ویژگی اوراق حق تقدم سهم

گواهی نامه حق خرید سهام باید شامل مواردی باشد

ماده 171- گواهي‌نامه حق خريد سهم مذكور در ماده فوق بايد مشتمل بر نكات زير باشد :

1. نام و شماره ثبت و مركز اصلي شركت
2. مبلغ سرمايه فعلي و همچنين مبلغ افزايش سرمايه شركت
3. تعداد و نوع سهامي كه دارنده گواهي‌نامه حق خريد آن را دارد با ذكر مبلغ اسمي سهم و حسب مورد مبلغ اضافه ارزش آن
4. نام بانك و مشخصات حساب سپرده اي كه وجوه لازم بايد در آن پرداخته شود.
5. مهلتي كه در طي آن دارنده گواهي‌نامه مي‌تواند از حق خريد مندرج در گواهي‌نامه استفاده كند.
6. هرگونه شرايط ديگري كه براي پذيره‌نويسي مقرر شده باشد.

تبصره – گواهي‌نامه حق خريد سهم بايد به همان ترتيبي كه براي امضاي اوراق سهام شركت مقرر است به امضاء برسد.

ماده 172- در صورتي كه حق تقدم در پذيره‌نويسي سهام جديد از صاحبان سهام سلب شده باشد يا صاحبان سهام از حق تقدم خود ظرف مهلت مقرر استفاده نكنند حسب مورد تمام يا باقي‌مانده سهام جديد عرضه و به متقاضيان فروخته خواهد شد.

ماده 173- شركتهاي سهامي عام بايد قبل از عرضه كردن سهام جديد براي پذيره‌نويسي عمومي ابتدا طرح اعلاميه پذيره نويسي سهام جديد را به مرجع ثبت شركتها تسليم و رسيد دريافت كنند.

ماده 174- ویژگی اوراق حق تقدم سهم طرح اعلاميه پذيره‌نويسي مذكور در ماده 173 بايد به امضاي دارندگان امضاي مجاز شركت رسيده و مشتمل بر نكات زير باشد :

1. نام و شماره ثبت شركت
2. موضوع شركت و نوع فعاليتهاي آن
3. مركز اصلي شركت و در صورتي كه شركت شعبي داشته باشد نشاني شعب آن
4. در صورتي كه شركت براي مدت محدود تشكيل شده باشد تاريخ انقضاء مدت آن
5. مبلغ سرمايه شركت قبل از افزايش سرمايه
6. اگر سهام ممتاز منتشر شده باشد تعداد و امتيازات آن
7. هويت كامل اعضاء هيأت مديره و مديرعامل شركت
8. شرايط حضور و حق رأي صاحبان سهام در مجامع عمومي
9. مقررات اساسنامه راجع به تقسيم سود و تشكيل اندوخته و تقسيم دارايي بعد از تصفيه
10. مبلغ و تعداد اوراق قرضه قابل تبديل به سهم كه شركت منتشر كرده است و مهلت و شرايط تبديل اوراق قرضه به سهم
11. مبلغ بازپرداخت نشده انواع ديگر اوراق قرضه‌اي كه شركت منتشر كرده است و تضمينات مربوط به آن
12. مبلغ ديون شركت و همچنين مبلغ ديون اشخاص ثالث كه توسط شركت تضمين شده است.
13. مبلغ افزايش سرمايه
14. تعداد و نوع سهام جديدي كه صاحبان سهام با استفاده از حق تقدم خود تعهد كرده‌اند.
15. تاريخ شروع و خاتمه مهلت پذيره‌نويسي
16. مبلغ اسمي و نوع سهامي كه بايد تعهد شود و حسب مورد مبلغ اضافه ارزش سهم
17. حداقل تعداد سهامي كه هنگام پذيره‌نويسي بايد تعهد شود.
18. نام بانك و مشخصات حساب سپرده اي كه وجوه لازم بايد در آن پرداخته شود.
19. ذكر نام روزنامه كثيرالانتشاري كه اطلاعيه‌ها و آگهي هاي شركت در آن نشر مي‌شود.

ماده 175- آخرين ترازنامه و حساب سود و زيان شركت كه به تصويب مجمع عمومي رسيده است بايد به ضميمه طرح اعلاميه پذيره‌نويسي سهام جديد به مرجع ویژگی اوراق حق تقدم سهم ثبت شركتها تسليم گردد و در صورتي كه شركت تا آن موقع ترازنامه و حساب سود و زيان تنظيم نكرده باشد اين نكته بايد در طرح اعلاميه پذيره نويسي قيد شود.

ماده 176- مرجع ثبت شركتها پس از وصول طرح اعلاميه پذيره‌نويسي و ضمايم آن و تطبيق مندرجات آنها با مقررات قانوني اجازه انتشار اعلاميه پذيره‌نويسي سهام جديد را صادر خواهد نمود.

ماده 177- اعلاميه پذيره نويسي سهام جديد بايد علاوه بر روزنامه كثيرالانتشاري كه آگهي‌هاي شركت در آن نشر مي‌گردد اقلاً در دو روزنامه كثيرالانتشار ديگر آگهي شود و نيز در بانكي كه تعهد سهام در نزد آن به عمل مي‌آيد در معرض ديد علاقمندان قرار داده شود. در اعلاميه پذيره‌نويسي بايد قيد شود كه آخرين ترازنامه و حساب سود و زيان شركت كه به تصويب مجمع عمومي رسيده است در نزد مرجع ثبت شركتها و در مركز شركت براي مراجعه علاقمندان آماده است.

ماده 178- خريداران ظرف مهلتي كه در اعلاميه پذيره نويسي سهام جديد معين شده است و نبايد از دو ماه كمتر باشد به بانك مراجعه و ورقه تعهد سهام را امضاء كرده و مبلغي را كه بايد پرداخته شود تأديه و رسيد دريافت خواهند كرد.

ماده 179- پذيره‌نويسي سهام جديد به موجب ورقه تعهد خريد سهم كه بايد شامل نكات زير باشد به عمل خواهد آمد.

1. نام و موضوع و مركز اصلي و شماره ثبت شركت
2. سرمايه شركت قبل از افزايش سرمايه
3. مبلغ افزايش سرمايه
4. شماره و تاريخ اجازه انتشار اعلاميه پذيره‌نويسي سهام جديد و مرجع صدور آن
5. تعداد و نوع سهامي كه مورد تعهد واقع مي‌شود و مبلغ اسمي آن
6. نام بانك و شماره حسابي كه بهاي سهم در آن پرداخته مي‌شود.
7. هويت و نشاني كامل پذيره‌نويس

ماده 180- مقررات مواد 14 و 15 اين قانون در مورد تعهد خريد سهم جديد نيز حاكم است.

ماده 181- پس از گذشتن مهلتي كه براي پذيره‌نويسي معين شده است و در صورت تمديد بعد از انقضاي مدت تمديد شده هيأت مديره حداكثر تا يكماه به تعهدات پذيره‌نويسان رسيدگي كرده و تعداد سهام هريك از تعهدكنندگان را تعيين و اعلام و مراتب را جهت ثبت و آگهي به مرجع ثبت شركتها اطلاع خواهد داد.

هرگاه پس از رسيدگي به اوراق پذيره‌نويسي مقدار سهام خريداري شده بيش از ميزان افزايش سرمايه باشد هيأت مديره مكلف است ضمن تعيين تعداد سهام هر خريدار دستور استرداد وجه سهام اضافه خريداري شده را به بانك مربوط بدهد.

ماده 182- هرگاه افزايش سرمايه شركت تا نه ماه از تاريخ تسليم طرح اعلاميه پذيره‌نويسي مذكور در ماده 174 به مرجع ثبت شركتها به ثبت نرسد به در خواست هريك از پذيره‌نويسان سهام جديد، مرجع ثبت شركت كه طرح اعلاميه پذيره‌نويسي به آن تسليم شده است، گواهي‌نامه‌اي حاكي از عدم ثبت افزايش سرمايه شركت صادر و به بانكي كه تعهد سهام و تأديه وجوه در آن به عمل آمده است ارسال مي‌دارند تا اشخاصي كه سهام جديد را پذيره‌نويسي كرده‌اند به بانك مراجعه و وجوه پرداختي خود را مسترد دارند. در اين صورت هرگونه هزينه اي كه براي افزايش سرمايه شركت پرداخت يا تعهد شده باشد بعهده شركت قرار مي‌گيرد.

ماده 183- براي ثبت افزايش سرمايه شركتهاي سهامي خاص فقط تسليم اظهارنامه به ضميمه مدارك زير به مرجع ثبت شركتها كافي خواهد بود

1. صورت جلسه مجمع عمومي فوق‌العاده كه افزايش سرمايه را تصويب نموده يا اجازه آن را به هيأت مديره داده است و در صورت اخير صورت جلسه هيأت مديره كه افزايش سرمايه را مورد تصويب قرار داده است.
2. يك نسخه از روزنامه‌اي كه آگهي مذكور در ماده 169 اين قانون در آن نشر گرديده است.
3. اظهارنامه مشعر بر فروش كليه سهام جديد و در صورتي كه سهام جديد امتيازاتي داشته باشد بايد شرح امتيازات و موجبات آن در اظهارنامه قيد شود.
4. در صورتي كه قسمتي از افزايش سرمايه بصورت غيرنقد باشد بايد تمام قسمت غيرنقد تحويل گرديده و با رعايت ماده 82 اين قانون به تصويب مجمع عمومي فوق‌العاده رسيده باشد مجمع عمومي فوق‌العاده در اين مورد با حضور صاحبان سهام شركت و پذيره‌نويسان سهام جديد تشكيل شده و رعايت مقررات مواد 77 لغايت 81 اين قانون در آن قسمت كه به آورده غيرنقد مربوط مي‌شود الزامي خواهد بود و يك نسخه از صورت جلسه مجمع عمومي فوق‌العاده بايد به اظهارنامه مذكور در اين ماده ضميمه شود.

تبصره- اظهارنامه هاي مذكور در اين ماده بايد به امضاء كليه اعضاء هيأت مديره رسيده باشد.

ماده 184- وجوهي كه به حساب افزايش سرمايه تأديه مي‌شود بايد در حساب سپرده مخصوصي نگاهداري شود. تأمين و توقيف و انتقال وجوه مزبور به حسابهاي شركت ممكن نيست مگر پس از به ثبت رسيدن افزايش سرمايه شركت.

ماده 185- در صورتي كه مجمع عمومي فوق‌العاده صاحبان سهام افزايش سرمايه شركت را از طريق تبديل مطالبات نقدي حال شده اشخاص از شركت تصويب كرده باشد سهام جديدي كه در نتيجه اين گونه افزايش سرمايه صادر خواهد شد با امضاء ورقه خريد سهم توسط طلبكاراني كه مايل به پذيره‌نويسي سهام جديد باشند انجام مي‌گيرد.

ماده 186- در ورقه خريد سهم مذكور در ماده 185 نكات مندرج در بندهاي 1 و 2 و 3 و 5 و 7 و 8 ماده 179 بايد قيد شود.

ماده 187- در مورد ماده 185 پس از انجام پذيره نويسي بايد در موقع به ثبت رسانيدن افزايش سرمايه در مرجع ثبت شركتها صورت كاملي از مطالبات نقدي حال شده بستانكاران پذيره‌نويس را كه به سهام شركت تبديل شده است به ضميمه رونوشت اسناد و مدارك حاكي از تصفيه آن گونه مطالبات كه بازرسان شركت صحت آن را تأييد كرده باشند همراه با صورت جلسه مجمع عمومي فوق‌العاده و اظهارنامه هيأت مديره مشعر بر اينكه كليه اين سهام خريداري شده و بهاي آن دريافت شده است به مرجع ثبت شركتها تسليم شود.

ماده 188- در موردي كه افزايش سرمايه از طريق بالابردن مبلغ اسمي سهام موجود صورت مي‌گيرد كليه افزايش سرمايه بايد نقداً پرداخت شود و نيز سهام جديدي كه در قبال افزايش سرمايه صادر مي‌شود بايد هنگام پذيره‌نويسي برحسب مورد كلاً پرداخت يا تهاتر شود.

ماده 189- علاوه بر كاهش اجباري سرمايه مذكور در ماده 141 مجمع عمومي فوق‌العاده شركت مي‌تواند به پيشنهاد هيأت مديره در مورد كاهش سرمايه شركت بطور اختياري اتخاذ تصميم كند مشروط بر آنكه بر اثر كاهش سرمايه به تساوي حقوق صاحبان سهام لطمه‌اي وارد نشود و سرمايه شركت از حداقل مقرر در ماده 5 اين قانون كمتر نگردد.

تبصره- كاهش اجباري سرمايه از طريق كاهش تعداد يا مبلغ اسمي سهام صورت مي‌گيرد و كاهش ا ختياري سرمايه از طريق كاهش بهاي اسمي سهام به نسبت متساوي و رد مبلغ كاهش يافتة هر سهم به صاحب آن انجام مي‌شود.

ماده 190- پيشنهاد هيأت مديره راجع به كاهش سرمايه بايد حداقل چهل و پنج روز قبل از تشكيل مجمع عمومي فوق‌العاده به بازرس يا بازرسان شركت تسليم گردد.

پيشنهاد مزبور بايد متضمن توجيه لزوم كاهش سرمايه و همچنين شامل گزارشي درباره امور شركت از بدو سال مالي در جريان و اگر تا آن موقع مجمع عمومي نسبت به حسابهاي سال مالي قبل تصميم نگرفته باشد حاكي از وضع شركت از ابتداي سال مالي قبل باشد.

ماده 191- بازرس يا بازرسان شركت پيشنهاد هيأت مديره را مورد رسيدگي قرار داده و نظر خود را طي گزارشي به مجمع عمومي فوق‌العاده تسليم خواهد نمود و مجمع عمومي پس از استماع گزارش بازرس تصميم خواهد گرفت.

ماده 192- هيأت مديره قبل از اقدام به كاهش اختياري سرمايه بايد تصميم مجمع عمومي را درباره كاهش حداكثر ظرف يكماه در روزنامه رسمي و روزنامه كثيرالانتشاري كه آگهي‌هاي مربوط به شركت در آن نشر مي‌گردد آگهي كند.

ماده 193- در مورد كاهش اختياري سرمايه شركت هريك از دارندگان اوراق قرضه و يا بستانكاراني كه منشاء طلب آنها قبل از تاريخ نشر آخرين آگهي مذكور در ماده 192 باشد مي‌توانند ظرف دو ماه از تاريخ نشر آخرين آگهي اعتراض خود را نسبت به كاهش سرمايه شركت به دادگاه تقديم كنند.

ماده 194- در صورتي كه به نظر دادگاه اعتراض نسبت به كاهش سرمايه وارد تشخيص شود و شركت جهت تأمين پرداخت طلب معترض وثيقه‌اي كه به نظر دادگاه كافي باشد نسپارد در اين صورت آن دين حال شده و دادگاه حكم به پرداخت آن خواهد داد.

ماده 195- در مهلت دو ماه مذكور در ماده 193 و همچنين در صورتي كه اعتراضي شده باشد تا خاتمه اجراي حكم قطعي دادگاه شركت از كاهش سرمايه ممنوع است.

ماده 196- براي كاهش بهاي اسمي سهام شركت و رد مبلغ كاهش يافته هرسهم، هيأت مديره شركت بايد مراتب را طي اطلاعيه‌اي به اطلاع كليه صاحبان سهام برساند. اطلاعيه شركت بايد در روزنامه كثيرالانتشاري كه آگهي‌هاي مربوط به شركت در آن نشر مي‌گردد منتشر شود و براي صاحبان سهام با نام توسط مي كردم پست سفارشي ارسال گردد.

ماده 197- اطلاعيه مذكور در ماده 196 بايد مشتمل بر نكات زير باشد :

سهام چیست؟ انواع سهام و ویژگی های هر یک را بشناسید

هر روز که می گذرد بازار بورس داغ و داغ تر می شود و صحبت ها در مورد آن بیشتر شنیده می شوند. این روزها هر ایرانی یک فعال بورسی محسوب می شود و لازم است که دانش کافی در این زمینه وجود داشته باشد. فعالیت در این بازار داغ نیازمند این است که همه با مفاهیم پایه و مهم این موضوع آشنایی کافی داشته باشند. در مقالات قبل در مورد موضوعاتی مثل اوراق بهادار و حقوق صاحبان سهام صحبت کردیم، اما لازم دانستیم در مورد سهام توضیحات کاملی ارائه دهیم تا با این موضوع آشنایی کافی داشته باشید.

تا پایان این مقاله علاوه بر اینکه به تعریف سهام می پردازیم انواع سهام را معرفی می کنیم و در مورد هریک توضیحات کافی ارائه می کنیم.

تعریف سهام چیست؟

فرض کنید ارزش سرمایه های یک شرکت را به هزار بخش مساوی تقسیم کنیم. در این صورت هر بخش از این شرکت به یک سهم تبدیل خواهد شد. به هر کدام از این بخش های مساوی سهم و به مجموعه ای از آن سهام می گوییم. حالا هر شخصی می تواند تعدادی از این بخش ها را که سهام این شرکت هستند خریداری کند و درصدی از مالکیت این شرکت سهامی را به دست بیاورد.

راستی اگر به موضوعات مربوط به حسابداری علاقه مند هستید و میخواهید در مورد ترازنامه اطلاعات بیشتری کسب کنید مقاله ترازنامه چیست را از دست ندهید.

کسانی که سهام شرکت های سهامی را می خرند، مانند مالک یک شرکت معمولی در تعهدات، منافع و ضررهای آن شرکت شریک می شوند.

البته خرید بخشی از سهام یک شرکت سهامی نمی تواند باعث شود که خریدار سهام ادعایی در مورد دارایی های آن شرکت داشته باشد، اما می تواند ادعا کند که به اندازه سهام خریداری کرده حق و حقوقی از شرکت سهامی مورد نظر دارد.

داشتن حق و حقوق به این معنی است که دارنده سهام یک شرکت سهامی می تواند از منافع شرکت بهره ببرد، در مجمع عمومی صاحبان سهام رای دهد و در صورتی که شرکت منحل شود در دارایی آن سهیم است.

انواع سهام را می شناسید؟

همانطور که در مقاله اوراق بهادار نیز توضیح دادیم، سهام در سراسر دنیا تنها 2 نوع دارد که در کشور ما تنها یک مورد آن به عموم عرضه می شود و در بورس تهران شما تنها می توانید سهام عادی خریداری کنید اما در دروس آکادمیک دانشگاه های ایران (در رشته های مدیریت و حسابداری) در مورد هر 2 نوع آن تدریس صورت می گیرد.

البته سهام از جنبه های مختلف تقسیم بندی های گوناگونی دارد که در ادامه به آن ها نیز می پردازیم، اما مهمترین دسته بندی انواع سهام همین تقسیم بندی است. تقسیم بندی سهام به دو سهام عادی و ممتاز در واقع دسته بندی کردن سهام از نظر حقوقی است که صاحب سهم نسبت به سهم خود از شرکت سهامی دارد. متوجه نشدید؟ بیشتر توضیح می دهیم.

سهام عادی چیست؟

زمانی که شما سهام عادی (Common Shares) یک شرکت را خریداری می کنید، به این معنی است که با قوانین سهام عادی نسبت به شرکت سهامی دارای حقوقی هستید. طبق قوانین سهام عادی، شما صاحب بخشی از مالکیت شرکت هستید و به میزان سهمی که از شرکت دارید در سود و زیان آن شریک خواهید بود.

شرکت های سهامی با استفاده از فروش سهام عادی می توانند تامین سرمایه کنند. به این سرمایه، سرمایه سهمی گفته می شود. البته در اساسنامه هر شرکت سهامی معمولا میزان مجازی برای فروش سهام و کسب سرمایه مشخص می شود و هیچ شرکتی نمی تواند بیشتر از مقدار مجاز تعیین شده سهام بفروشد و سرمایه جذب کند، مگراینکه راه و روش قانونی آن را طی کرده باشد.

سهام ممتاز چیست؟

سهام ممتاز که در زبان انگلیسی با عنوان Preferred Shares توصیف می شود، نوع دوم سهام است که همانطور که توضیح دادیم در کشور ما عرضه نمی شود.

این سهام برخی از ویژگی های سهام عادی را دارد و در برخی ویژگی ها با سهام عادی متفاوت است. مهمترین مسائلی که در مورد سهام ممتاز نسبت به سهام عادی تفاوت دارد، مربوط به زمانی است که شرکت سهامی منحل شود.

ویژگی های سهام ممتاز – تفاوت سهام ممتاز و سهام عادی چیست؟

طبق قانون، در صورتی که یک شرکت سهامی منحل شود و قرار باشد دارایی های باقیمانده شرکت میان صاحبان سهام توزیع شود، حق تقدم توزیع حق و حقوق با دارندگان سهام ممتاز است.

البته این توضیحات کاربردی در ایران ندارد، اما داشتن اطلاعات در مورد آن خالی از لطف نیست.

علاوه بر امتیاز بالا، سود ممتاز امتیازات دیگری هم دارد. یک مورد دیگر این است که صاحبان سهام ممتاز در دریافت سود نیز اولویت دارند؛ به این معنی که ابتدا باید سود سال جاری و سالهای گذشته دارندگان سهام ممتاز پرداخت شود و سپس سود دارندگان سهام عادی تقسیم می شود. البته سهام ممتاز در برخی موارد قابلیت تبدیل شدن به سهام عادی را هم دارد.

سود سهام ممتاز به طور ثابت پرداخت می شود و در صورتی که شرکت مدتی نتواند سود ممتاز را پرداخت کند، این سود انباشته می شود و در سال های بعدی پرداخت خواهد شد.

البته سهام ممتاز تفاوت های دیگری هم با سهام عادی دارد که ممکن است از معایب آن به شمار رود. برای مثال در بسیاری از موارد دارنده سهام ممتاز حق رای ندارد، اما در صورتی که سود سهام وی پرداخت نشده باشد ممکن است دارای حق رای نیز باشد.

ورقه سهم چیست؟

هر شخصی که سهامی از یک شرکت سهامی خریداری می کند، ورقه ای دریافت می کند که نشان دهنده مالکیت او بر مقدار مشخصی از سهام است. این ورقه سندی قابل معامله و دارای ارزش است. ورقه یا برگه سهام شامل اطلاعاتی همچون نام شرکت، شماره ثبت شرکت، نام و مشخصات صاحب سهام و مبلغ اسمی سهام خریداری شده است.

انواع سهام از نظر شکل

تقسیم بندی دیگر سهام از نظر شکل سهم است. سهم از نظر شکل به دو دسته تقسیم می شود:

1. سهام با نام: سهام با نام به سهامی گفته می شود که نام مالک آن در ورقه سهام یا همان برگه سهام ذکر شده و در دفتر سهام شرکت نیز ثبت شده است. در این صورت شرکت از هویت صاحب سهام آگاه خواهد بود. این سهام تنها به نام صاحب آن است و برای انتقال آن به شخص دیگر باید تشریفات قانونی طی شود.
2. سهام بی نام: در مقابل آن سهام بی نام قرار دارد که در این مدل سهام، نام و اطلاعاتی از صاحب سهام در برگه یا در دفتر سهام شرکت ثبت نشده است. مالکیت این سهام به نام شخص خاصی نیست و هرکس که حامل آن باشد مالک آن نیز هست. بنابراین این نوع سهام یک سند تجاری است که تابع قوانین اسناد مالی در وجه حامل است.

انواع سهام از نظر ماهیت

در پایان بد نیست به یک نوع دیگر در دسته بندی انواع سهام اشاره کنیم. در این نوع طبقه بندی سهام به دو دسته سهام نقدی و غیر نقدی تقسیم می شود.

پیشنهاد می کنیم مقاله صورت جریان وجوه نقد که از بهترین مقالات حسابداری در مجله سپیدارسیستم محسوب می شود را نیز از دست ندهید.

انواع اوراق بهادار در بازار سرمایه ایران

این اوراق یا موقعیت و مالکیت یک نفر را در شرکت‌های بورسی نشان می‌دهند که به نام سهام شناخته می‌شوند؛ یا نشان دهنده نوعی طلب‌کاری از یک نهاد دولتی یا شرکت هستند که در این صورت اوراق مشارکت نام می‌گیرند.

این اوراق انواع متفاوتی مانند سهام عادی، سهام ممتاز، حق تقدم، سهام جایزه، اوراق مشارکت، مشتقات، اختیار معامله، قرارداد آتی و صکوک دارند که هر کدام ارزشی مالی برای مالک خود به همراه دارند.

به هر شرکت یا نهادی که اوراق بهادار را صادر می‌کند، صادر کننده یا توزیع کننده گفته می‌شود و تمامی اوراق بهادار در بازار سرمایه به سه گروه اصلی زیر تقسیم می‌شوند:

1. اوراق بدهی
2. اوراق حقوق صاحبان سهام (سهام)
3. ابزارهای مشتقه

انواع اوراق بهادار

منظور از اوراق بدهی یا قرضه چیست؟

اوراق بدهی یا اوراق قرضه اوراقی است که شرکت صادر کننده آن متعهد می‌شود در قبال مبلغی که از خریدار دریافت کرده، مبلغ مشخصی را در دوره‌های مشخص به دارنده اوراق پرداخت کند. در نهایت و پس از پایان زمان مشخص و فرا رسیدن سررسید نیز موظف است اصل مبلغ دریافتی ویژگی اوراق حق تقدم سهم از خریدار اوراق را به او برگرداند.

شرکتی که این اوراق را صادر کرده در قبال مالک اوراق، موظف به پرداخت سود و اصل بهای آن است، اما صاحب اوراق مالکیتی در خود شرکت ندارد.

به دلیلی ویژگی‌ای که این اوراق دارند به آن‌ها اوراق بدهی گفته می‌شود. این اوراق اغلب از طرف شرکت‌هایی که در تامین سرمایه مورد نیاز برای فعالیت‌های خود مشکل دارند، منتشر می‌شوند. این شرکت‌ها به جای اینکه از بانک وام بگیرند، از مردم پول قرض می‌گیرند و اوراق بدهی را به عنوان سندی از این بدهکاری ارائه می‌دهند. این کار در علوم مالی، تامین مالی جمعی نامیده می‌شود.

این کار شرکت‌ها باعث می‌شود هم فعالیت‌هایشان به دلیل کمبود بودجه روی زمین نماند و روز به روز پیشرفت کنند و گسترش یابند، و هم بدهکار بودن به مالکان اوراق خود نوعی سرمایه ارزشمند است که هم باعث می‌شود برای پرداخت بدهی‌هایش بیشتر تلاش کند و هم سرمایه خوبی برای خودش در آینده باقی می‌ماند.

همچنین از آنجایی که شرکت صادر کننده موظف است سود دوره‌ای مشخص به همراه اصل پول مالکان اوراق را در موعد سررسید به آن‌ها پرداخت کند، سرمایه‌گذاری در این اوراق یکی از کم‌ریسک‌ترین سرمایه‌گذاری‌هاست.

وراق بدهی انواع متفاوتی دارد که تفاوت آن‌ها در شرکت صادر کننده و یک سری جزئیات دیگر است. به عنوان مثال اوراق صکوک شرکتی، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی، اوراق منفعت، اوراق خزانه دولتی، اوراق استصناع، گواهی سپرده، اوراق مرابحه، اوراق سلف موازی استاندارد، سهام ممتاز و اوراق بهادار وثیقه‌ای از انواع اوراق بدهی هستند.

از مهمترین انواع اوراق بدهی، اوراق مشارکت دولتی و شرکتی است و همانطور که از نامش مشخص است، سرمایه‌گذاران با خرید این اوراق در یک طرح مشارکت پیدا می‌کنند.ویژگی اوراق حق تقدم سهم

اوراق مشارکت

اوراق بهادار با نام یا بی‌نامی است که به موجب قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت با مجوز قانون خاص یا مجوز بانک مرکزی، برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز جهت ایجاد، تکمیل و توسعه طرح‌های سودآور تولیدی، ساختمانی و خدماتی شامل منابع مالی لازم برای تهیه مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی توسط دولت، شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها و مؤسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و مؤسسات عام‌المنفعه و شرکت‌های وابسته به دستگاه‌های مذکور، شرکت‌های سهامی عام و خاص و شرکت‌های تعاونی منتشر می‌شود و به سرمایه‌گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح‌های یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار می‌گردد.

ویژگی های اوراق مشارکت

اوراق مشارکت چند ویژگی دارند که هنگام خرید باید به آن‌ها توجه داشت:

• اوراق به صورت با نام یا بی‌نام صادر می‌شوند. اوراق بی‌نام مانند اسکناس هستند و به دارنده آن تعلق دارند. بنابراین مالک این اوراق باید آن‌ها را در جایی مطمئن نگهداری کند. برخی از بانک‌ها این اوراق را به امانت نگه می‌دارند که به این ترتیب از خطر سرقت، آتش‌سوزی و … در امان خواهند بود.
• قیمت اسمی و سررسید مشخصی دارند. بنابراین مالک اوراق در موعد سررسید همان قیمت را دریافت می‌کند.
• مبلغ بازپرداخت اصل اوراق در موعد سررسید و مبلغ سود علی‌الحساب و مقاطع زمانی آن‌ها تضمین شده است.
• این اوراق از طریق شعب بانکی که اوراق را به فروش رسانده یا بورس اوراق بهادار، خرید و فروش می‌شوند.
• مالکان این اوراق به نسبت قیمت اسمی و مدت زمانی که این اوراق را خریداری کرده‌اند، در سود حاصل از طرح‌های شرکت سهم دارند.
• مانند تمام بازارهای مالی دیگر که رابطه مستقیمی بین بازده و ریسک وجود دارد و با توجه به اینکه سود این اوراق تضمین شده است و ریسک ندارند، بنابراین نمی‌توان انتظار سود بالایی از آن‌ها داشت.
• سود اوراق مشارکت معاف از مالیات است و همین موضوع یکی از جذابیت‌های سرمایه‌گذاری در این اوراق محسوب می‌شود.

سهام یا اوراق حقوق صاحبان سهام چیست؟

سهام یکی از مهمترین و متداول‌ترین انواع اوراق بهادار است. بیشترین حجم معاملات در بورس به معاملات سهام اختصاص دارد، طوری که برخی بورس را به بازار سهام می‌شناسند.

سهام به نسبت اوراق بدهی ریسک بیشتری دارد، اما باز هم سرمایه‌گذاران این بازار را ترجیح می دهند، چرا که از طرف دیگر، بازدهی بیشتری هم دارد.

هر سهم بیانگر میزان مالکیت یک سرمایه‌گذار در یک دارایی است. به عبارتی مالکیت یک شرکت به تعدادی سهم تقسیم می‌شود که دارندگان سهام آن شرکت به تعداد سهم‌هایی که خریداری کرده‌اند در مالکیت آن شرکت سهیم هستند. مثلا اگر کل یک شرکت یک سهم باشد و متعلق به یک نفر باشد، همان یک نفر مالک کل شرکت است. اما اگر مالکیت شرکت به 4 قسمت یا سهم مساوی تقسیم شود، می‌تواند مالکین بیشتری داشته باشد. حال اگر این شرکت با ارزش 1 میلیارد تومان، به 1000 سهم 1 میلیون تومانی تقسیم شود، می‌تواند 1000 مالک داشته باشد که همه به نسبت مساوی در مالکیت آن سهیم هستند.

با این تعاریف، شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده است و هر یک از صاحبان سهام به میزان سهمی که دارند در شرکت مسئول هستند و در سود و زیان آن سهیم خواهند بود.

شرکت سهامی خود به دو نوع سهامی خاص و سهامی عام تقسیم بندی می‌شود.

شرکت سهامی خاص چیست و به چه شرکتی سهامی خاص می گویند؟

شرکت سهامی خاص شرکتی است که همه سرمایه آن را موسسین شرکت تامین می‌کنند، بنابراین سهام آن برای عموم مردم عرضه نمی‌شود. تعداد سهام‌داران در شرکت سهامی خاص باید حداقل 3 نفر باشد و حداقل سرمایه مورد نیاز برای تاسیس شرکت سهامی خاص 1 میلیون ریال (100 هزار تومان) است.

شرکت سهامی عام چیست به چه شرکتی سهامی عام می گویند؟

شرکت سهامی عام شرکتی است که بخشی از سرمایه مورد نیاز آن از طریق عرضه سهام به عموم مردم تامین می‌شود. در این مدل شرکت‌ها تعداد سهام‌داران نباید کمتر از 5 نفر باشد. حداقل سرمایه مورد نیاز برای تاسیس شرکت سهامی عام 5 میلیون ریال (500 هزار تومان) است. این شرکت‌ها می‌توانند در بورس نیز ارائه شوند.

انواع سهام

1 – سهام عادی

سهام عادى یک نوع دارائى مالى است که نشان‌دهنده مالکیت در یک شرکت است. از ویژگى‌هاى سهام عادى مى‌توان حق مالکیت، مسئولیت محدود سهامداران، حق رأى و کنترل شرکت و حق تقدم در خرید سهام جدید را نام برد.

2 – سهام ممتاز

سهام ممتاز نوعی اوراق بهادار است که دارنده آن نسبت به درآمدها و دارایی‌های شرکت، حق یا ادعای محدود و معینی دارد. این نوع از سهام را به دو دلیل ممتاز می‌نامند:

سود این سهام قبل از سهام عادی پرداخت می‌شود.
در زمان انحلال شرکت یا فروش دارایی‌ها، بعد از تسویه بدهی‌های شرکت، ابتدا صاحبان سهام ممتاز حقوق خود را دریافت می‌کنند و سپس باقیمانده دارایی‌ها به صاحبان سهام عادی می‌رسد.

سهام ممتاز را اوراق بهادار ترکیبی نیز می‌نامند چون ویژگی‌های سهام عادی و اوراق قرضه را با هم دارا هستند. سهام ممتاز از نظر نداشتن سررسید و همچنین هزینه مالیاتی، شبیه سهام عادی‌اند؛ اما با توجه به دریافت سود ثابت همانند اوراق قرضه، در گروه اوراق بهادار با درآمد ثابت قرار می‌گیرند. ویژگی‌های سهام ممتاز به شرح زیر است:

سهام ممتاز برای صاحبان آن دربردارنده نوعی حق مالکیت در شرکت است.
سهام ممتاز بدون سررسید است.
شرکت انتشاردهنده الزامی ندارد دارایی‌های خود را وثیقه یا رهن این اوراق قرار دهد، زیرا سهامداران ممتاز دارای حق مالکانه هستند.
به دارندگان این سهام سود پرداخت می‌شود. پرداخت سود مستلزم این است که شرکت سود داشته باشد.
دارندگان سهام ممتاز از نظر دریافت سود سهام بر دارندگان سهام عادی حق‌تقدم دارند.
معمولاً سهام ممتاز بدون حق رأی هستند. یعنی دارندگان این سهام به هنگام انتخاب هیأت مدیره و یا سایر امور مربوط به اداره شرکت حق رأی ندارند و نمی‌توانند در تصمیم‌گیری‌های شرکت دخالت کنند.

توجه کنید که در بازار سرمایه ایران در حال حاضر سهام ممتاز وجود ندارد و سهام همه شرکت‌ها عادی است.

3 – حق تقدم سهام

صاحبان سهام عادی علاوه بر دریافت سود سهام و حق رأی دادن، حق دیگری هم دارند که آن را حق‌تقدم خرید سهام می‌نامند. معمولاً در اساسنامه‌ی شرکتها بر اساس حقوق مدنی یا فقه اسلامی قید می شود که در صورت انتشار سهام جدید برای فروش، سهامداران فعلی در خرید آن اولویت دارند. این حق، همه‌ی دارندگان سهام شرکت را که دارای حق رأی بوده و یا ادعایی بر اندوخته‌های شرکت داشته باشند، مجاز می‌نماید تا نسبت به مالکیت در سهام و پذیره‌نویسی آن اقدام نمایند. سهام منتشره قبل از عرضه برای عموم مردم، به سهامداران شرکت عرضه می‌شود.‌

از آنجا که سهامداران شرکت نیز خواهان حفظ حقوق و موقعیت خود در شرکت هستند، انتظار دارند در هنگام افزایش سرمایه و انتشار سهام جدید از سوی شرکت، نسبت به سایر خریداران اولویت داشته باشند. آنها در استفاده یا صرف‌نظر کردن از این حق، مختار هستند. اما از آنجا که معمولاً قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکت، کم‌تر از قیمت بازار سهام است (قیمت پذیره‌نویسی معمولاً حدود 20- 15 درصد زیر قیمت بازار در زمان اعلان حق تقدم تعیین می‌شود)، سهامداران از این حق‌تقدم استفاده می‌کنند. حق‌تقدم‌های ناشی از افزایش سرمایه شرکت‌ها همانند سهام، در بورس قابل معامله است.

در صورتی که سهامدار تمایلی به دریافت سهم جدید نداشته باشد، می‌‌تواند با مراجعه به کارگزار، گواهی‌نامه حق‌تقدم خرید سهم خود را بر پایه قیمت روز بازار، به فروش برساند. حق تقدم‌ها عمر کوتاهی دارند. چنانچه سهامداران در مهلت اعلام شده، اقدام به پذیره نویسی نکنند یا از فروش گواهی حق‌تقدم صرف‌نظر کنند، شرکت پس از اتمام دوره پذیره‌نویسی، گواهی‌های مذبور را در بورس اوراق بهادار در معرض فروش قرار می‌دهد و مبلغ حاصل از فروش را پس از کسر ارزش اسمی و هزینه‌های مربوط، به حساب سهامدار واریز می‌کند. طبق عرف یا مقررات، سهامداران به‌طور مساوی مستحق دریافت سهام می‌‌باشند.

4 – سهم جایزه

زمانی که شرکت از ذخایر آزاد فراوانی برخوردار است، ممکن است بخشی از ذخایر خود را از راه انتشار سهام جایزه، در وجه سهامداران کنونی خود و به نسبت سهامی که در اختیار دارند، به سرمایه تبدیل کند. مدیران شرکت می‌توانند با انتقال بخشی از حساب ذخایر شرکت به حساب سرمایه سهمی و ثبت دفتری عملیات، این کار را انجام دهند. پس از انتشار سهام جایزه به طور معمول، قیمت سهام شرکت بسته به تعداد سهام جایزه منتشر شده در بازار سقوط می‌کند، اما از ‌آنجا که رقم سود هر سهم تغییری نمی‌کند، سهامدار شرکت که اکنون تعداد سهام او افزایش یافته است، پس از چندی با ترمیم قیمت سهام به سود دلخواهی دست پیدا می‌کند.

6 –اوراق بهادار مشتقه

یکی دیگر از انواع اوراق بهادار، اوراق مشتقه هستند. اوراق مشتقه در بازاری کاربرد دارند که معاملات آن بر اساس یک کالای فیزیکی یا دارایی پایه صورت می‌پذیرد. این دارایی پایه می‌تواند به شکل سهام، کالا، نرخ‌های بهره، صنعت ساخت و ساز یا هر نوع دارایی دیگر باشد که ارزش اوراق مشتقه را تعیین می‌کنند.

انواع اوراق بهادار مشتقه

به طور کلی 4 نوع اوراق مشتقه اصلی داریم:

• قراردادهای سلف
• قراردادهای آتی
• قراردادهای اختیار معامله
• قراردادهای معاوضه

همه این اوراق مشتقه هم در بورس و هم خارج از بورس مورد معامله قرار می‌گیرند. آن گروه از اوراق مشتقه‌ای که خارج از بورس معامله می‌شوند گسترده‌تر هستند، اما شامل قانون گذاری سازمان بورس نیستند و از این جهت ریسک بیشتری نسبت به اوراق مشتقه داخل بورس دارند.

به طور کلی قراردادهای اختیار معامله به دو دسته اختیار خرید و اختیار فروش تقسیم می شوند.

قرارداد اختیار خرید، قراردادی است که طی آن خریدار اختیار دارد مقدار مشخصی دارایی مالی یا اوراق بهادار را در تاریخ و با مبلغی که در زمان عقد قرارداد مشخص شده خریداری کند و در مقابل فروشنده متعهد می شود دارایی یا اوراق مود نظر را در صورت مطالبه خریدار به فروش برساند.

قرارداد اختیار فروش، قراردادی است که طی آن فروشنده اختیار دارد مقدار مشخصی دارایی مالی یا اوراق بهادار را در تاریخ و با مبلغی که در زمان عقد قرارداد مشخص شده به فروش برساند و در مقابل خریدار متعهد می شود دارایی یا اوراق مود نظر را در صورت مطالبه فروشنده به خریداری کند.

قرارداد آتی

از انواع ابزارهای مشتقه به حساب می ویژگی اوراق حق تقدم سهم آیند. در قرارداد آتی دو طرف معامله متعهد می شوند دارایی مالی را با قیمتی معلوم و در زمانی مشخص که در زمان عقد قرارداد معین شده است، را معامله کنند. قراردادهای آتی اغلب به تحویل فیزیکی کالا یا دارایی مالی منجر نمی شوند و پیش از موعد مقرر توسط طرفین قرارداد تسویه می شوند.

کلیات بازار پول و سرمایه 7

اﻟﻒ)ﺳﻬﺎﻣﺪاران اﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ: ﺳﻬﺎﻣﺪاراﻧﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ اﻫﺪاف ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ و ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت در ﺳﻬﺎم ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻧﻤﻮده و ﺳﻬﺎم ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺟﺰو ﺳﻬﺎم ﺷﻨﺎور آزاد ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد. ﻣﻌﻤﻮﻻ اﯾﻦ ﺳﻬﺎﻣﺪاران ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: دوﻟﺖ، ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوﻟﺖ، ﺻﻨﺪوق ﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري دوﻟﺘﯽ، ﻣﺪﯾﺮان و اﻋﻀا، ﻫﯿﺎت ﻣﺪﯾﺮه ﺷﺮﮐﺖ و ﺑﺴﺘﮕﺎن آﻧﻬﺎ، ﻣﻮﺳﺴﯿﻦ ﺷﺮﮐﺖ، ﮐﺎرﮐﻨﺎن ﺷﺮﮐﺖ

ﮐﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺳﻬﺎم وﮐﺎﻟﺘﯽ ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﻓﺮوش اﻋﻄﺎ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ.( و ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎي زﯾﺮﻣﺠﻤﻮﻋﻪ )در ویژگی اوراق حق تقدم سهم ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺳﻬﺎم ﺷﺮﮐﺖ اﺻﻠﯽ را ﺧﺮﯾﺪاري ﻧﻤﻮده ﺑﺎﺷﻨﺪ.

ب)ﺳﻬﺎﻣﺪاران ﻏﯿﺮاﺳﺘﺮاﺗﮋﯾﮏ: ﺳﻬﺎﻣﺪاراﻧﯽ ﮐﻪ ﻫﺪف اﺻﻠﯽ آﻧﻬﺎ از ﺧﺮﯾﺪ و ﻓﺮوش ﺳﻬﺎم ﮐﺴﺐ ﺳﻮد ﺑﻮده و اﻫﺪاف ﻣﺪﯾﺮﯾﺘﯽ از ﺧﺮﯾﺪ ﺳﻬﺎم ﯾﮏ ﺷﺮﮐﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﻣﻌﻤﻮﻻ اﯾﻦ ﺳﻬﺎﻣﺪاران ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: اﺷﺨﺎص ﺣﻘﯿﻘﯽ، ﺻﻨﺪوق ﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري، ﺻﻨﺪوق ﻫﺎي ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻣﺸﺘﺮك، ﺻﻨﺪوق ﻫﺎي ﺑﺎزﻧﺸﺴﺘﮕﯽ، ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎي ﺑﯿﻤﻪ، ﺻﻨﺪوق ﻫﺎي ﺗﺎﻣﯿﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و.

براساس تبصره ماده 6 از دستورالعمل پذیرش با موضوع شرایط خاص پذیرش سهام عادی در تابلوی اصلی بازار اول سهام شناور آزاد به صورت ذیل تعریف شده است:

ﺗﺒﺼﺮه :ﻫﺮ ﯾﮏ از ﻣﻮارد زﯾﺮ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋًﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﯾﺎ ﻣﺴﺎوي 5 درﺻﺪ ﮐﻞ ﺳﻬﺎم ﺷﺮﮐﺖ ﺑﺎﺷﺪ، ﺟﺰء ﺳﻬﺎم ﺷﻨﺎور ﺗﻠﻘﯽ ﻧﻤﯽ ﮔﺮدد:

اﻟﻒ- ﺳﻬﺎم ﻧﮕﻪ داري ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺳﻬﺎم سهامداران

ب- ﺳﻬﺎم ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺳﻬﺎم داران ﺧﺎﻧﻮادﮔﯽاﻗﻮام ﻧﺴﺒﯽ درﺟﮥ اول از ﻃﺒﻘﺎت اول و دوم

ج- ﺳﻬﺎم ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ اﺷﺨﺎص ﺣﻘﻮﻗﯽ ﻫﻢ ﮔﺮوه ﺑﺎ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﯾﺎ ﻏﯿﺮﻣﺴﺘﻘﯿﻢ

ﺳﻬﺎم ﺷﻨﺎور آزاد ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﺑﺎزارﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ:

1- ﺗﺎﺑﻠﻮي اﺻﻠﯽ ﺑﺎزار اول ﺣﺪاﻗﻞ 20%

2- ﺗﺎﺑﻠﻮي ﻓﺮﻋﯽ ﺑﺎزار اول ﺣﺪاﻗﻞ 15%

3- ﺑﺎزار دوم ﺣﺪاﻗﻞ 10%

برای مشاوره سرمایه گذاری با مشاوران مالی موسسه مالی در ارتباط باشید.

ادامه دارد.

برچسب ها: موسسه مالی گزارش های مالی سرمایه گذاری

آشنایی با انواع سهام در بورس

متداول ترین نوع سهام، سهام عادی است که بیانگر میزان مشارکت، تعهدات و منافع دارنده ی آن در یک شرکت سهامی است. نوع دیگر سهام، سهام ممتاز است که از نظر دریافت سود سهام و دریافت هر گونه وجهی در زمان انحلال شرکت یا توزیع ویژگی اوراق حق تقدم سهم دارایی ها، نسبت به سهام عادی برتر دارد. برای نمونه هنگام توزیع سود سهام ابتدا سهام داران ممتاز سود خود را دریافت می کنند.

یکی دیگر از انواع اوراق بهادار قابل دادوستد در بورس که به نوعی وابسته به سهام و ریسک آن نیز تقریبا با ریسک برابر است که گواهی حق تقدم خرید سهام است.

سهام عادی

سهام عادی نوعی ابزار سرمایه گذاری است که نشانگر مالکیت دارنده ی آن در یک شرکت سهامی است و به دو دسته سهام با نام و سهام بی نام تقسیم می شود. سهام با نام و بی نام از نظر مزایا تفاوتی ندارند تنها تفاوت آنها درج نام دارنده بر برگه ی سهام و دفتر شرکت در سهام با نام است.

سهام عادی ابتدا از طریق پذیره نویسی عمومی وارد بازار می شود. به عبارت دیگر سهام قبل از فروش عمومی باید در کمیسیون بورس و اوراق بهادار ثبت شود و اجازه انتشار بگیرد. این نهاد کفایت و دقت اطلاعات ارائه شده از طرف شرکت را قبل از عرضه ی اوراق بهادار تایید می کند.

ویژگی های سهام عادی

1. سهام عادی از منایع دایمی تامین مالی است و سر رسید ندارد. همچنین ناشر سهام عادی الزامی در بازخرید این اوراق ندارد.
2. دارندگان سهام عادی مالک شرکت هستند اما از آنجا که دارندگان دیگر سهام مانند سهامداران ممتاز در دریافت سود و اصل سرمایه شرکت بر دارندگان سهام عادی حق تقدم دارند می توان گفت که دارندگان سهام عادی مالک نهایی شرکت هستند. مفهوم این نوع مالکیت این است که صاحبان سهام عادی متحمل بیشترین ریسک سرمایه گذاری در شرکت هستند. اگر سود سهم کاهش یابد یا شرکت زیان کند قیمت بازاری و ارزش ذاتی سهام عادی کاهش خواهد یافت. همچنین در صورت انحلال شرکت یا فروش کل دارایی های آن پس از تسویه تمام بدی ها و بازپرداخت حقوق صاحبان سهام ممتاز حقوق صاحبان سهام عادی پرداخت می شود.
3. مسئولیت دارندگان سهام عادی به مقدار سرمایه آنها در شرکت محدود می شود بنابراین اگر تمام دارایی ها یگ شرکت به دلیل ورشکستگی فروخته شود و پول حاصل به اندازه ای نباشد که پاسخگوی تمام بستانکاران شرکت باشد آنان نمی توانند صاحبان سهام عادی را تحت پیگرد قانونی قرار دهند.
4. با توجه به توزیع گشترده ی سهام شرکت های در دست سهامداران هیچ سهامداری نمی تواند کنترل فردی خود را بر شرکت اعمال کند. امور و فعالیت های جاری شرکت در اختیار مدیران آن است و صاحبان سهام عادی می توانند با رای خود در تصمیم گیری های شرکت دخالت کنند.

1. دارندگان سهام عادی علاوه بر حق انتخاب هئیت مدیره شرکت میتوانند با رای خود اقدامات پیشنهادی مدیریت شرکت را تایید یا رد کنند. هر سهم یک حق رای دارد مثلا پیشنهاد ادغام شرکت در شرکت دیگر پیشنهاد تغییر نمودار سازمانی باید با اکثریت آرای صاحبان شرکت صورت گیرد.
2. دارندگان سهام عادی دارای حق تقدم هستند به عبارت دیگر دارندگان فعلی سهام عادی در خرید سهام جدید شرکت اولیوت دارند. هدف از اعطای حق تقدم در ابتدا حفظ کنترل سهامداران موجود بر اداره ی شرکت و سپس حفظ حقوق سهامداران موجود در مقابل کاهش قیمت سهام در نتیجه انتشار هام جدید است. اگر شرکتی به سهامداران خود حق تقدم خرید سهام بدهد آنان می توانند درصد مالکیت خود را در شرکت حفظ کنند. همچنین دارندگان سهام عادی می توانند به تعداد کافی از اوراق بهادار جدید شرکت بخرند و با تبدیل این اوراق به سهام عادی مالکیت خود را کماکان حفظ کنند.
3. دارندگان سهام عادی حق خرید و فروش و انتقال سهام خود را دارند و علاوه بر این حق دارند دفاتر شرکت را بررسی کنند. هر چند در عمل این حق به شدت محدود می شود و فقط اطلاعاتی را در بر م یگیرد که شرکت در اختیار عموم قرار می دهد.

سهام ممتاز

سهام ممتاز نوعی اوراق بهادار ویژگی اوراق حق تقدم سهم است که دارنده آن نسبت به در امدها و دارایی های شرکت حق یا ادعای محدود و معینی دارد. این سهام زمانی منتشر می شود که هزینه سهام عادی بیشتر باشد. هنگامی که درجه اهرام مالی شرکت بالا باشد یا انتشار سهام عادی از نظر کنترل برای مالکان مشکل ساز باشد، شرکت ها اقدام به انتشار سهام ممتاز می کنند.

دلایل نام گذاری سهام ممتاز

1. سود این سهام قبل از سهام عادی پرداخت می شود.
2. در زمان انحلال شرکت یا فروش دارایی ها بعد از تسویه بدی های شرکت ابتداصاحبان سهام ممتاز حقوق خود را دریافت می کنند و سپس باقی مانده درایی ها به صاحبان سهام عادی می رسد.

سهام ممتاز را اوراق بهادار دورگه یا ترکیبی نیز می نامند چون ویژگی های سهام عادی و اوراق قرضه را با هم دارند.

سهام ممتاز از نظر نداشتن سررسد همچنین هزینه مالیاتی شبیه سهام عادی هستند اما با توجه به دریافت سود ثابت همانند اوراق قرضه در گروه اوراق بهادار با درآمد ثابت قرار می گیرند سهام ممتاز از طریق پذیره نویسی خصوصی وارد بازار می وشد و در بازار خارج از بورس دادو ستد می شود. شرکت های پذیرفته در بورس تهران نمی توانند سهام ممتاز منتشر کنند.

گواهی حق تقدم خرید سهام

یکی از مزایای سهام در مقایسه با سایر انواع اوراق بهادار این است که سهامداران یک شرکت که به نسبت سهم خود مالک آن شرکت محسوب می شوند در خرید سهام جدید شرکت ناشی از افزایش سرمایه نیز در اولویت قرار دارند.

به این اولویت حق تقدم خرید سهام می گویند اما این حق تقدم چه جذابیتی برای سهامداران فعلی شرکت دارد و سهامداران فعلی چگونه از تصمیم شرکت برای افزایش سرمایه مطلع می شوند؟

آیا سهامداران فعلی ملزم به استفاده از حق تقدم خود هستند و در صورت استفاده نکردن از حق تقدم از کسب سود ناشی از مابه التفاوت قیمت اسمی و قیمت بازار سهم محروم خواهند شد؟

پس از تصویب افزایش سرمایه شرکت موضوع افزایش سرمایه در روزنامه کثیرالانتشاری که به مثابه روزنامه رسمی شرکت انتخاب شده است منتشر می شود تا همه سهامداران از این تصمیم مطلع شوند. همچنین فرمی برای سهامداران آن شرکت ارسال و از آنان درخواست می شود تا در صورت تمایل به استفاده از حق تقدم خود برای خرید سهام جدید فرم مذکور را تکمیل و برای شرکت کنند. به این فرم گواهی حق تقدم خرید سهام گفته می شود.

سهامداران شرکت پس از دریافت گواهی حق تقدم خرید سهام ممکن است به یکی از سه روش زیر اقدام کنند:

1. فرم مذکور را در مهلت تعیین شده تکمیل و برای شرکت ارسال کنند. این اقدام به معنای تمایل سهامدار به مشارکت در افزایش سرمایه شرکت است. بنابراین باید علاوه بر تکیمل فرم مبلغ اسمی سهام را به حساب شرکت واریز کنند تا سهام جدید به نامشان صادر شود.
2. برخی از سهامداران ممکن است به علت بی اطلاعی از افزایش سرمایه شرکت یا هر دلیل دیگر در مهلت تعیین شده هیچ اقدامی نکنند. در این حالت شرکت پس از پایان مهلت مقرر سهام باقی مانده را با قیمت روز بازار در بورس می فروشد و مابه التفاوت قیمت اسمس و قیمت بازار را به حساب سهام دارانی که از حق تقدم خود اسفاده نکرده اند واریز می کند.
3. دسته سوم از سرمایه گذاران افرادی هستند که گواهی حق تقدم خرید سهام خود را در بورس می فروشند. این گروه از ویژگی اوراق حق تقدم سهم سهام دارن می توانند برای فروش گواهی حق تقدم سهام خود به یکی از شرکت های کارگزاری بورس مراجعه کنند و این گواهی را به قیمت روز بازار به فروش برسانند. قیمت گواهی حق تقدم در بورس معمولا معادل تفاوت قیمت اسمی و قیمت بازار سهم است. بنابراین اگر مثلا قیمت سهام شرکت الف در بورس 130 تومان باشد قیمت گواهی حق تقدم خرید سهام شرکت ب در بورس حدودا 30 تومان خواهد بود.

طبیعتا گواهی حق تقدم سهام برای آن دسته از سرمایه گذارانی که انتظار دارند قیمت سهم مذکور در آینده با افزایش موجه شود، جذابیت دارد. زیرا با خرید این گواهی می توانند سهامدار شرکت مذکور شوند. در هر صورت مزایای ناشی از حق تقدم به سهامداران شرکت تعلق دارد و حتی در صورت استفاده نکردن از حق تقدم از کسب این مزایا محروم نخواهند شد.