ارزی برای ذخیره ارزی

صندوق توسعه بالای ۵۰ میلیارد دلار ذخیره ارزی دارد

همشهری آنلاین: وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به این که بانک مرکزی از ذخایر ارزی مناسبی در خارج برخوردار است، گفت: صندوق توسعه ملی هم بالای ۵۰ میلیارد دلار ذخیره ارزی دارد، ضمن اینکه تاکنون روش منطقی و قابل اتکایی برای شناسایی افراد با درآمد بالا به دست نیامده است و شناسایی دهک‌ها با درآمد بالا در کوتاه مدت ممکن نیست.

به گزارش خبرنگار مهر، علی طیب نیا پس از برگزاری مراسم تودیع و معارفه مدیرعامل بانک سپه در جمع خبرنگاران درباره برخی اظهارات مبنی بر خالی بودن خزانه کشور افزود: خزانه تعریف خاص خود را دارد و منظور حسابی است که منابع و مصارف دولت، ضبط می شود.

وی گفت : قطعا منظور رئیس جمهور خزانه دولت بوده است و از مجموع منابع 210 میلیارد تومانی که برای سالجاری پیش بینی شده و با توجه به درآمد محقق شده نیمه نخست سال ، پیش بینی می‌کنیم تا انتهای سال 100 هزار میلیارد تومان درآمد وصول شود.

وی ادامه داد: ‌این در حالی است که هزینه های جاری و کاملا ضروری دولت 128 میلیارد تومان است، یعنی اگر هزینه های عمرانی دولت صفر شود و بدهیهای دولت به پیمانکاران طرح های عمرانی پرداخت نشود ، بازهم با 28 هزار میلیارد تومان کسری مواجه خواهیم شد.

طیب نیا خاطرنشان کرد:‌ البته باید به این مسئله کسری تراز مالی هدفمندی یارانه ها که سالانه 42 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی به خانوارها پرداخت می کنیم نیز اضافه شود و که منابع ناشی از افزایش نرخ حامل های انرژی 28 هزار میلیارد تومان است.

وی گفت : دولت طبق قانون مجاز است تنها 50 درصد آن یعنی 14 هزار میلیارد تومان صرف پرداخت های نقدی به مردم کند و این تفاوت 14 تا 42 هزار میلیارد تومان پرداخت نقدی به یک مفهوم مغایر با قانون هدفمندسازی یارانه ها و با استفاده از منابع بودجه ای دولت که باید قاعدتا صرف سرمایه گذاری و توسعه کشور شود، صورت می گیرد.

وزیر اقتصاد با ابراز تاسف از وضع بودجه ای دولت گفت : مطمئنا بانک مرکزی ذخایر مناسبی در خارج کشور و صندوق توسعه ملی هم ذخیره مناسبی دارد و قطعا صحبت رئیس جمهور منابع خارجی بانک مرکزی یا ارزی برای ذخیره ارزی صندوق توسعه ملی نبود و ناظر بر خزانه دولت بوده است.

هنوز روش منطقی برای شناسایی افراد با درآمد بالا نداریم

وزیر امور اقتصادی و دارایی با اشاره به بررسی دقیق پایگاه‌های اطلاعاتی با تلاش کارشناسان آماری گفت : تاکنون روش منطقی و قابل اتکایی برای شناسایی افراد با درآمد بالا به دست نیامده است.

علی طیب نیا افزود: کارگروهی در دولت مشغول مطالعه است تا راهکار منطقی با ضریب خطای منطقی برای شناسایی دهک‌های پردرآمد بالا تعیین شوند.

وی با تاکید بر این که دولت، مجلس و عامه مردم پذیرفته اند وضع کنونی پرداخت یارانه نقدی ، منطقی و قابل ادامه نیست ، گفت:‌ قطعا باید تجدیدنظری درباره این شیوه پرداخت صورت گیرد و کاهش پرداخت به دهک‌های بالای جامعه ایجاد شود اما مشکل نبود دسترسی به حسابهای درآمدی مردم است.

نرخ سود واقعی در کشور منفی است

وزیر اقتصاد درباره نرخ سود واقعی نیز گفت:‌ نرخ سود واقعی در کشور منفی است که پیامدهای منفی و زیانبار زیادی دارد، اما راه حل را از طریق کاهش نرخ تورم می دانم و دولت باید با سیاست‌های پولی و مالی مناسب، نرخ تورم را کنترل کند تا سود واقعی هم زمینه جذب پس اندازهای مردم را فراهم کند.

وی، تورم را عمدتا معلول رشد نامتناسب حجم پول در گردش دانست و گفت: از برنامه هایی که دولت در 6 ماهه اول سال انجام داده است و قبل از آن هم آغاز شده بود، کنترل رشد نقدینگی است.

به گفته طیب نیا، توانستیم جلوی رشد پایه پولی را بگیریم و امیدواریم با ادامه این سیاست ابتدا نرخ تورم نقطه به نقطه کاهش یابد و تا پایان سال نرخ تورم متوسط را هم حدود 6 تا واحد درصد کاهش دهیم.

وی همچنین درباره بازگشت برخی منابع مالی موجود در خارج کشور گفت: راه‌ها و منافذی در حال گشایش است تا بتوانیم از منابع مان در خارج کشور استفاده کنیم.

نشست هفته جاری شورای پول و اعتبار

عضو شورای پول و اعتبار همچنین با اعلام برگزاری نشست شورای پول و اعتبار در هفته جاری توضیح درباره دستور کار آن را به بانک مرکزی محول کرد.

بررسی حساب ذخیره ارزی بر اساس الگوی ارزیابی رسمی

تاسیس حساب ذخیره ارزی در ایران عمدتا با این هدف بود که اقتصاد ایران از نوسانات ناشی از تغییرات قیمت نفت مصون باشد تا بتواند با ایجاد اندوخته مکفی در زمانی که کشور با کاهش درآمدهای نفتی مواجه شد آن را جبران کند. اما عملکرد حساب ذخیره ارزی با برداشت های بی رویه و عدم تخصیص بهینه اعتبارات به مرور از اهداف خود دور شد. در این نوشتار با استفاده از الگوی ارزیابی رسمی، حساب ذخیره ارزی بر اساس مقایسه میان اهداف رسمی و عملکرد آن بررسی می شود تا شکاف میان اهداف و آنچه که در عمل اتفاق افتاد آشکار شود

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

STUDYING OF FOREIGN RESERVES ACCOUNT, BASED ON OFFICIAL ASSESSMENT PATTERN

نویسندگان [English]

• Ali Akbar Nikooeghbal 1
• Hossein Poozesh Shirazi 2
• Abazar Barari 3

The purpose of establishing foreign reserves account in Iran was mainly to secure Iran's economy from the oil's price changes. It was to compensate for oil price reduction. But foreign reserves account withdrew excessively and did not allocate it optimally. That's why; it went for away from its practical purpose. This study focuses on the use of official assessment pattern to reveal the gap between foreign reserves account official purposes and its practice.
The purpose of establishing foreign reserves account in Iran was mainly to secure Iran's economy from the oil's price changes. It was to compensate for oil price reduction. But foreign reserves account withdrew excessively and did not allocate it optimally. That's why; it went for away from its practical purpose. This study focuses on the use of official assessment pattern to reveal the gap between foreign reserves account official purposes and its practice.

ذخیره ارزی چین به کمترین میزان درچهار سال گذشته رسید

ایرنا – تازه ترین آمار منتشره از سوی مراجع رسمی چین نشان می دهد که ذخیره ارزی این کشور در ابتدای سال جاری میلادی به 3هزار و 230 میلیارد دلار رسیده است که پایین ترین رقم در چهار سال گذشته به حساب می آید.

به گزارش ایرنا، دو ماه قبل در یک همایش تجاری که در پکن برگزارشد، مسوولان وکارشناسان چین هشدار دادند که رسیدن ذخیره ارزی به زیر 3 هزار میلیارد دلار می تواند برای چین مخاطرات اقتصادی سنگینی به دنبال داشته باشد.
با این حال، آمار و ارقام ثابت می کند کاهش متوالی ذخیره ارزی بزرگترین دارنده ذخایر دنیا تداوم داشته و این روند به رغم تلاش
های دولت و کنترل سیاست های مالی و پولی متوقف نشده است.
در این رابطه بانک مرکزی چین امروز ( دوشنبه) با انتشار گزارشی خاطر نشان کرد که میزان ذخیره ارزی این کشور از ابتدا تا پایان ژانویه امسال 99 میلیارد و 500 میلیون دلار دیگر کاهش یافته است.
این درحالی است که در ماه دسامبر سال 2015 نیز میزان ذخیره ارزی چین به میزان 108 میلیارد دلار کاهش یافته بود.
چین شش ماه قبل اقدام به تغییراتی درساختار تبادلات ارزی خود نمود و پس از آن به اجبار ذخایر ارزی بیشتری را به فروش رساند.
برهمین اساس آمار بانک مرکزی این کشورموید آن است که میزان کاهش ذخیره ارزی پرجمعیت ترین کشورجهان درکل سال 2015میلادی 512 میلیارد و 700 میلیون دلار بوده است.
نگرانی از رکود اقتصادی چین ، بالا رفتن نرخ بهره در آمریکا ، رکود در بازار سهام و تضعیف ارزش یوان واحد پول ملی چین از دیگردلایل کاهش ذخیره ارزی چین محسوب می شود.
این در حالی است که اداره کل تبادلات ارزی چین نیز در بیانیه ای آورده است که این کشور هنوز بزرگترین دارنده ذخایر ارزی دنیا است و با توجه به مازاد بالای تجاری در برابر شرکای خود توان کافی برای رفع مشکلات ارزی خود را در اختیار دارد.

آخرین اخبار

• مدیرعامل بانک ملی ایران: تغییرات گروه توسعه ملی بر مبنای الزامات بانکداری شرکتی است / لزوم واگذاری شرکت های زیرمجموعه با حفظ ارزش دارایی های بانک در برابر تورم
• بازدید مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی (وبانک) از مجموعه گروه ملی صنعتی فولاد ایران
• انتصاب چند مدیر در گروه توسعه ملی
• آگهی عرضه سهام پتروشیمی شازند توسط شرکت سرمایه گذاری گروه توسعه ملی
• مراسم معارفه مدیرعامل هلدینگ سیدکو برگزار شد

تماس با ما

تهران، میدان ونک، خیابان شهید خدامی، بعد از پل کردستان، پلاک 89
کد پستی: 1994844202
صندوق پستی: 3898-15875
تلفن: 85598 – 85599000
فاکس: 85599811
پست الکترونیک: [email protected]
اینستاگرام

پیوندهای مفید

کپی‌رایت © شرکت سرمایه‌گذاری گروه توسعه ملی. تمامی حقوق محفوظ است.

صندوق توسعه ملی یا حساب ذخیره ارزی (National development fund)

صندوق توسعه ملی یا حساب ذخیره ارزی (در سال ۱۳۸۹ به صندوق ذخیره ارزی تغییر نام یافت)، حساب بانکی برای انباشت ذخیره ارزی دولت ایران است که در سال ۱۳۷۹ توسط دولت محمد خاتمی و پس از پشت سر گذاردن شوک ناشی از کاهش شدید درآمدهای نفتی راه‌اندازی شد.

رسالت اصلی این صندوق عبارت است ارزی برای ذخیره ارزی از ذخیره درآمد مازاد نفت از آنچه در بودجه دولت تعریف شده است به منظور استفاده در موارد اضطرار همچون کاهش درآمد ارزش کشور در زمان افت قیمت نفت و موارد مشابه.

حساب ذخیره ارزی اهدافی نظیر ایجاد ثبات در میزان درآمدهای حاصل از فروش نفت خام، تبدیل دارایی‌های حاصل از فروش نفت خام به دیگر انواع ذخایر و توسعه فعالیت‌های تولیدی و سرمایه‌گذاری و تامین بخشی از اعتبار مورد نیاز طرح‌های تولیدی و کارآفرینی بخش خصوصی و فراهم کردن امکان تحقق فعالیت‌های پیش‌بینی شده در برنامه‌های توسعه کشور را مدنظر قرار می‌دهد.

بر اساس قوانین برنامه سوم و چهارم توسعه، دولت در صورتی مجاز به برداشت از این حساب است که درآمد ارزی حاصل از صادرات نفت خام نسبت به ارقام پیش‌بینی شده کاهش پیدا کند.

همچنین برداشت از حساب ذخیره ارزی برای تامین کسری ناشی از عواید غیر نفتی بودجه عمومی ممنوع است.

در قانون پنج ساله چهارم توسعه مقرر شده‌است به منظور سرمایه‌گذاری و تامین بخشی از اعتبارات موردنیاز طرح‌های تولیدی و کارآفرینی بخش غیر دولتی که توجیه فنی و اقتصادی آن‌ها به تایید وزارتخانه‌های تخصصی ذی‌ربط رسیده باشد، تا ۵۰ درصد حساب ذخیره ارزی از طریق شبکه بانکی داخلی و بانک‌های ایرانی خارج از کشور به صورت تسهیلات با تضمین کافی تخصیص یابد.

فلسفه شکل‌گیری این حساب در ایران بیشتر در راستای تعدیل فشارهای ناشی از نوسان قیمت نفت بر اقتصاد ملی بوده تا ایجاد حساب پس‌انداز برای نسل‌های آینده کشور و حاکمیت این نگرش بر دیدگاه دولتمردان و برنامه‌ریزان کشور نحوهٔ عملکرد این حساب را به صورت مستقیم تحت تاثیر قرار داده‌است.

این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.سایر اصطلاحات و واژه‌های اقتصادی و مالی را ببینید .

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

عملکرد حساب ذخیره ارزی در 16 بانک+ جدول

مرکز پژوهش های مجلس گزارش عملکرد تسهیلات حساب ذخیره ارزی در نظام بانکی ایران را ارائه و وضعیت هر بانک را به صورت جداگانه اعلام کرد.

به گزارش مشرق، مرکز پژوهش های مجلس با تحلیل عملکرد تسهیلات حساب ذخیره ارزی در نظام بانکی ایران اعلام کرد: با توجه به اینکه دولت یازدهم نحوه تسویه بدهی های مربوط به حساب ذخیره ارزی و نرخگذاری این تسهیلات توسط شورای پول و اعتبار را در دستور کار دارد، ارائه این تحلیل ضروری است.

تحلیلی که در این بخش می توان ارائه کرد این است که حدود 41 درصد از تسهیلات استفاده شده (اسناد حمل) از محل حساب ذخیره ارزی در بین بانک‌های دولتی و حدود 19 درصد از کل تسهیلات پرداختی در سیستم بانکی ارزی برای ذخیره ارزی توسط بانک ملی ایران پرداخت شده است (حدود 4.1 میلیارد دلار از مجموع 21.3 میلیارد دلار کل بانک‌ها).

از مبلغ 4.1 میلیارد دلار رقمی حدود 826 میلیون دلار از تسهیلات (حدود 20 درصد) بازپرداخت، حدود 1.8 میلیارد دلار (حدود 44 درصد) غیرجاری شده و حدود 1.5 میلیارد دلار نیز دارای سررسید آتی است (حدود 36 درصد).

لذا ملاحظه می‌شود که در بانک ملی حداقل 44 درصد از اصل تسهیلات اعطایی از محل حساب ذخیره ارزی غیرجاری شده است و درباره حدود 1.5 میلیارد دلار آن (حدود 36 درصد) نیز بانک مرکزی عملکردی گزارش نکرده است.

در بانک سپه نیز حدود 1.8 میلیارد دلار تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی (حدود 18 درصد سهم در بانکم‌های دولتی و حدود 9 درصد سهم در کل بانک‌ها) پرداخت شده است؛ حدود 583 میلیون دلار آن (حدود 33 درصد) بازپرداخت شده، حدود 703 میلیون دلار غیرجاری شده (38 درصد) و حدود 514 میلیون دلار (حدود 29 درصد) نیز سررسید آتی است.

لذا ملاحظه می‌شود در بانک سپه نیز حداقل 38 درصد از تسهیلات پرداختی غیرجاری بوده و درباره حدود 29 درصد آن نیز بانک مرکزی عملکردی گزارش نکرده است.

بانک صنعت و معدن

چگونگی و فرآیند پرداخت تسهیلات در بانک صنعت و معدن کمی پیچیده‌تر است، زیرا از رقم تقریبی 1.5 میلیارد دلاری که از منابع حساب ذخیره ارزی توسط این بانک تسهیلات پرداخت شده است (سهم حدود 15 درصدی از بانک‌های دولتی و حدود 7 درصدی از کل بانک‌ها)، حدود 112 میلیون دلار (حداکثر 8 درصد) بازپرداخت شده، حدود 239 میلیون دلار (حداقل 16 درصد) از مبلغ مذکور غیرجاری است، حدود 76 میلیون دلار (حداکثر 5 درصد) دارای سررسید آتی است و درباره حدود 1 میلیارد دلار (حدود 71 درصد) از آن بانک مرکزی عملکردی گزارش نکرده است (هنوز بانک مرکزی به شفافیت لازم درخصوص این رقم دست نیافته است).

بانک کشاورزی نیز حدود 1.4 میلیارد دلار از منابع حساب ذخیره ارزی، تسهیلات پرداخت کرده است (حدود ارزی برای ذخیره ارزی 14 درصد از تسهیلات پرداخت شده توسط بانک‌های دولتی و حدود 7 درصد از کل تسهیلات پرداختی بانک‌ها). بررسی وضعیت تسهیلات پرداختی در بانک کشاورزی نشان می‌دهد که حدود 129 میلیون دلار از تسهیلات پرداختی (حدود 9 درصد) بازپرداخت شده است، حدود 2/1 میلیارد دلار (حداقل 86 درصد) غیرجاری شده و حدود 61 میلیون دلار (حدود 4 درصد) نیز دارای سررسید آتی است.

بانک توسعه صادرات

بانک توسعه صادرات در مجموع حدود 2/1 میلیارد دلار از محل منابع حساب ذخیره ارزی تسهیلات پرداخت کرده است (12 درصد از تسهیلات پرداختی بانک‌های دولتی و حدود 6 درصد از تسهیلات پرداختی کل بانک‌ها). از تسهیلات مذکور حدود 362 میلیون دلار (حدود 30 درصد) بازپرداخت، حدود 441 میلیون دلار (حدود 37 درصد) غیرجاری و حدود 345 میلیون دلار (حدود 29 درصد) نیز سررسید آتی بوده است. درباره حدود 4 درصد از منابع مزبور نیز بانک مرکزی عملکردی گزارش نکرده است.

جمع‌بندی بانک‌های دولتی

در مجموع به طور متوسط در 5 بانک دولتی بررسی شده حدود 20 درصد از مطالبات بازپرداخت شده، حدود 46 درصد غیرجاری شده و حدود 25 درصد نیز دارای سررسید آتی است. در مجموع تکلیف حدود 80 درصد از منابع حساب ذخیره ارزی در بانک‌های دولتی دقیقا مشخص است، اما 20 درصد منابع نیز مشخص نیست دچار چه سرنوشتی هستند. 71 درصد از منابعی که عملکرد شفافی ندارد در بانک صنعت و معدن است.

همچنین در بین بانک‌های دولتی بانک کشاورزی به نسبت تسهیلات دریافتی وضعیت بدتری در مطالبات غیرجاری منابع مورد نظر دارد، اما از لحاظ رقم مطلع بانک ملی در بین بانک‌های دولتی بیشترین رقم مطالبات غیرجاری را به خود اختصاص داده است.

شایان ذکر است حدود 1.1 میلیارد دلار (حدود 11 درصد) از منابع حساب ذخیره ارزی مصرف شده در بانک‌های دولتی نیز سرنوشت شفافی ندارد و بانک مرکزی هنوز اطلاعات کاملی در این زمینه ارائه نکرده است.

بررسی بانک‌های دولتی واگذار شده

با عنایت به اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم قانون اساسی، سهام بانک‌های تجارت، رفاه کارگران، صادرات ایران و ملت به بخش غیردولتی واگذار شد. در فرآیند واگذاری حدود 4 میلیارد دلار از 11 میلیارد دلار (حدود 37 درصد) از تسهیلات اعطایی بانک‌های مذکور از محل حساب ذخیره ارزی که طبق قانون باید بعد از بازپرداخت تسهیلات به حساب ذخیره ارزی واریز می‌شد، بابت بدهی دولت به این بانک‌ها تهاتر شد.

بانک تجارت حدود 2.6 میلیارد دلار از محل حساب ذخیره ارزی تسهیلات پرداخت کرده است (حدود 24 درصد از سهم بانک‌های واگذار شده دولتی و حدود 12 درصد از سهم کل بانک‌ها). از رقم مذکور، حدود 1.1 میلیارد دلار (حدود 44 درصد) از کل تسهیلات بابت تسویه بدهی دولت به بانک تجارت تهاتر شده است، حدود 444 میلیون دلار (حدود 17 درصد) بازپرداخت شده، حدود 1.3 میلیارد دلار از 2.6 میلیارد دلار (حدود 51 درصد) غیرجاری بوده و حدود 729 میلیون دلار (حدود 28 درصد) نیز سررسید آتی است. سرنوشت حدود 4 درصد از منابع نیز هنوز توسط بانک مرکزی شفاف‌سازی نشده است.

بانک رفاه کارگران

بانک رفاه کارگران در مجموع حدود 294 میلیون دلار تسهیلات از محل منابع حساب ذخیره ارزی پرداخت کرده است (حدود 3 درصد از بانک‌های واگذار شده دولتی و حدود 1.4 درصد از کل بانک‌ها).

از رقم فوق‌الذکر، مبلغ 243 میلیون دلار (حدود 83 درصد از کل تسهیلات) بابت بدهی دولت به این بانک‌ها تهاتر شده است. همچنین حدود 44 میلیون دلار از 294 میلیون دلار تسهیلات اعطایی (حدود 15 درصد) بازپرداخت، حدود 238 میلیون دلار (حدود 81 درصد) غیرجاری و حدود 13 میلیون دلار (حدود 4 درصد) دارای سررسید آتی است.

بانک صادرات ایران

بانک صادرات ایران حدود 1.7میلیارد دلار از محل منابع حساب ذخیره ارزی تسهیلات پرداخت کرده است (حدود 16 درصد از تسهیلات بانک‌های واگذار شده دولتی و حدود 8 درصد از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها).

از رقم 1.7 میلیارد دلار، رقم 970 میلیون دلار (حدود 56 درصد از کل تسهیلات) آن بابت بدهی دولت به بانک مذکور تهاتر شده است. همچنین حدود 399.5 میلیون دلار ارزی برای ذخیره ارزی از 1.7 میلیارد دلار تسهیلات اعطایی بانک صادرات از محل حساب ذخیره ارزی (حدود 23 درصد) بازپرداخت شده، حدود 678 میلیون دلار (حدود 39 درصد) غیرجاری بوده و 279 میلیون دلار (حدود 16 درصد) نیز دارای سررسید آتی است.

در مجموع درباره حدود 78 درصد از این منابع در بانک صادرات ایران تعیین تکلیف شده است ولی بانک مرکزی درباره حدود 22 درصد از منابع در این بانک عملکردی گزارش نکرده است که عمدتا ناشی از عدم شفافیت اطلاعات در بخش بازپرداخت تسهیلات می‌باشد.

بانک ملت بیشترین پرداخت تسهیلات از محل حساب ذخیره ارزی را در بین کل بانک‌ها به خود اختصاص داده است. این رقم بالغ بر 6.4 میلیارد دلار است (حدود 58 درصد از تسهیلات اعطایی بانک‌های واگذار شده دولتی و حدود 30 درصد از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها).

از رقم مذکور حدود 1.7 میلیارد دلار (حدود 26.5 درصد) بابت تسویه بدهی دولت به این بانک تهاتر شده است. حدود 1 میلیارد دلار از 6.4 میلیارد دلار تسهیلات پرداختی بانک ملت (حدود 16.5 درصد) بازپرداخت شده، حدود 2.8 میلیارد دلار (حدود 43 درصد) غیرجاری بوده و حدود 2.5 میلیارد دلار (حدود 40 درصد) نیز دارای سررسید آتی است.

جمع‌بندی بانک‌های دولتی واگذار شده

در بین بانک‌های واگذار شده دولتی و کل بانک‌ها بانک ملت بیشترین تسهیلات را از محل منابع حساب ذخیره ارزی پرداخت کرده (سهم تقریبی 30 درصد در کل بانک‌ها)، همچنین این بانک بیشترین سهم از مطالبات غیرجاری را نیز به خود اختصاص داده است (سهم 55 درصدی در بانک‌های واگذار شده دولتی و سهم 28 درصدی در کل بانک‌ها).

عملکرد بازپرداخت اقساط در بانک صادرات تا حدودی غیرشفاف و مبهم است به طوری که درباره حدود 22 درصد از منابع پرداخت شده توسط این بانک (382 میلیون دلار) عملکردی گزارش نشده است.

در مجموع درباره حدود 509 میلیون دلار (حدود 5 درصد) از منابع حساب ذخیره ارزی مصرف شده در بانک‌های واگذار شده دولتی عملکردی گزارش نشده است و بانک مرکزی هنوز اطلاعات کاملی در این زمینه کسب نکرده است.

به طور متوسط حدود 18 درصد از تسهیلات پرداختی بانک‌های دولتی واگذار شده از محل حساب ذخیره ارزی بازپرداخت شده و حدود 45 درصد از این تسهیلات غیرجاری است. بیشترین نسبت مطالبات غیرجاری با 81 درصد متعلق به بانک رفاه کارگران است، اما از لحاظ رقم مطلع، بیشترین رقم متعلق به بانک ملت با 2.7 میلیارد دلار می‌باشد.

بررسی عملکرد سایر بانک‌ها

سایر بانک‌های غیردولتی، مسکن و صندوق ضمانت صادرات نیز از محل منابع حساب ذخیره ارزی، اقدام به پرداخت تسهیلات کرده‌اند. کل رقم پرداختی توسط سایر بانک‌ها حدود 304 میلیون دلار بوده است (حدود 1.5 درصد از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها از محل حساب ذخیره ارزی).

عملکرد سایر بانک‌ها به شرح ذیل ارائه می‌شود:

بانک اقتصاد نوین

بانک اقتصاد نوین حدود 27 میلیون دلار از محل منابع حساب ذخیره ارزی تسهیلات پرداخت کرده است (حدود 9 درصد از تسهیلات سایر بانک‌ها و حدود 0.1 درصد از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها) از مبلغ مذکور حدود 4.5 میلیون دلار (حدود 17 درصد) بازپرداخت شده، حدود 15 میلیون دلار (حدود 55 درصد) غیرجاری بوده و حدود 8 میلیون دلار (حدود 28 درصد) نیز دارای سررسید آتی است.

بانک پارسیان نیز حدود 2.1 میلیون دلار از محل منابع حساب ذخیره ارزی تسهیلات پرداخت کرده است (حدود 1 درصد از تسهیلات پرداختی سایر بانک‌ها). از رقم 2.1 میلیون دلار، حدود 1.9 میلیون دلار (حدود 89 درصد) بازپرداخت شده، حدود 0.12 میلیون دلار (حدود 6 درصد) غیرجاری بوده و سررسید آتی نیز ندارد.

بانک پاسارگاد حدود 1.2 میلیون دلار از محل حساب ذخیره ارزی تسهیلات پرداخت کرده است (حدود 0.4 درصد از تسهیلات پرداختی سایر بانک‌ها). کل رقم مزبور یعنی 1.2 میلیون دلار بازپرداخت شده است.

بانک سامان حدود 52.5 میلیون دلار از محل منابع حساب ذخیره ارزی تسهیلات پرداخت کرده است (حدود 17 درصد از تسهیلات پرداختی سایر بانک‌ها و حدود 0.3 از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها). 100 درصد تسهیلات مذکور بازپرداخت شده و دارای معوقه و یا سررسید آتی نیست.

بانک کارآفرین حدود 34 میلیون دلار از محل منابع حساب ذخیره ارزی تسهیلات پرداخت کرده است (حدود 11 درصد از تسهیلات پرداختی سایر بانک‌ها و حدود 0.2 درصد از کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها). حدود 28 میلیون دلار (حدود 82 درصد) از منابع مذکور بازپرداخت شده، حدود 1 میلیون دلار (حدود 3 درصد) از منابع غیرجاری بوده و حدود 2 میلیون دلار (حدود 6 درصد) از منابع نیز دارای سررسید آتی است.

بانک مسکن نیز از محل منابع حساب ذخیره ارزی 6.2 میلیون دلار تسهیلات پرداخت کرده است (حدود 2 درصد از تسهیلات اعطایی سایر بانک‌ها) که کل تسهیلات مذکور به صورت غیرجاری مانده است.

صندوق ضمانت صادرات

این صندوق حدود 181 میلیون دلار از محل منابع حساب ذخیره ارزی تسهیلات پرداخت کرده است (حدود 60 درصد تسهیلات اعطایی سایر بانک‌ها و حدود 0.9 کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها). 100 درصد رقم مذکور در سرفصل غیرجاری قرار گرفته و بازپرداختی آن صفر بوده است.

جمع‌بندی سایر بانک‌ها

در مجموع حدود 88 میلیون دلار از 304 میلیون دلار تسهیلات پرداختی سایر بانک‌ها (حدود 29 درصد) بازپرداخت شده، حدود 205 میلیون دلار (حدود 67 درصد) غیرجاری بوده و حدود 9.5 میلیون دلار (حدود 3 درصد) نیز دارای سررسید آتی است.

می‌توان دریافت که در بین سایر بانک‌ها بیشترین تسهیلات و بیشترین سهم مطالبات غیرجاری متعلق به صندوق ضمانت صادرات است و بعد از آن نیز بانک اقتصاد نوین بیشترین تسهیلات را پرداخت کرده است.

شایان ذکر است حدود 3 میلیون دلار (حدود 1 درصد) از منابع حساب ذخیره ارزی مصرف شده در سایر بانک‌ها نیز عملکرد شفافی گزارش نشده است و بانک مرکزی هنوز اطلاعات کاملی در این زمینه کسب نکرده است.

کلیه تسهیلات پرداختی توسط بانک مسکن و صندوق ضمانت صادرات به سرفصل مطالبات غیرجاری منتقل شده و کلیه تسهیلات اعطایی توسط بانک‌های کارآفرین، سامان و پاسارگاد بازپرداخت شده است.

با عنایت به مباحث ارائه شده می‌توان دریافت که در مجموع تسهیلات اعطایی توسط کلیه بانک‌ها رقمی حدود 21.2 میلیارد دلار بوده و نکات ذیل قابل استخراج است:

1. حدود 4 میلیارد دلار آن (حدود 19 درصد) بازپرداخت شده است.

2. حدود 4 میلیارد دلار آن (حدود 19 درصد) بابت بدهی دولت به چهار بانک واگذار شده دولتی (تجارت، رفاه کارگران، صادرات ایران و ملت)، تهاتر شده است.

3. حدود 2 میلیارد دلار (حدود 10 درصد) مربوط به جریمه تاخیر (بهره متعلقه) به مطالبات غیرجاری است.

4. با عنایت به سه بند فوق خالص اصل مطالبات غیرجاری بانک‌ها از محل حساب ذخیره ارزی حدود 9.8 میلیارد دلار است که با احتساب بهره متعلقه حدود 11.8 میلیارد دلار برآورد گردد.

5. حدود 6 میلیارد دلار (حدود ارزی برای ذخیره ارزی 28 درصد) دارای سررسید آتی است.

6. حدود 1.6 میلیارد دلار (حدود 7.5 درصد) از منابع مصرف شده حساب ذخیره ارزی نیز عملکرد شفافی گزارش نشده است و بانک مرکزی هنوز اطلاعات شفافی در این زمینه کسب نکرده است.