مزایای بازار فرابورس

فرابورس چیست و چه تفاوتی با بازار بورس دارد؟

فرابورس چیست و چه تفاوتی با بازار بورس دارد؟

بورس (Exchange) به بازاری سازمان یافته گفته می شود که در آن قیمت گذاری، خرید و فروش کالا و اوراق بهادار انجام می گیرد. داد و ستد خارج از بورس یا به اصطلاح فرابورس (Over-the-counter) یک نوع اوراق بهادار است که در بازار بورس رسمی و تحت نظارت آن معامله نمی شود و به صورت مستقیم بین دو طرف بدون هیچ گونه واسطه ای انجام می گردد. فرابورس نیز ساختاری مانند بازار بورس دارد و در آن سهام شرکت ها مبادله می شود و با توجه به میزان عرضه و تقاضا، قیمت گذاری انجام می گردد.

فرابورس چیست و چه تفاوتی با بازار بورس دارد؟

فرابورس

بورس (به فرانسوی Bourse ) و (به انگلیسی Exchange ) به بازاری سازمان یافته گفته می شود که در آن قیمت گذاری، خرید و فروش کالا و اوراق بهادار انجام می گیرد. اگر بخواهیم به یک زبان ساده بورس را تعریف کنیم، می توانیم آن را یک بازار در نظر بگیریم.

همان طور که در بازارهای سنتی، کالا و سرمایه های مختلف به ازای دریافت پول معامله می شوند، در بورس نیز دارایی های گوناگونی خرید و فروش می شوند. اما تفاوت در اینجاست که می توان بورس را یک بازار رسمی و دائمی نام گذاری کرد. در ادامه به معرفی مفاهیم مهم این بازار می پردازیم.

اوراق بهادار ( Security )

اوراق حقوق صاحبان سهام ( Equity )

اوراق بدهی یا اوراق قرضه ( Bond )

ابزارهای مشتقه ( Derivative Contract )

• قرارداد سلف

• قرارداد آتی یا قرارداد آینده ( Futures Contract )

• قرارداد اختیار معامله ( Option )

• قرارداد معاوضه یا سواپ ( Swap )

• پیمان آتی ( Forward contract )

بورس اوراق بهادار ( Stock exchange )

بورس کالا ( Commodity exchange )

بورس انرژی ایران ( Iran Energy Exchange )

در دنیا یک نوع بورس دیگر به نام بورس ارز هم وجود دارد که در آن ارزهای خارجی مبادله می شوند. البته کارگزاری های بورس ایران در این حوزه فعالیت ندارند و مبادلات ارزی به صورت دستی، در صرافی و یا بازار آزاد انجام می گیرد. (1)

فرابورس چیست؟

داد و ستد خارج از بورس یا به اصطلاح فرابورس ( off exchange یا Over-the-counter ) و یا به صورت اختصاری OTC ، یک نوع اوراق بهادار است که در بازار بورس رسمی و تحت نظارت آن معامله نمی شود و به صورت مستقیم بین دو طرف بدون هیچ گونه واسطه ای انجام می شود.

همچنین، اصطلاح فرابورس می تواند در مورد سهامی به کار برده شود که به جای یک بورس متمرکز در بازارهای دلالی ( Market Dealer ) معامله می شود. علاوه بر این، فرابورس به دیگر ابزارهای مالی، مانند اوراق مشتقه (که از طریق یک بازار دلالی معامله می شوند) یا به اوراق بدهی نیز اشاره دارد.

به این نکته مهم توجه داشته باشید که معاملات فرابورس بدون راهنمایی و نظارت صرافی ها انجام می شود. بورس اوراق بهادار ( Stock exchange ) نقدینگی ایجاد می کند، شفافیت به وجود می آورد، قیمت بازار را حفظ می کند و ریسک اعتباری پیش فرض طرفین در طول معامله را کاهش می دهد. (1)

در خصوص تاریخچه شروع فعالیت بازارهای بورسی در ایران باید بگوییم، بورس اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۴۶ افتتاح شد و شرکت فرابورس ایران در سال 1387 در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غیر تجاری تهران به ثبت رسید و بازار فرابورس ایران به صورت رسمی در مهر ماه سال ۱۳۸۸ فعالیت خود را شروع کرد. (1)

ساختار فرابورس چگونه است و چه شرکت هایی در آن حضور دارند؟

فرابورس نیز ساختاری مانند بازار بورس دارد و در آن سهام شرکت ها مبادله می شود و با توجه به میزان عرضه و تقاضا قیمت گذاری انجام می گردد. به صورت کلی، فرابورس شامل پنج بازار با نام های بازار اول، بازار دوم، بازار سوم، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه است و زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می کند.

سهام شرکت هایی که شرایط تعیین شده توسط این سازمان را داشته باشند در بازار اول و دوم خرید و فروش می شوند و شرکت هایی که هنوز شرایط و اعتبار لازم را کسب نکرده اند، می توانند در بازار پایه حضور پیدا کنند.

در بازار اول، شرکت های سهامی عام که بر اساس ضوابط پذیرش موفق بــه کسب شرایط لازم شده اند، می توانند سهام شرکت خود را در بازار فرابورس عرضه کنند. در بازار دوم نیز مانند بازار اول، معاملات سهام شرکت های سهامی عام انجام می پذیرد اما شرایط پذیرش در آن، آسان تر از بازار اول است.

بازار پایه فرابورس با هدف ایجاد قابلیت خرید و فروش سهام شرکت هایی که موفق نشده اند تا در بورس و یا دیگر بازارهای فرابورس پذیرش شوند، ایجاد شده است. در این بازار امکان حضور بسیاری از شرکت های سهامی وجود دارد. (1)

مزایای سرمایه گذاری در فرابورس چیست؟

سهولت در پذیرش

تامین مالی راحت

شرکت هایی که موفق به پذیرش در فرابورس می شوند، به راحتی و بدون صرفه هزینه زیادی می توانند اقدام به جذب سرمایه گذاران جدید و تامین مالی نمایند.

برخورداری از معافیت های مالیاتی

یکی از مهم ترین مزایای پذیرش در فرابورس، امکان استفاده از معافیت های مالیاتی تا حداکثر به میزان 10 درصد از درآمد است. البته شرکت هایی شرکت هایی که در بازار پایه حضور دارند، نمی توانند از این معافیت استفاده کنند.

وثیقه گذاری سهام

از آنجا که بانک ها، سهام شرکت های پذیرش شده در فرابورس را به عنوان دارایی قابل قبول به عنوان وثیقه جهت مزایای بازار فرابورس دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می شناسد، افرادی که در فرابورس دارای سهام هستند، می توانند برای دریافت تسهیلات، سهام خود را به وثیقه بگذارند.

امکان انتشار اوراق بهادار

شرکت های حاضر در فرابورس می توانند حداکثر تا میزان 60 درصد سرمایه لازم برای اجرای پروژه های خود را از طریق انتشار اوراق تامین نمایند.

سهولت خارج شدن از فرابورس

در صورتی که شرکت های حاضر در فرابورس قصد خروج از آن را داشته باشند، به راحتی می توانند با طی فرآیند مربوطه آن را به انجام برسانند. این شرکت ها می توانند به بازارهای دیگر منتقل شوند و حتی به شرکت سهامی خاص تبدیل گردند.

عدم وجود حجم مبنا

حجم مبنا در خصوص سهام مبادله شده در فرابورس استفاده نمی شود، به همین دلیل معاملات دارای قابلیت نقد شوندگی بالاتری هستند و روان تر انجام می شوند همچنین، عرضه و تقاضا برای این نوع سهام خیلی زود متعادل می شود و مدت زمان زیادی صف خرید و فروش ادامه پیدا نمی کند. (2)

شرایط خرید و فروش سهام در فرابورس چیست؟

توجه به این نکته بسیار مهم است که سهام شرکت های فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل مبادله هستند. به همین منظور، شما می بایست قبل از آغاز انجام معامله، جهت دریافت کد بورسی خود از کارگزاری های مجاز اقدام کنید. یکی از سوالاتی که برای بسیاری از افراد علاقه مند به سرمایه گذاری در بازارهای مالی به وجود می آید، این است که شرایط معامله در فرابورس چیست و چه تفاوتی با معامله در بورس دارد؟

در پاسخ باید بگوییم که خرید و فروش سهام در فرابورس هیچ گونه تفاوتی با معامله در بازار بورس ندارد و با یک کد بورسی می توانید معاملات خود را در فرابورس با استفاده از سامانه کارگزاری های مختلف انجام دهید. در واقع، تفاوت عمده ای در روش معامله در بورس و فرابورس وجود ندارد. (2)

تفاوت های بورس و فرابورس

تقسیم بندی بازار

فرآیند پذیرش

زمان معاملات

علاوه بر موارد گفته شده، بورس دارای مزایایی مانند شفافیت قیمت ها و ریسک کمتر است اما در فرابورس به این صورت نیست؛ چرا که شرایط معاملات غالبا با توافق طرفین معامله مشخص می شود. (3)

فرق بورس و فرابورس چیست؟

بورس و فرابورس هر دو زیر مجموعه‌ای از بازار سرمایه هستند، اما شرایط پذیرش شرکت‌ها در بورس سخت‌گیرانه‌تر از فرابورس است.

به گزارش شهرآرانیوز، بازار‌های مالی تشکیلات پیچیده‌ای هستند که ساختار اقتصادی و سازمانی خاص خود را دارند و نقش مهمی در قیمت‌گذاری بازار ایفا می‌کنند. به‌طور گسترده، به هر بازاری که در آن معاملات اوراق بهادار صورت می‌گیرد، از جمله بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس و بازار مشتقات، بازار‌های مالی گفته می‌شود. بازار‌های مالی برای عملکرد صحیح اقتصاد سرمایه‌داری بسیار حیاتی هستند. امروزه بسیاری از بازار‌های مالی در سراسر جهان (مانند بازار‌های سهام) معاملات خود را از طریق بورس انجام می‌دهند.

بورس، بازاری است که قیمت‌گذاری و خرید و فروش کالا و اوراق بهادار در آن انجام می‌شود که در ایران به سه بخش اوراق بهادار، بورس کالا و بورس انرژی تقسیم می‌شوند.

به بورسی که در آن دارایی‌های مالی یا به عبارتی دارایی‌های کاغذی معامله می‌شود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن ثروت‌های واقعی یا محصولات فیزیکی خرید و فروش می‌شود، بورس کالا گفته می‌شود. بورس انرژی هم به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حامل‏‌های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالا‌های یادشده در آن وجود دارد.

البته مدل دیگری از بورس به اسم بورس ارز رایج است که هنوز در ایران این بورس راه نیافتاده است.

بازار فرابورس چیست؟

فرابورس مثل بورس بازاری است که در آن سهام شرکت‌ها خرید و فروش شده و براساس عرضه و تقاضا قیمت‌گذاری می‌شود. بازا فرابورس فرایند پذیرش و خرید و فروش در آن راحت‌تر است و شرکت‌‌های کوچک هم می‌توانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.

مهم‌ترین وظیفه فرابورس ایران، سامان‌دهی و هدایت بنگاه‌های اقتصادی برای تأمین مالی از طریق بازار سرمایه است؛ از این‌رو شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را دارند و می‌توانند از تمام مزایای شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند.

فرابورس موجب یکپارچه شدن و هدایت قسمتی از بازار سرمایه که زمینه ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند یا می‌خواهند سریع‌تر به بازار ورود پیدا کنند، شده است. راحت‌تر بودن شرایط پذیرش در این بازار سبب شده دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها کاهش یابد.

همچنین سازمان بورس اوراق بهادار به عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.

فرابورس برای عرضه و نقل‌وانتقال اوراق بهادار، هفت بازار با نام‌های بازار یک، بازار دو، بازار سه (عرضه)، بازار ابزار نوین مالی، بازار پایه و بازار شرکت‌های کوچک و متوسط دارد که در ایران بازار یک، دو و پایه رایج هستند.

اما تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟

تقسیم‌بندی بازار:

بازار بورس به‌طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد. ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج می‌شود. بازار فرابورس ایران دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزار‌های نوین مالی و پایه است. بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم‌بندی و تعداد این دو بازار است.

فرایند پذیرش در بازار بورس و فرابورس:

شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکت‌های کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند. در جدول زیر می‌توانید تفاوت بورس و فرابورس را در خصوص شرایط پذیرش به خوبی مشاهده کنید:

شرایط پذیرش	بازار بورس			بازار فرابورس
	تابلو اصلی بازار اول	تابلو فرعی بازار اول	بازار دوم	بازار اول	بازار دوم
حداقل سرمایه ثبت شده شرکت	۱۰۰ میلیارد تومان	۵۰ میلیارد تومان	۲۰ میلیارد تومان	یک میلیارد تومان	۱۰۰ میلیون تومان
حداقل سهام شناور	۲۰ درصد	۱۵ درصد	۱۰ درصد	۱۰ درصد	پنج درصد
حداقل تعداد سهام‌داران	هزار نفر	۷۵۰ نفر	۲۵۰ نفر	۲۰۰ نفر	–
حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوط	سه سال	سه سال	دو سال	حداقل دو سال از زمان بهره‌برداری با ارائه خدمات گذشته باشد	حداقل یک سال از تأسیس آن گذشته باشد
زیان انباشته	نداشته باشد	نداشته باشد	نداشته باشد	نداشته باشد	برنامه عملیاتی مناسبی برای خروج از زیان داشته باشد
نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها	۳۰	۲۰	۱۵	۱۵	–
سودآوری	سه دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد	دو دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد	یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد	یک دوره منتهی به پذیرش سودآور باشد	–

• بورس اوراق بهادار مزایایی از قبیل شفافیت قیمت‌ها و کاهش ریسک را به همراه دارد، اما در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می‌گردد، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد.مزایای بازار فرابورس مزایای بازار فرابورس

• دیگر تفاوت بورس و فرابورس، ساعات معامله‌ی این دو بازار است. بازار بورس از شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ صبح تا ۱۲٫۳۰ (به غیر از تعطیلات رسمی) فعالیت می‌کند، اما ساعات کار فرابورس از انعطاف‌پذیری بیشتری برخوردار است.

مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس:

پذیرش و درج شرکت‌های سهامی عام در فرابورس ایران نسبت به بورس شرایط کمتری نیاز دارد و این باعث شده تا دوره زمانی پذیرش شرکت‌ها به کمتر از یک ماه کاهش پیدا کند.

شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس این امکان را دارند تا از طریق فروش سهام خــود از مزایای تأمین مالی ارزان قیمت از طریق بازار سرمایه بهره ببرند. علاوه بر این امکان تأمین مالی از محل جذب سرمایه‌گذاران جدید و افزایش سرمایه را نیز دارا هستند.

شرکت‌های پذیرفته شده در بازار فرابورس ایران از مزایای مالیاتی قابل توجهی برخوردار هستند. به این صورت که شرکت‌هایی که اقدام به عرضه سهام در فرابورس می‌کنند (به غیر از شرکت‌های حاضر در بازار پایه) امکان برخورداری از معافیت مالیاتی تا ۱۰ درصد درآمد خود را دارا هستند.

سهام‌داران شرکت‌های پذیرش شده در بازار فرابورس می‌توانند از طریق وثیقه‌گذاری سهام شرکت خود، برای اخذ تسهیلات اقدام کنند. چراکه شبکه بانکی، سهام شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس ایران را به‌عنوان دارایی قابل قبول جهت وثیقه‌گذاری برای دریافت تسهیلات بانکی بــه رسمیت می‌شناسد.

• امکان انتشار اوراق بهادار در بازار ابزارهای نوین مالی:

شرکت‌های پذیرش شده در فرابورس می‌توانند با ارائه مدارک لازم به سازمان بورس و اوراق بهادار منابع مالی طرح‌های موردنظر را (حداکثر تا ۶۰ درصد سرمایه‌گذاری در طرح پروژه موضوع اوراق مشارکت) از طریق انتشار اوراق تأمین کنند.

اگر شرکتی تصمیم بگیرد به هر دلیلی از فرابورس خارج شود، در دستورالعمل پذیرش برای این موضوع راه‌حلی در نظر گرفته شده است که با گذراندن فرآیند مشخصی امکان خروج از این بازار و حتی تبدیل شرکت به شرکت سهامی خاص به‌سادگی امکان‌پذیر خواهد بود. ضمن اینکه شرکت‌های حاضر در فرابورس ایران می‌توانند بسیار راحت‌تر به بازارهای دیگر انتقال پیدا کنند.

سهام مورد مبادله در بازارهای فرابورس ایران به دلیل نبود حجم مبنا با معاملات روان‌تر و نقد شوندگی بالاتری رو‌به‌رو هستند و عرضه و تقاضا برای این سهام به سرعت متعادل شده و معمولا صف خرید و فروش آن‌ها برای مدت زیادی ادامه نمی‌یابد.

در نظر داشته باشید که سهام شرکت‌های فرابورسی و بورسی با یک کد معاملاتی قابل خرید و فروش هستند. شما می‌توانید برای شروع انجام معامله، این کد را از کارگزاری‌های رسمی دریافت کنید.

ایران‌مشاوران

فرابورس، مشابه بورس اوراق بهادار تهران، بازاری برای معامله اوراق بهادار است که البته نسبت به بورس تهران دارای شرایط ساده‌تری برای پذیرش شرکت‌هاست و انواع متنوعی از اوراق بهادار با روش‌های مختلف در این بازار قابل معامله هستند.

همچنین از نظر مقررات معاملاتی نیز تفاوت‌های اندکی بین این بازار با بورس تهران وجود دارد. به‌عنوان‌مثال حد نوسان مجاز روزانه فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران است(مثبت و منفی پنج درصد) و همچنین حجم‌ مبنا در این بازار برابر یک است. (البته از خرداد ۱۳۹۴ حد نوسان در بازار بورس نیز همانند بازار فرابورس به مثبت و منفی پنج درصد افزایش یافت) شرکتهایی که شرایط لازم برای ورود به بورس تهران را نداشته باشند، می‌توانند با سهولت بیشتری به فرابورس وارد شوند.

ورود شرکت‌ها به بازار سرمایه همواره نشان‌دهنده رشد شرکت و معرفی آن‌ها در سطح کشور است. شرکت‌هایی که سهامشان در بازارهای مالی مورد دادوستد قرار می‌گیرد، از درجه اعتبار بالاتری برخوردار هستند.

بنابراین ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکت‌ها محسوب می‌شود. توجه داشته باشید تا قبل از راه‌اندازی فرابورس، دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکت‌های سهامی فعال در کشور میسر نبود. بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس، ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده‌تر ایجاد شد تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را گسترش دهد.

مهم‌ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند، لذا رویه‌های پذیرش شرکت‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه‌ای است که شرکت‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع‌ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از کلیه مزایای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار اوراق بهادار استفاده کنند. نام این بازار در ایران از معادل انگلیسی آن Over The Counter گرفته شده است. به همین دلیل به این بازار اختصارا OTC نیز گفته می‌شود. قابل ذکر است که سازمان بورس اوراق بهادار به‌عنوان نهاد ناظر بر فعالیت‌های مالی و عملیاتی شرکت‌های بورس، فرابورس و بورس کالا نظارت کامل دارد.

فرابورس دارای پنج بازار(بازار اول، بازار دوم، بازار سوم «عرضه»، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه) است.

پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفاً در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد. بازار سوم جهت عرضه یکجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل‌وانتقال سهام شرکت‌هایی است که بر اساس الزام بند ب ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار مزایای بازار فرابورس مزایای بازار فرابورس بوده و امکان پذیرش دریکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.

تفاوت بورس و فرابورس چیست؟

دانستن تفاوت بورس و فرابورس همواره یکی از ابهامات بازار سرمایه برای سرمایه گذاران به ویژه افراد تازه وارد به بورس است. جالب است بدانید که تفاوت اصلی بورس و فرابورس در نحوه پذیرهش شرکت ها و شرایط ورود شرکت ها به بازار بورس است و در فرآیند سرمایه گذاری سهامداران، تفاوت چندانی با هم ندارند. تفاوت بورس و فرابورس ایران در دامنه نوسان هم دیده می شود و قبل ها در حجم مبنا هم متفاوت بودند که از این مورد تجدید نظر شد و در حال حاضر تفاوت حجم مبنا در بورس و فرابورس به صورت قدیم دیگر وجود ندارد. تفاوت خرید سهام در بورس و فرابورس بسیار جزئی است و خیلی نباید اینکه سهام برای بورس است یا فرابورس مهم باشد. در این مطلب به صورت کلی خواهیم گفت که تفاوت بورس و فرابورس چیست و تفاوت سرمایه گذاری در بورس و فرابورس به چه صورت است، پس با ما همراه باشید.

تفاوت بورس و فرابورس

همه ما تا حدی با بورس آشنایی داریم، به ویژه این روزها که مردم به سرمایه گذاری در بورس و حمایت از اقتصاد کشور روی آورند، ولی با این وجود خیلی از ماها به صورت دقیق نمی دانیم که تفاوت بورس و فرابورس در چیست ؟ در سال های اخیر و با توجه به وضعیت اقتصادی کشور یکی از بهترین روش های کسب سود سرمایه گذاری در بورس است، ولی در کنار بازار سرمایه، بازار دیگری با شرایط متفاوت تر به نام فرابورس وجود دارد.

به صورت خلاصه شرکت هایی که شرایط پذیرش در بورس اوراق بهادار را ندارند، در این بازار برای خرید و فروش سهام خود اقدام می کنند که از نظر عمل تفاوت چندانی ندارند. این بازار جایی است که در آن سهام شرکت ‌های گوناگون معامله شده و فعالان از طریق خرید و فروش این سهام سود کسب می ‌کنند. در حال حاضر بسیاری از مردم به سرمایه‌ گذاری در بورس و فرابورس در راستای کسب سود و حمایت از اقتصاد کشور روی آورند، ولی با این وجود بسیاری از همین افراد که شاید شما هم جزوشان باشید، تفاوت بورس و فرابورس را نمی دانند که این مقاله برای این افراد است. در ابتدا باید دید بورس و فرابورس چیست و در ادامه تفاوت این دو با هم را عنوان کرد.

بورس چیست؟

بورس بازاری است که در آن دارایی ‌ها مورد خرید و فروش قرار می دهند. این بازار به زیر مجموعه هایی مانند؛ بورس انرژی، بورس کالا، ارز و اوراق بهادار تقسیم بندی می‌ شود. در بورس کالا، همان‌ گونه که از اسمش معلوم است، کالاهای معینی معامله می شود. در این بورس، اغلب مواد اولیه خرید و فروش می ‌شوند و هر کالایی بورس خودش را دارد، به عنوان مثال بورس نفت. در بورس ارز، پول‌ های خارجی داد و ستد می‌ شوند که البته این بورس در ایران فعالیت چندانی ندارد.

در بورس اوراق بهادار، دارایی‌ های مالی مثل سهام شرکت ‌ها، اوراق مشارکت و … خرید و فروش می شود. در بورس اوراق بهادار یا به اختصار، بورس، بستری ایجاد شده تا خریداران و فروشندگان بتوانند معاملات را انجام دهند. در این بازار قوانینی وجود دارد که منافع سرمایه ‌گذاران و سرمایه‌ پذیران را حفظ می ‌کند. به عبارتی بورس سرمایه‌ گذاران و سرمایه‌ پذیران را در کنار هم قرار می ‌دهد تا هر دو با توانایی‌ ها و دارایی ‌هایی خود موجب منفعت دو طرف شوند.

فرابورس چیست؟

در بازار بورس قوانین و ساختارهایی دیده می شود که موجب می شود هر شرکتی توانایی ورود به آن را نداشته باشد. فرابورس هم مثل بورس اوراق بهادار، بازاری برای خرید و فروش اوراق بهادار یا سهام است و شرایط و قوانین معاملاتی ساده‌ تری برای پذیرش شرکت‌ ها و معامله سهام دارد. گفتنی است که وظیفه فرابورس، سازمان ‌دهی آن بخش از شرکت‌ های علاقه‌ مند به فعالیت در بازار سرمایه است که هنوز شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را پیدا نکرده اند.

تفاوت های بورس و فرابورس چیست؟

یکی از فرق های ساختاری بورس و فرابورس تقسیم‌ بندی بازارهای آن ‌ها به حساب می آید. بورس شامل دو بازار اول و دوم است. شرکت ‌هایی که در بازار اول به فعالیت می پردازند، در صورتی که عملکرد مناسبی نداشته باشند، به بازار دوم انتقال می یابند و در طرف مقابل، شرکت ‌هایی که عملکرد مناسبی در بازار دوم داشته باشند، قادرند به بازار اول انتقال یابند. ساختار جدید فرابورس ایران از پنج بازار تشکیل شده است که شامل؛ بازار اول، بازار دوم، بازار پایه، بازار سوم و ابزارهای نوین مالی می شود که در این بین، در بازار اول فرابورس، سهام شرکت‌ ها و واحدهای صندوق ‌های سرمایه‌ گذاری پذیرش و خرید و فروش می شود.

بازار دوم فرابورس تنها شامل سهام شرکت ‌های سهامی عام است. سهام شرکت‌ های زیان ‌ده، تازه‌ تأسیس و آن‌ هایی که با افزایش سرمایه قصد تبدیل از سهامی خاص به سهامی عام دارند در بازار دوم پذیرفته می ‌شود. بازار پایه نیز یکی از بازارهای فرابورس است که برای عرضه و نقل و انتقال اوراق بهادار ایجاد شده است. شرکت‌ های این بازار فرایند پذیرش را انجام نمی دهند و به سه دسته تقسیم می‌ شوند. بر اساس قوانین جدید، شرکت ‌های این بازار در سه بازار پایه زرد، نارنجی و قرمز دسته‌ بندی شده‌ اند و دامنه نوسان روزانه آن ‌ها، به ترتیب، ۳، ۲ و ۱ درصد در نظر گرفته شده است.

مالیات در فرابورس

شرکت‌ های پذیرفته شده در فرابورس از پرداخت ۱۰ درصد مالیات معافند که این مزیت به صورت مستقیم متوجه سهامداران نیز خواهد شد. همچنین، صاحبان سهام در شرکت‌ های فرابورس، نسبت به مزایای بازار فرابورس سهامی که در اختیار دارند، در مجمع عمومی حق رأی دارند.

تنوع بازارهای فرابورس

وجود بازارهای متنوع آن برای پوشش سلایق مختلف، از جاذبه‌ های فرابورس به حساب می آید، لذا سهامداران می ‌توانند در شرکت ‌های گوناگون سرمایه ‌گذاری کرده و به این ترتیب، ریسک سرمایه ‌گذاری را تا حدود زیادی کم کنند.

تسهیلات و تأمین مالی شرکت ‌ها

بانک ‌ها شرکت ‌های فعال در فرابورس را به عنوان وثیقه به منظور دریافت تسهیلات می‌ پذیرند، لذا شرکت‌ های فرابورسی قادرند از این طریق جهت دریافت تسهیلات اقدام کنند. همین طور چنانچه شرکت ‌ها در فرابورس پذیرفته شوند و در آن به فعالیت بپردازند، توانایی تأمین مالی مزایای بازار فرابورس از طرف سهامداران را نیز پیدا خواهند کرد.

پذیرش شرکت ‌ها و قوانین نظارتی

روند پذیرش شرکت ‌ها در فرابوس آسان تر در نظر گرفته شده است و الزامات به مراتب ساده ‌تری نسبت با بورس دارد. در این راستا شرایطی مثل حداقل سرمایه ثبت شده شرکت، حداقل سهام شناور، حداقل تعداد سهامداران، حداقل سابقه فعالیت شرکت در صنعت مربوطه، زیان انباشته، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ ها و سودآوری معیارهای سختگیرانه ‌تری در بورس دارند.

روش و زمان معامله در بورس و فرابورس

روش معامله در بورس و فرابوس، به صورت کلی تفاوتی با یک دیگر ندارد. همان ‌گونه که از طریق پلتفرم‌ های آنلاین به خرید و فروش سهام بورس اقدام می‌ کنید، قادرید معاملات سهام شرکت ‌های فرابورس را نیز انجام دهید. البته زمان معاملات در فرابورس، انعطاف ‌پذیری بیشتری نسبت به بورس دارد. لازم به ذکر است که سود سهام، افزایش قیمت سهام، تنوع سرمایه ‌گذاری، اطمینان از محل سرمایه ‌گذاری، معافیت مالیاتی، حق خرید سهام جدید و نوسان‌های روزانه قیمت سهام از جاذبه‌ های سرمایه گذاری در بازار فرابورس ایران است.

نکته های مهم درباره تفاوت بورس تهران و فرابورس

• ** درفرابورس شرایط پذیرش آسان تر از بورس است.
• ** حداقل سهام شناور می تواند کمتر مابقی سهام ها در بورس باشد.
• ** حداقل سابقه فعالیت شرکت درصنعت مربوطه در فرابورس باید 2 سال باشد.
• ** حداقل سرمایه برای پذیرش در بورس باید بیشتر از ۱۰۰ میلیارد تومان باشد.
• ** حداقل سرمایه ثبت شده شرکت فرابورسی ها از می تواند حداقل از ۱۰۰ میلیون تومان باشد.
• ** در بورس شرکت نباید طی 3 دوره گذشته زیان انباشته داشته باشد، ولی در فرابورس پایه شرکت می تواند زیان انباشته داشته باشد، ولی با این نظر که یک طرح توجیهی برای خروج از زیان انباشته ارائه نماید.

سرمایه گذاری در بورس یا فرابورس؟

شرکت ‌هایی که شرایط آنها برای پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار سخت است، قادرند به سهولت در بازار فرابورس وارد شوند، در حالی که طبق مقررات، همه مزایای موجود برای شرکت‌های پذیرفته ‌شده در بورس، برای اوراق بهادار و سهام شرکت‌ های پذیرفته‌ شده در فرابورس نیز وجود دارد و این دو بازار در عمل فرق چندانی با هم ندارند.

آیا کد بورسی برای خرید سهام در بورس و فرابورس متفاوت است؟

خیر، شما با دریافت کد بورسی از کارگزاری، هم قادرید در بازار بورس و هم در فرابورس به خرید و فروش سهام بپردازید. به عبارتی سهام شرکت‌ های فرابورسی و بورسی با یک کد بورسی قابلیت خرید و فروش را خواهد داشت.

ریسک پذیری بازار بورس بیشتر است یا فرابورس؟

از نظر سرمایه گذاری تفاوت بین بورس و فرابورس از منظر ریسک سرمایه گذاری نیست و تنها باید به ارزنده بودن سهام دقت داشته باشیم، ولی نکته ای که در این خصوص باید به آن اشاره داشت بازار پایه فرابورس هست که برای سرمایه گذاری در آن باید دقت فراوان داشته باشید و همان طور که پیش تر اشاره شد، این شرکت ها می توانند پر ریسک تر باشند.

نکته مهم : به غیر از تفاوت بورس و فرابورس شباهت هایی هم بینشان وجود دارد. در این بین از شباهت های بورس و فرابورس می توان به این موضوع اشاره کرد که شرکت های پذیرفته شده در فرابورس هم می توانند از کلیه مزایای شرکت های پذیرفته شده در بورس استفاده کنند همچنین می توانند با استفاده از یک کد بورسی هم در بورس هم در فرابورس استفاده کنند.

خلاصه مطلب و کلام پایانی

1) یکی از تفاوت های بورس و فرابورس این است که بازار فرابورس مکان فیزیکی خاصی ندارد که معامله گران مانند بورس و در صورت صلاحدید گرد هم آیند.

2) قوانین وضع شده در فرابورس انعطاف پذیر و اغلب ناشی از توافق طرفین است اما در بورس استانداردها و قوانین خاصی وجود دارد.

3) حد نوسان مجاز روزانه بازار فرابورس یک درصد بیشتر از بورس تهران است. یعنی حد نوسان روزانه مجاز برای شرکت‌های بازار بورس، ۴ درصد و برای شرکت‌ های بازار فرابورس ۵ درصد در نظر گرفته شده است.

4) در بازارهای فرابورسی با توجه به اینکه شرایط معاملات با نظر طرفین تعیین می شود، مزایایی مانند کاهش ریسک و شفافیت قیمت ها وجود ندارد.

5) تفاوت دیگر بورس و فرابورس این است که ساعات کار فرابورس نسبت به بورس از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار است. در فرابورس سطح فعلی امکانات الکترونیکی، انجام معاملات روزانه را امکان پذیر کرده که در مقایسه با یک بورس، مزیت عمده ای به حساب می آید.

6) ششمین تفاوت بازارهای بورس و فرابورس این است که فرابورس دارای پنج بازار؛ اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه می باشد، اما بورس دارای دو بازار؛ اول و دوم است.

7) شفافیت قیمت‌ ها و کاهش ریسک بازارها تفاوت دیگر آن هاست؛ به صورتی که در بازار فرابورس به این علت که شرایط معاملات با نظر طرفین قرارداد تعیین می شود، این مزایا به صورت کامل وجود ندارد.

8) آخرین تفاوت عمده بورس و فرابورس این است که تفاوت در فرآیند مزایای بازار فرابورس پذیرش در بازار بورس و فرابورس وجود دارد.

در حقیقت ورود شرکت ‌ها به بازار بورس همواره بیانگر رشد شرکت و معرفی آنها در سطح کشور است. شرکت‌ هایی که سهامشان در بازار‌های مالی خرید و فروش می شود، از درجه اعتبار بیشتری برخوردارند، لذا ورود به بازار اوراق بهادار از جمله اهداف شرکت ‌ها به حساب می آید، ولی باید در نظر داشت که دستیابی سریع و آسان به بازار اوراق بهادار برای تعداد عمده‌ای از شرکت ‌های سهامی فعال در کشور امکان پذیر نیست و این شرکت‌ ها از مزایای بازار سرمایه محروم بوده ‌اند پیش از ایجاد فرابورس مشهود بوده است. بنابراین فرابورس ایران با ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس ولی با شرایط پذیرش و معامله ساده تر به وجود آمده است تا حوزه شمول بازار سرمایه کشور را وسیع تر نماید.

حائز اهمیت ترین وظیفه فرابورس ایران، ساماندهی و هدایت بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را ندارند یا تمایل به ورود سریع‌ تر مزایای بازار فرابورس مزایای بازار فرابورس به بازار را دارند. فرق بورس و فرابورس به زبان ساده در واقع این است که رویه‌ های پذیرش شرکت ‌ها و تنوع شرایط پذیرش به گونه ایست که شرکت ‌ها با احراز حداقل شرایط و در سریع ترین زمان ممکن، امکان ورود به بازار را داشته و از همه مزایای شرکت ‌های پذیرفته شده در بازار اوراق بهادار استفاده نمایند. به صورت کلی برای یک سرمایه ‌گذار و معامله‌ گر عادی، تفاوتی بین شرکتی که در فرابورس پذیرفته شده و شرکتی که در بورس است وجود ندارد، لذا تفاوت خرید و فروش در بورس و فرابورس بسیار ناچیز است.

در پایان امیدوارم از این مقاله آموزشی با عنوان تفاوت شرکت بورس و فرابورس نهایت استفاده رو برده باشید.

هر گونه سوال و یا ابهامی در خصوص تفاوت بازار بورس و بازار فرابورس داشتید، از طریق قسمت ارسال نظرات و دیدگاه ها با و دیگر مخاطبان ما در میان بگذارید تا پاسختان را بدهم.

دامنه نوسان سهام در بورس چیست؟ تاثیر آن در بازار بورس

دامنه نوسان به معنی بیشترین تغییرات مجاز قیمت در طول یک روز می باشد یا به عبارت دیگر به معنی قیمت مجاز برای معاملات سهام در طول روز است. دامنه ی نوسان در بازار های بورس ایران به دلیل کمبود آگاهی های مالی و آشفتگی های قیمت و حساسیت بازار به شایعات و هیجانات ایجاد شده تا از ضرر و زیان سهامداران خرد و افراد مبتدی و کم تجربه جلوگیری شود. دامنه ی نوسان در بازار های جهانی مانند فارکس وجود ندارد.

در حال حاضر دامنه نوسانات شرکت های پذیرفته شده در بورس و بازار الف فرابورس مثبت یا منفی ۵% نسبت به قیمت پایانی روز قبل هر سهام می باشد. یعنی اگر قیمت پایانی سهامی امروز ۱۰۰۰ تومان باشد قیمت مجاز برای معاملات فردای این سهم در بازه ۹۵۰ تا ۱۰۵۰ تومان می باشد.

از ابتدای فعالیت بازار بورس در ایران، دامنه نوسان بر سهام مورد معامله در بورس اعمال شده است. همچنین در بسیاری دیگر از بورس‌های جهانی نیز جهت کنترل نوسانات، این دامنه ی نوسان وجود دارد. بدین جهت در این مقاله به تعریف و توضیح دامنه ی نوسان و موضوعات مرتبط با آن می‌پردازیم.

دامنه نوسان

در بازارهای بورسی قوانین و مقرراتی وجود دارند که مانع از تقابل عرضه و تقاضا می‌شوند. دامنه مجاز نوسان، توقف معاملاتی و دیگر روش‌ها از این دست قوانین هستند. دامنه مجاز نوسان سهام یکی از قوانین مهم در این حوزه است که به عنوان عامل کنترل در برابر نوسان قیمت سهام و برای کاهش تلاطم بازار و زیان سهامداران در اثر تصمیمات هیجانی استفاده می‌شود. دامنه مجاز نوسان حدود سقف و کف قیمتی است که هر سهم در هر روز کاری می‌تواند داشته باشد و قیمت تنها در این محدوده می‌تواند حرکت کند.

طبق آیین‌نامه معاملات در شرکت بورس تهران، دامنه نوسان قیمت، پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه طی یک یا چند جلسه رسمی معاملات بورس، قیمت می‌تواند نوسان کند.

دامنه نوسانات حق تقدم هر سهام چقدر است؟

دامنه ی نوسانات حق تقدم هر سهام ۲ برابر دامنه نوسان سهام عادی آن می باشد. پس دامنه ی نوسانات حق تقدم شرکت های بورسی و بازار الف فرابورس مثبت و منفی ۱۰% و شرکت های بازار ب مثبت و منفی ۲۰% می باشد.

دامنه نوسان برای چه کسانی مفید است؟

دامنه نوسان باعث کاهش ریسک و نوسانات هیجانی قیمت در بازار می شود و برای افراد تازه کار در بورس بسیار مفید است و سطح اطمینانی برای افرادی که می خواهند شروع به سرمایه گذاری در بورس کنند فراهم می سازد چون این دامنه ی نوسان باعث می شود تا قیمت تنها در یک بازه معین تغییر کند و اگر شخصی با کاهش قیمت سهام مواجه شد دچار زیان های سنگینی نشود.