قرارداد آینده و Forward چیست؟
بازارهای مالی پر است از واژه ها و کلماتی که اگر درباره آنها اطلاعاتی نداشته باشیم، به احتمال زیاد گمراه شده و متضرر خواهیم شد. اگر شما هم در بازارهای مالی فعالیت می کنید و درباره قراردادهای مالی، انواع آنها، تفاوت ها و شباهت هایشان اطلاعات اندکی دارید، خواندن این مقاله را به شما توصیه می کنیم.
قراردادهای آینده و فوروارد، نوعی از قراردادهای مشتقه هستند. قراردادهای مشتقه، قراردادهایی می باشند که از خودشان ارزشی ندارند و وابسته به چیز دیگری هستند. در ادامه این مقاله، قرار است شما را با دو نوع از انواع قراردادهای مشتقه، آشنا کنیم. نکاتی را که قرار است با شما در این مقاله آموزشی به اشتراک بگذاریم، به شرح زیر است.
قرارداد فوروارد چیست؟ مبانی قراردادهای آینده چیست؟ تفاوت و شباهت قرارداد فوروارد و آینده، بررسی تفاوت اوراق سلف و دیگر اوراقها، انواع پیمان آتی، مزایا و معایب پیمانهای آتی، نحوه تحویل و تسویه پیمان آتی و جمع بندی.
قرارداد فوروارد چیست؟
قرارداد فوروارد مخفف کلمه Forward Exchange Contract یا (FEC) است. قرارداد فوروارد نوعی خاص از معاملات ارزهای خارجی فرابورس یا همان OTC است. این نوع قرارداد، به منظور مبادله ارزهایی که اغلب در بازار فارکس معامله نمی شوند، منعقد می شود.
این، شامل جفت ارزهای فرعی و بلوکه شده یا همان ارزهایی که اجازه معامله در فارکس را ندارند نیز، می شود. به طور کلی، قراردادهای آتی، قراردادهای توافقی بین دو طرف برای مبادله یک جفت ارز در یک زمان خاص در آینده هستند.
این معاملات معمولاً در تاریخی پس از تاریخ تسویه قرارداد نقدی انجام می شوند که در حقیقت برای محافظت از خریدار در برابر نوسانات قیمت ارز استفاده می شود. در واقع قرارداد فوروارد، به عنوان پوشش یا محافظت از خطرات احتمالی و غیر منتظره مثل برگشت قیمت بر خلاف انتظارات سرمایه گذاران، برای هر دو طرف می باشد.
مبانی قراردادهای آینده چیست؟
قرارداد آتی یا آینده، یک توافق قانونی برای خرید یا فروش یک دارایی مثل کالایی خاص، یا اوراق بهادار با قیمت از پیش تعیین شده در زمان مشخصی در آینده است. قراردادهای آتی از نظر کیفیت و کمیت استاندارد شده اند تا تجارت در بورس آتی تسهیل شود.
در قرارداد آتی، خریدار قرارداد، متعهد به خرید و دریافت دارایی پایه در زمان انقضای قرارداد آتی می باشد. فروشنده قرارداد آتی نیز متعهد می شود که دارایی پایه را در تاریخ انقضا تهیه و تحویل دهد.
معاملات آتی نیز اغلب برای محافظت از حرکت قیمت دارایی پایه برای کمک به جلوگیری از زیان ناشی از تغییرات نامطلوب قیمت استفاده می شود. قرارداد آتی به سرمایه گذاران اجازه استفاده از اهرم یا لوریج، هم برای خرید و قرار داد آتی چیست؟ قرار داد آتی چیست؟ هم برای فروش را می دهد.
تفاوت و شباهت قرارداد فوروارد و آینده
قرارداد فوروارد و آینده یا همان آتی از خیلی جهات، شبیه یکدیگر هستند. هر دو شامل توافق خرید و فروش دارایی ها در آینده هستند و هر دو دارای قیمت هایی هستند که از برخی دارایی های اساسی مشتق می شوند.
با این حال، قرارداد فوروارد، ترتیبی است که در خارج از بورس (OTC) بین طرفین مقابل با شرایط دقیق قرارداد مذاکره می کنند و به آن می رسند. این شرایط دقیق، شامل: تاریخ انقضای آن، تعداد واحدهای دارایی پایه در قرارداد، و اینکه دقیقاً چه دارایی پایه باید تحویل داده شود، می شوند.
در قرارداد فوروارد روال به این شکل است که فقط یکبارو در پایان قرارداد، تسویه می کنند. از سوی دیگر، قراردادهای آتی، قراردادهای استاندارد شده با تاریخ سررسید ثابت و پایه یکسان هستند. قرارداد آتی اما، در بورس معامله می شوند و به صورت روزانه تسویه می شوند.
بررسی تفاوت اوراق سلف و دیگر اوراقها
اجازه دهید تعریفی از اوراق سلف داشته باشیم. قرارداد سلف یا اوراق سلف، قراردادی است که در آن فروشنده در ازای مبلغی نقد، مقداری از دارایی پایه را به فروش می رساند. در واقع سروکله این نوع اوراق برای اولین بار در سال 2001 از کشور بحرین، پیدا شد.
بزرگترین تفاوت اوراق سلف با دیگر اوراق مثل اوراق مشارکت و سهام، در این است که خریدار این اوراق، در مالکیت و مدیریت این بنگاه، شریک نمی باشد.
انواع پیمان آتی
همان طور که پیشتر ذکر کردیم، از قراردادهای آتی برای محافظت از انواع خطرات احتمالی در بازارهای مالی استفاده می شود. انواع مختلفی از معاملات آتی، هم در بخش مالی و هم در بخش کالایی وجود دارند.
اگر بخواهیم به چند مثال در بخش مالی بسنده کنیم می توانیم به بازار سهام، شاخص ها، فارکس و نرخهای بهره آتی، اشاره کنیم. حال به چند مثال از انواع قراردادها در بخش کالا، می پردازیم.
مثال قراردادهای آتی در بخش کالا نیز؛ بخش کشاورزی، طلا، نفت، کتان، دانه های روغن و غیره می باشد.
مزایا و معایب پیمانهای آتی
مثل هر چیز دیگری، قراردادهای آتی، هم مفید هستند و هم ایرادهایی دارند. در این قسمت، شما را ابتدا با مزایای آنها، آشنا خواهیم کرد.
مزایای قراردادهای آتی
اولین مزیت آنها این است که پوشش دهنده و محافظ ریسکهای احتمالی سرمایه گذاران است. به علت اینکه این قرارداد در آینده اجرا می شود در نتیجه، در برابر نوسانات بازار از سرمایه شما محافظت می کند.
دومین مزیت این نوع قرارداد، استفاده از اهرم است. در حقیقت سرمایه گذاران به جای پرداخت مبلغی از قبل به عنوان پیش پرداخت، می توانند از اهرم یا لورج استفاده کنند.
معایب پیمان های آتی
اولین عیب آنها این است که اگر قیمت در جهتی که سرمایه گذاران پیش بینی کرده اند حرکت نکند، آنها متضرر می شوند.
دومین عیب آنها همانطور که در مقاله اهرم چیست ذکر کردیم این است که، درست است که اهرم می تواند در معاملات به شما سود برساند، اما اگر معامله ای مطابق میل شما پیش نرود، می تواند به شما ضررهای زیادی نیز وارد کند.
نحوه تحویل و تسویه پیمان آتی
تسویه و تحویل پیمان های آتی در ایران به این شکل است که بورس کالا بعد از ساعت 15:45 اقدام به تسفیه و تحویل کالا می نماید. پیش شرط این مسئله هم این است که هم خریدار و هم فروشنده بایستی موارد لازم جهت ورود به مرحله تحویل را انجام داده باشند.
در این صورت فرآیند این کار به صورت اتوماتیک انجام خواهد شد. نحوه کار هم به این شکل است که خود اتاق پایاپای، مبلغ قرارداد را از حساب خریدار برداشته و به حساب فروشنده، انتقال می دهد.
ولی در کل نحوه تسویه آنها به دو صورت می باشد: 1- خریدار، قیمتی را که با فروشنده در زمان خرید توافق کرده، می پردازد و فروشنده هم به همین منوال، کالایی که تعهد کرده را تحویل می دهد.
2- در روش دوم، خریدار و فروشنده این فرصت را دارند تا تسویه حسابهای خود را در زمان تحویل، انجام دهند.
جمع بندی
خوب، این هم مقاله دیگری از سری مقالات وبسایت دنیای ترید در بخش قراردادها بود. اگر شما معامله گر بازارهای مالی و مخصوصا قسمت قراردادهای آتی و فوروارد هستید، می توانید این مقاله را یکبار دیگر و با دقت مطالعه کنید.
همانطور که در مقاله خواندید، قرارداد آتی و فوروارد یکی از انواع قراردادهای مشتقه می باشند. فراموش نکنید استفاده از این ابزارها نیازمند دانش کافی و آگاهی لازم می باشند.
قراردادهای آتی چیست ؟ چه کاربردی دارد ؟
همان طور که در مطلب بازار مشتقه بیان کردیم، اوراق مشتقه اوراق بهادار با قیمتی هستند که ارزش آنها از یک یا چند دارایی پایه مشتق میشود. ابزارهای مشتقه برای کنترل هرچه بهتر ریسکهای موجود در بازارهای مالی ایجاد شدهاند. یکی از ابزارهای رایج بازار مشتقه در جهان، قراردادهای آتی است. در این مقاله به تعریف قراردادهای آتی و سازوکار آنها میپردازیم.
قرارداد آتی چیست؟
قرارداد آتی یا (Futures Contract) قراردادی است که فروشنده متعهد میشود براساس آن، در سررسید معین، مقدار مشخصی از کالای تعیین شده را به قیمتی مشخص بفروشد و در مقابل خریدار متعهد میشود کالا را با مشخصات تعیین شده، خریداری کند. به بیان سادهتر؛ قرارداد آتی به افراد این امکان را میدهد که اقدام به خرید کالایی کنند که در حال حاضر تصمیم به تحویل گرفتن آن ندارند و وجه آن را نیز در زمان تحویل پرداخت کنند. همچنین افراد میتوانند کالایی که اکنون مالک آن نیستند را بفروشند و در آینده آن را به خریدار تحویل دهند و کسب سود کنند.
قرارداد آتی، قراردادی دو طرفه است. به این معنی که سرمایه گذاران در این بازار میتوانند علاوه بر افزایش قیمت، از کاهش قیمت ها نیز سود کسب کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مطلب تأثیر ایجاد بازار دوطرفه در بازار سرمایه چیست؟ را مطالعه کنید. در قراردادهای آتی، برای جلوگیری از عدم انجام تعهد، طرفین مبلغی را به عنوان وجه تضمین پیش شرط قرارداد، نزد اتاق پایاپای میگذارند و متعهد میشوند متناسب با تغییرات قیمت قرارداد، وجه تضمین را تعدیل کنند.
معاملات آتی در کنار جذابیتی که دارند دارای ریسکهای مالی بالقوهای هستند که برای همه سرمایه گذاران مناسب نیست. در معاملات آتی، سود و زیان خریدار و فروشنده متقارن است. به این معنی که اگر دارنده موقعیت خرید سود کند، لزوما دارنده موقعیت فروش زیان میکند. دلیل دیگر ریسکی بودن این بازار اهرمی بودن معاملات آتی است. به این صورت که افراد میتوانند بیش از سرمایه خود در این بازار سود یا زیان کنند.
اصطلاحات رایج در قراردادهای آتی
1- دارایی پایه
در قراردادهای آتی، دارایی یا کالایی که قرارداد بر روی آن منتشر میشود را اصطلاحا دارایی پایه (underlying asset) مینامند. این داراییها معمولا محصولات مختلف کشاورزی، فلزات، فرآوردههای نفتی، طلا، سهام و سایر محصولات است.
2- اندازه قرارداد
در قراردادهای آتی، اندازه هر قرارداد توسط بورس مشخص میشود و سرمایه گذاران می توانند مضربهای صحیحی از این مقدار را مورد معامله قرار دهند. برای مثال، اندازه قراردادهای آتی زعفران بورس کالا، 10 کیلوگرم است که ویژگیهای مشخصی توسط بورس دارد.
3- سررسید قرارداد
قراردادهای آتی بر روی هر دارایی، تاریخ سررسید مشخص و استانداردی دارند و فقط در سررسیدهای تعیین شده امکان انجام معاملات آتی وجود دارد.
4- موقعیت تعهدی باز
موقعیت تعهدی باز، موقعیتی است که معامله گر هنوز موقعیت خود را نبسته است (انجام معامله معکوس) یا قرارداد را تسویه نکرده یا تحویل دارایی و معاوضه فیزیکی رخ نداده است.
5- موقعیت تعهدی خرید
فردی که در بورس، قرارداد آتی را خریداری میکند و خود را متعهد به خرید دارایی پایه براساس ضوابط استاندارد بورس در تاریخ معین مینماید، به اصطلاح موقعیت خرید یا موقعیت تعهدی خرید اتخاذ میکند و در صورتی که موقعیت خود را تا تاریخ سررسید نگه دارد، باید دارایی پایه قرارداد را خریداری کند.
6- موقعیت تعهدی فروش
فردی که در بورس، قرارداد آتی را میفروشد و متعهد به تحویل دادن دارایی پایه براساس ضوابط استاندارد بورس در تاریخ سررسید است، اصطلاحا موقعیت فروش یا موقعیت تعهدی فروش، اختیار میکند. در صورتی که این فرد موقعیت خود را تا زمان سررسید حفظ کند باید دارایی پایه را تحویل دهد.
مزایای قراردادهای آتی
طراحی و ایجاد قراردادهای آتی برای دستیابی به اهداف و انتظاراتی بوده است تا بتواند براساس انتظارات افرادی که تمایل به فعالیت در بازار سرمایه و سرمایه گذاری در بورس با اهداف خاص دارند، گزینههای متنوعی ایجاد کند. در ادامه به برخی از مزایای قراردادهای آتی میپردازیم:
1- پوشش ریسک:
پوشش ریسک به معنی اتخاذ موقعیتی در بازار است که هدف آن حداقل نمودن یا از بین بردن ریسک ناشی از نوسانات و تغییرات قیمتی است. برای مثال یک کشاورز که نگران کاهش قیمت محصول خود در آینده است با اتخاذ موقعیت فروش میتواند خود را نسبت به نوسان قیمت، بیمه کند و یا یک تولید کننده که نگران افزایش قیمت محصولات اولیه در آینده است، میتواند با اتخاذ موقعیت خرید، ریسک و نااطمینانی آینده را کاهش دهد.
2- استفاده از اهرم مالی:
معاملات قراردادهای آتی امکان استفاده از اهرم مالی را دارد و به معامله گران اجازه میدهد تا سود بیشتری را نسبت به سایر بازارها کسب کنند؛ به گونه ای که یک معامله گر میتواند با سرمایه قرار داد آتی چیست؟ قرار داد آتی چیست؟ اندک، معادل کل ارزش دارایی تعهد شده، سود یا زیان کسب کند.
3- نقدشوندگی بالای معاملات:
معالمه گران قراردادهای آتی که دارایی پایه یا کالای معین را ندارند هم میتوانند فروشنده باشند. در قراردادهای آتی امکان پیشفروش دارایی وجود دارد و فرد میتواند در صورت تمایل به انجام قرارداد در سررسید، دارایی را از بازار فیزیکی تهیه کند و آن را تحویل دهد. این عمل سبب افزایش نقدشوندگی بازار آتی شده است.
4- تضمین معاملات توسط اتاق پایاپای:
اتاق پایاپای بورس، نقش مهمی در تضمین عملکرد مالی قراردادهای آتی معامله شده دارد و به عنوان پشتوانه قابل اطمینان برای طرفین معالمه عمل میکند.
معاملات آتی در بورس ایران
باتوجه به این که اولین معاملات قراردادهای آتی در دنیا به صورت استاندارد در بورس های قرار داد آتی چیست؟ کالایی ایجاد شده است، در ایران نیز اولین معاملات قرارداد آتی در بورس کالای ایران با راهاندازی قرارداد آتی بر روی شمش طلای یک اونسی (که در تاریخ 1/4/1387 مورد پذیرش قرار گرفته بود) از تاریخ 3/12/1387 آغاز شد. سپس با راهاندازی قرارداد آتی بر روی سکه طلای بهار آزادی و آغاز معاملات آن در تاریخ 5/9/1387 این بازار ادامه یافت. هم قرار داد آتی چیست؟ اکنون قرارداد آتی در ایران در بازار آتی کالا بر روی زعفران، زیره سبز و پسته معاملات خود را انجام میدهد.
مشخصات قراردادهای آتی چیست؟
1- نوع دارایی پایه و استاندارد کالا
2- اندازه قرارداد آتی
4- وجه تضمین اولیه
5- حد نوسان قیمت روزانه
6- حداکثر حجم هر سفارش
7- سقف مجاز موقعیتهای باز
8- دوره و ساعات معاملاتی و تاریخ سررسید
9- تحویل و مهلت گواهی آمادگی تحویل
10- کارمزد ها و جرایم
مفهوم اهرم در معاملات آتی
یکی از ویژگیهای معاملات آتی، اهرمی بودن آن است. با این ویژگی، سود یا زیان معاملات در دوره زمانی مشخص، با توجه به آورده سرمایه گذار بسیار بالا میشود. برای مثال با اهرم مالی بازار آتی، افراد میتوانند با مبلغ سرمایه برای 10 کیلوگرم زیره سبز، بر روی 100 کیلوگرم زیره سرمایه گذاری کنند و سود 10 برابری کسب کنند یا 10 برابر زیان ببینند.
حداقل وجه تضمین اولیه و دریافت اخطاریه
برای اتخاذ موقعیت خرید یا فروش در بازار آتی، معامله گر باید به نسبت نوع و میزان قرارداد، وجه تضمین را به حساب عملیاتی واریز کند. در صورت کاهش وجه تضمین اولیه از میزان حداقل وجه تضمین یا تغییر قیمت آن، مشتری باید نسبت به قرار داد آتی چیست؟ افزایش وجه تضمین اقدام کند.
شرایط دریافت کد معاملاتی آتی و فرآیند انجام معاملات آتی
برای فعالیت در بازار آتی، لازم است افراد شرایط اولیهای را دارا باشند و سپس اقدام به دریافت کد آتی نمایند. فرآیند اخذ کد معاملاتی قراردادهای آتی به شرح زیر است:
- مراجعه به دفاتر و شعب کارگزاریهای مجاز
- ارائه مدارک هویتی
- تکمیل و امضای فرم های درخواست قرار داد آتی چیست؟ کد، اقرارنامه و بیانیه ریسک معاملات قراردادهای آتی و معرفی اطلاعات حساب بانکی
- تایید مدارک مذکور توسط کارگزار و ارائه آن به بورس کالا
- بررسی مدارک مذکور توسط بورس کالا و صدور کد معاملاتی
پس از دریافت کد، مشتری میتواند با نام کاربری و رمز عبور صادر شده توسط کارگزاری به سامانه معاملات برخط قراردادهای آتی دسترسی داشته باشد و معاملات خود را انجام دهد. معالمه گر ابتدا باید وجه تضمین اولیه را به حساب عملیاتی واریز کند. سپس سفارش خرید یا فروش را ارائه داده و موقعیت خرید یا فروش در بازار معاملات آتی را اتخاذ کند.
کلام آخر
قراردادهای آتی یکی از انواع ابزارهای مشتقه هستند که بر روی دارایی پایه با ضوابط و استاندارهای مشخصی معامله میشوند. قراردادهای آتی با هدف پوشش ریسکهای سرمایه گذاری و امکان ایجاد سود برای افرادی که تمایل به فعالیت در این بازار دارند، ایجاد شدهاند. استفاده از ابزارهای مختلف مالی نیاز به کسب اطلاعات و آموزشهای لازم و ضروری دارد. بازار آتی نیز همانند سایر بازارها با ریسک های سرمایه گذاری مختلفی روبرو است که با توجه به وجود اهرم مالی، ریسک سرمایه گذاری آن بیشتر هم میشود. لذا قبل از ورود و فعالیت در این بازار باید با سازوکار آن به خوبی آشنا شد. در این مقاله به تعریف و سازوکار بازار آتی و نحوه دریافت کد و معاملات آن پرداخته شده است.
قرارداد آتی یا فوروارد چیست؟
قراردادهای آتی قراردادهایی هستند که در تاریخ آتی تسویه می شوند، آنها از طریق بورس معامله نمی شوند. قراردادهای آتی دارای مشتقه فرابورس هستند و قبل از انقضا قابل خروج نیستند. این قراردادها می توانند به صورت فیزیکی تحویل داده شوند و یا می توان آنها را به صورت نقدی تسویه کرد.
بیشتر بدانید: انواع قرارداد در بازار فارکس
قراردادهای فوروارد یا آتی چیست؟
بازارهای مالی پر از واژگان و اصطلاحاتی است که برای اینکه در بازارهای مالی عملکرد بهتری داشته باشید باید با این دست از عناوین آشنا باشید. در بازارهای مالی انواعی مختلفی از قرار دادها وجود دارد یک نوع آن قرارداد آتی و یا فوروارد میباشد که در زبان انگلیسی به آن Forward Exchange Contract یا به اختصار به آن FEC میگویند. در این قرارداد فروشنده متعهد میشود که در یک تاریخ مشخص در آینده کالایی معلوم را با حجم و قیمتی که از قبل تعیین شده است بفروشد، پس فارغ از قیمت کالا در آینده، قیمتی که در قرارداد درج شده است اهمیت دارد.
خریدار هم همین تعهد را دارد ولی در سمت دیگر، یعنی تعهد میدهد که آن کالا را در آن تاریخ از فروشنده بخرد، در واقع این نوع قرار داد برای پوشش یا محافظت از خطرات احتمالی و غیر منتظره مثل برگشت قیمت بر خلاف انتظارات سرمایه گذاران، برای هر دو طرف می باشد.
در قرارداد آتی میتوانید کالایی را که اکنون مالک آن نیستید بفروشید، یعنی شما کالایی را در حال حاضر ندارید، ولی تعهد میدهید که آن را در آینده به خریدار تحویل بدهید.
مثالی از یک قرارداد فوروارد
اجازه دهید این مفهوم را با کمک یک مثال ساده بیشتر درک کنیم، فرض کنید دو طرف درگیر هستند.
یکی تولید کننده طراح جواهرات نقره ای است و طرف دیگر واردکننده نقره است و به صورت عمده به جواهر فروشی ها می فروشد.
بطور مثال قیمت فعلی 1 کیلوگرم نقره 650$ است و وارد کننده قراردادی را برای خرید 50 کیلوگرم نقره دو ماه دیگر منعقد می کند، که مبنای این معامله قیمت توافقی نقره در حال حاضر است، بنابراین وارد کننده طلا و جواهر باید 32,500$به تولید کننده بابت50 کیلوگرم نقره در پایان قرار داد به تولید کننده پرداخت کند.
پیشنهاد مطالعه: فارکس
به طور خلاصه، پس از دو ماه، هر دو طرف قرارداد بدون توجه به قیمت نقره در آن زمان، باید به توافق خود عمل کنند.
چرا هر دو طرف قرارداد را منعقد می کنند؟
با توجه به شرایط فوق، خریدار نقره معتقد است که قیمت در آینده افزایش خواهد یافت و می خواهد قیمت ها را قفل کند تا از افزایش قیمت در آینده بهره مند شود، از سوی دیگر، فروشنده نقره معتقد است که قیمت به احتمال زیاد در آینده کاهش می یابد و میخواهد از قیمت فعلی قفل شده بهره مند شود.
هر دو طرف درگیر در این معامله نظرات مخالفی دارند و از این رو برای بیان نظرات خود قراردادی منعقد می کنند.
پیشنهاد ویژه: استراتژی فارکس
نتایج احتمالی قرارداد فوروارد
احتمال اول: اگر قیمت نقره در آینده افزایش یابد، وارد کننده نقره سود خواهد برد و تولید کننده ضرر می کند، اگر قیمت نقره به کیلویی 700$ افزایش یابد، بنابراین ما به التفاوت قیمت فعلی با قیمت درج شده در قرداد کیلویی 50$ است که در مجموع اختلاف کل قرار داد 2500$ است که این میزان سود وارد کننده نقره بوده و در مقابل مقدار ضرر تولید کننده نقره نیز می باشد.
احتمال دوم: اگر قیمت نقره در آینده کاهش یابد، تولید کننده سود خواهند برد و وارد کننده جواهرات ضرر خواهد کرد، به عنوان مثال، اگر قیمت نقره بعد از 2 ماه به کیلویی 550$ کاهش یابد بنابراین ما به التفاوت قیمت فعلی با قیمت درج شده در قرداد کیلویی 100$ است که در مجموع اختلاف کل این قرار داد 5000$ است که این میزان سود تولید کننده نقره بوده و در مقابل میزان ضرر وارد کننده نقره نیز می باشد .
احتمال سوم: آن است که قیمت هر کیلو نقره در لحظه سر رسید قرار داد تغییری نکرده و ثابت باشد در این صورت، هیچ یک از طرفین متحمل ضرر از این قرارداد نمی شوند.
مشاهده بیشتر: سرمایه گذاری در فارکس
ریسک های مرتبط در هنگام معامله قراردادهای آتی
در زیر برخی از قرار داد آتی چیست؟ خطرات مرتبط با معاملات قراردادهای فوروارد آورده شده است.
ریسک نقدینگی: از نظر تئوری، طرفین با دیدگاه های مخالف وارد معامله آتی می شوند، اما در واقعیت، یافتن دو طرف با دیدگاه مخالف و مایل به ورود به معامله آتی دشوار است، بنابراین طرفهای درگیر باید به بانک سرمایهگذاری مراجعه کنند و بانک سرمایهگذاری نیز به نوبه خود طرفهایی را که مایل به ورود به قرارداد آتی هستند، جستجو کند.
ریسک هزینه: هزینه عامل مهمی در قرارداد آینده است، از آنجایی که بانکهای سرمایهگذاری درگیر یافتن طرفهایی برای انعقاد قرارداد آتی هستند، هزینههایی مانند کارمزد دارند، بنابراین حتی اگر قیمت به نفع یکی از طرفین باشد، آنها تنها پس از دریافت هزینه (کارمزد به بانک سرمایه گذاری) سود واقعی می کنند.
ریسک پیشفرض: در صورتی که طرف بازنده پس از انقضا به طرف مقابل پرداخت نکند، ریسک پیشفرض بسیار زیاد است.
ریسک مقررات: هیچ چارچوب نظارتی در رابطه با قراردادهای آتی وجود ندارد، آنها با رضایت متقابل طرفین مایل وارد می شوند، بنابراین وضعیت بی قانونی وجود دارد و در آنجا است که احتمال تخطی نیز افزایش می یابد
غیر قابل خروج قبل از انقضا: مثلاً در نیمه راه تماس، اگر دیدگاه یکی از طرفین معکوس شود، هیچ راهی برای خروج از قرارداد قبل از انقضا وجود ندارد، هیچ شرطی برای توقیف وجود ندارد. تنها گزینهای که آنها دارند این است که وارد توافق دیگری شوند که باز هم فرآیندی خسته کننده و هزینه بر است.
مقایسه قرارداد های فوروارد و قرارداد های فیوچرز
قرارداد آتی و فیوچرز هردو در واقع یک توافق بین خرید یا فروش یک کالا در آینده با قیمت معین است، اما تفاوتهایی نیز بین این دو وجود دارد. یک فیوچرز در بازار بورس معامله میشود ولی قرار داد آتی خارج از بورس معامله میشود در قرار داد آتی یک پیمان و تعهد بین وطرف خریدار و فروشنده است و با استانداردهای بورس مطابقت ندارد. در قرار داد فوروارد یک تاریخ تحویل قطعی و ساده وجود دارد ولی در قرارداد فیوچرز امکان تحویل در بازه های مختلف زمانی وجود دارد و از آنجا که بازار قرار دادهای فیوچرز یک باز با نقدینگی بسیار بالا هست سرمایه گذاران هر زمان که بخواهند میتوانند ورود و خروج کنند و موضوع بعدی اینکه تسویه قرارداد فوروارد الزاما در پایان قرارداد صورت میپذیرد، در حالی که قرارداد فیوچرز به صورت روزانه تسویه می شود.
بیشتر بدانید: تفاوت فارکس و فیوچرز
جمع بندی نهایی
در این مقاله بصورت کلی با قراردادهای فوروارد یا آتی آشنا شدیم و مخاطبان آن به سه دسته تقسیم میشوند
دسته اول: تولیدکنندهای که نگران قیمت و نوسان محصول در آینده است، وارد قراردادهای آتی میشود تا ریسک خود را در این حوزه پوشش دهد و کالای خود را با قیمتی مشخص برای سررسیدهای آینده، به نوعی پیش فروش میکند.
دسته دوم: خریداران کالا هستند که برای پوشش ریسک نوسانات قیمت در آینده، از امروز محصول مورد نیاز خود را با قیمتی مشخص و برای تحویل آینده پیش خرید میکنند.
دسته سوم : نوسانگیران هستند، این افراد از اختلاف قیمت رخ داده میان بازار نقد و بازار آتی محصول مورد نظر استفاده میکنند و با پیشبینی روند بازار در آینده و با هدف کسب سود، وارد قرارداد آتی می شوند که البته حضور این دسته از بازیگران نیز به افزایش عمق معاملات کمک شایانی میکند.
بیشتر بدانید: نوسان در فارکس
سوالات متداول
قرارداد آتی یا فوروارد چیست؟
توافقنامهای میان خریدار و فروشنده که خارج از بازار بورس منعقد میشود، در این قرارداد حجم و اندازه و تاریخ تحویل به صورت کاملا توافقی و بر اساس نظرات طرفین مشخص میشود.
ویژگی های قرارداد آتی چیست؟
چون پیمان آتی خارج از بازار بورس منعقد میشود شبیه همان معاملات مرسومی است که در بازارهای سنتی وجود دارد، پس انعطافپذیری آن بالاست ولی به دلیل همین مسئله قابلیت انتقال آن کم است، این مسئله باعث ریسک نقدشوندگی این قرارداد میشود.
کاربرد قرارداد آتی چیست؟
یکی تضمین قیمت و کالا در برابر نوسانات آینده و دیگری استفاده از آن برای نوسان گیری.
قرارداد آتی چیست؟ + نحوه معامله
تصور کنید شما به کالای الف نیاز دارید، ولی حدس میزنید که این کالا در سه ماه آینده گران خواهد شد. از طرفی فروشنده کالا تصور میکند قیمت آن در سه ماه آینده کم خواهد شد. بنابراین شما به عنوان خریدار با فروشنده قراردادی تنظیم میکنید که به موجب آن در ازای یک قیمت توافقی، فروشنده موظف است تا آن کالا را در سه ماه بعد به شما تحویل دهد. در چنین معاملهای از هر دو رویداد، گران شدن و ارزان شدن میتوان سود کسب کرد. به چنین قراردادهایی، قرارداد آتی میگویند. سؤال اینجاست که این معاملات چگونه انجام میشوند و چه مزایایی دارند؟
ابزار مشتقه چیست؟
مفهومی به نام ابزار مشتقه در بورس وجود دارد که قرارداد آتی یکی از این ابزارها است. ابزار مشتقه، یکی از ابزارهای مدیریت ریسک در بازار سرمایه است. هنگامی که صنایع از راه فروش سهام، نمیتوانند سرمایه مورد نیاز خود را تأمین کنند، باید افراد بیشتری را برای جذب سرمایه به طرف خود جذب کنند. این یکی از دلایل به وجود آمدن ابزارهای مشتقه است. قرارداد آتی یکی از انواع ابزار مشتقه بوده و با فراهم آوردن امکان خرید و فروش اعتباری، ریسک نوسانات را در بازار کنترل میکند.
قرارداد آتی چیست و چگونه انجام میشود؟
همانطور که از عبارت قرارداد آتی پیدا است، قراردادی است که امروز بسته میشود، اما دو طرف معامله را متعهد به اجرای تعهدات خود در آینده میکنند. با توجه به آنچه گفتیم و مثالی که در ابتدا آوردهشد، تعریف قرارداد آتی به شکل زیر خواهد بود. قرارداد آتی، یک توافقنامه است که در آن نوع کالا، قیمت توافقی و زمانی برای انجام معامله مشخص شدهاست. این قرارداد در زمان جاری برای زمانی در آینده منعقد میشود. در زمان انعقاد قرارداد نیاز نیست فروشنده دارایی را داشتهباشد، و تنها برای زمان سررسید چنین شرطی وجود دارد.
قرارداد آتی بر سر چه کالایی انجام میشود؟
قرارداد آتی را میتوان بر سر کالاهای اساسی(کامودیتی)، مانند نفت و محصولات کشاورزی منعقد کرد. همچنین قراردادهای آتی مالی نیز وجود دارند که بر سر ارز، شاخصهای سهام و نرخ بهره منعقد میشوند.
نحوه انجام قرارداد آتی
با مثالی که در بالا آوردیم، مشخص شد که قرارداد آتی چگونه انجام میشود. حال نوبت به معرفی فاکتورهایی میرسد که در انعقاد قرارداد آتی وجود دارند.
- تعیین نوع دارایی
دیدیم که چه نوع کالاها و داراییهایی میتوانند در قراردادهای آتی معامله شوند. در قرارداد باید مشخص باشد که نوع دارایی پایه چیست. دارایی که به موجب قرارداد معامله میشود، دارایی پایه نامدارد. - حجم قرارداد
حجم یا اندازه قرارداد، مقدار استاندارد دارایی پایه است که میتواند مقدار قراردادهای آتی معامله شود. مقدار مجاز حجم معامله در قراردادهای آتی این یکی از قوانینی است که توسط بازار بورس، برای هر دارایی مشخص میشود. - تاریخ انقضا
تاریخ انقضا یا سررسید قرارداد که مشخص میکند دو طرف در چه تاریخی باید تعهدات خود را اجرا کنند نیز از موارد مهمی است که باید در قرارداد ذکر شود.
مقدار وجه تضمین، میزان نوسان قیمت روزانه، سقف حجم هر سفارش، سقف مجاز موقعیتهای باز و کارمزد، از دیگر مواردی هستند که باید در سند قرارداد آتی ذکر شوند.
ویژگیها
- وجود قوانین و مقررات
ممکن است به نظر برسد در قراردادهای آتی دو طرف معامله با هر قیمت و هر بازه زمانی میتوانند توافقنامه تنظیم کنند. اما چنین نیست. قوانینی وجود دارد که بسته به نوع کالا و قرارداد، محدودیتهایی در معامله اعمال میکند. همچنین به دلیل انجام این معاملات در سامانه بورس، شفافیت قیمتی وجود دارد و شرایط برای همه سرمایهگذاران یکسان است. - اتاق پایاپای
معاملات در جایی به نام اتاق پایاپای انجام میشوند. اتاق پایاپای در واقع نماینده بازار بورس در معاملات آتی است. هنگامی که قرارداد آتی منعقد میشود، پولی به نام وجه تضمین در این اتاق پرداخت میشود تا ریسک معامله کمشده و اعتبار تضمینشده باشد. - کمکردن ریسک بازار
یکی از ویژگیهای قرارداد آتی، پوشش ریسک بازار است. اینکه قیمت آینده امروز تعیین میشود باعث کمشدن ریسک و نوسانات بازار است. - وجود اهرم در معاملات
با وجود اهرم، این امکان به وجود میآید که افراد با پرداخت هزینه، کمتر از ارزش واقعی معامله را انجام دهند. چنین امکانی باعث بهدست آ.ردن سود زیاد میشود. البته ریسک این معاملات بسیار بالا است و در صورت وقوع ضرر و زیان نیز تأثیر آن بسیار زیاد خواهد بود. - امکان سود بردن در دو حالت کاهش و افزایش
در معاملات معمول بورس چنانچه سهام شما دچار افت قیمت شود، ضرر و چنانچه با افزایش قیمت روبرو شود، سود به همراه خواهد داشت. پیشبینی شما از آینده در بورس تأثیری ندارد، مگر اینکه با پیشبینی کاهش قیمت از بازار خارج شوید. اما قراردادهای آتی با توجه به پیشبینی افراد ایجاد میشوند. یعنی اگر پیشبینیکنید قیمتها کاهش مییابند و این اتفاق رخدهد، سود خواهید کرد چرا که گفته شما رخداده است. همین موضوع در مورد افزایش قیمت نیز وجود دارد.
قرارداد آتی سبد سهام
قرارداد آتی سبد سهام، امکانی است که از طرف بازار بورس برای سرمایهگذاری برروی شاخص بورس فراهم شدهاست. به این معنی که نوسانات شاخص باعث ضرر یا سودآوری میشود. در این معاملات برخلاف قرارداد آتی معمول که پیشتر معرفی کردیم، امکان تحویل کالا وجود ندارد. یکی از ویژگیهای خوب این قرارداد، امکان کسب سود از تحلیل شرایط کلا اقتصاد بدون در نظر گرفتن تک تک شرکتها است.
سخن پایانی
قراردادهای آتی، به دلیل ایجاد امکان معامله برای افراد با سرمایه کم و همچنین سودآوری بالا در صورت عملکرد مناسب، از محبوبیت برخوردارند. این معاملات با هدف پوشش ریسک بازار به وجود آمدهاند. مسئله اصلی در انجام این معاملات توانایی تحلیل و پیشبینی است. چنانچه تحلیل درستی از بازار صورت بگیرد، احتمال سودآوری بالا میرود. برای بالا بردن توان تحلیل، باید در ابتدا بازار را به خوبی بشناسید. بنابراین استفاده از آموزش بورس بسیار راهگشا است.
برای یادگیری “ابزار مشتقه” مسیر زیر را به شما پیشنهاد میکنیم:
قرارداد آتی چیست و چه ویژگیهایی دارد؟
معاملات فقط بر اساس خرید و فروش نیستند. بلکه ممکن است معاملات بر اساس قرارداد خرید و فروش انجام شوند. در این مقاله قصد داریم تا درباره یکی از پرکاربردترین قراردادها یعنی قرارداد آتی صحبت کنیم. قرارداد آتی چیست؟ نحوه انجام معاملات قرارداد آتی چطور است؟ کاربرد قرارداد آتی چیست؟ در این مقاله قصد داریم تا به تمامی سؤالات شما در خصوص قرارداد آتی پاسخ دهیم. پس با آموزشگاه حسابداری حسابداران خبره همراه باشید تا سیر تا پیاز قراردادهای آتی را بدانید.
قرارداد آتی میتواند برای نفت و گاز (صنایع پتروشیمی)، طلا، فلزات و مواد خوراکی مورد استفاده قرار بگیرد
قرارداد آتی چیست؟
قرارداد آتی از جمله پرکاربردترین قراردادهای بورس کالا محسوب میشود. این قرارداد از سال 1387 در بورس کالای ایران نیز مورد استفاده قرار گرفت. طی قرارداد آتی، خریدار و فروشنده با هم توافق میکنند که میزان خاصی از یک کالای مشخص را با قیمت معلوم و باکیفیت تعیین شده در زمان و مکانی مشخص و از پیش تعیین شده، با هم معامله کنند. پس میتوانند گفت که طی این قرارداد، فروشنده متعهد میشود که در سررسید خاصی که مشخص شده است، مقدار مشخصی از کالا را با قیمت خاصی به فروش برساند. در مقابل خریدار تعهد میدهد که آن کالا را با همان مشخصات و در همان مقدار خریداری کند. این قرارداد نیاز به یک تضمین هم دارد.
به همین خاطر برای ایجاد تضمین انجام تعهد، خریدار و فروشنده، هر کدام مبلغی را نزد اتاق پایاپای بورس کالا قرار میدهند. به این مبلغ، وجه تضمین نیز گفته میشود. قرارداد آتی یک قرارداد دوطرفه است. طی این قرارداد میتوانید کالایی را با مشخصات معین در زمان حال به فروش برسانید و بعد گذشت چند ماه، آن را با قیمت توافق شده تحویل دهید و وجه را دریافت کنید.
بیشتر بخوانید:
مثالی در خصوص بازار آتی
قرارداد آتی را در بازارهای خارجی با نام قرارداد Features میشناسند.بازار آتی نوعی بازار پرریسک و در عین حال پرسود به حساب میآید. اگر هنوز در درک این نوع قرارداد دچار مشکل هستید، بهتر است یک مثال ساده برای شما بیاورید. فرض کنید که در حال حاضر قیمت هر سکه بهار آزادی 10 میلیون تومان باشد. یک قرارداد آتی بین خریدار و فروشنده در این خصوص وضع میشود. خریدار متعهد میشود که ظرف 6 ماه آینده، 10 عدد سکه تمام بهار آزادی را به مبلغ 10 میلیون تومان از فروشنده خریداری کند. فروشنده نیز متعهد میشود که ظرف 6 ماه آینده، 10 عدد سکه بهار آزادی را به قیمت 10 میلیون تومان به خریدار تحویل دهد.
خریدار به افزایش قیمت امیدوار است. هرچه قدر قیمت سکه در هر مرحله افزایش پیدا کند، قرارداد خریدار ارزش بیشتری پیدا خواهد کرد. در نتیجه خریدار میتواند به جای آنکه صبر کند تا 6 ماه دیگر تمام مبلغ را پرداخت کرده و سکهها را با سود دریافت کند، قرارداد را واگذار کرده و بفروشد. حال بعد فروش و واگذاری، ممکن است دو هفته بعد، قیمت سکه به دلایلی ریزش پیدا کند، به این ترتیب ارزش قرارداد آتی خریدار کاهش پیدا میکند. فروشنده نیز به ریزش بازار امیدوار است. این یعنی فروشنده شاید حتی هنوز این سکهها را بهصورت فیزیکی نداشته باشد؛ اما تصور میکند که اگر قیمت سکه به روی 9 میلیون تومان برسد، سکه را میتواند به قیمت 9 میلیون تومان بخرد و به قیمت 10 میلیون تومان به خریدار بفروشد. فروشنده هم مجبور به خرید با همان قیمت است. به این ترتیب سود خواهد کرد. دقیقاً بر عکس روندی که اشاره کردیم، با سقوط قیمت، ارزش قرارداد خرید بیشتر میشود. پس در این معامله، افراد حتی در ریزش بازار نیز سود میکنند. این موضوع درباره ارزهای دیجیتال، ارزهای کشورهای خارجی، نفت، طلا، مس و. صدق میکند.
انواع قراردادهای آتی
انواع قرارداد آتی در حسابداری صنعتی
قراردادهای آتی بهصورت کلی به دو دسته مختلف گروه کالا و مالی تقسیم میشوند. قراردادهای آتی کالا شامل محصولات کشاورزی، مواد نفتی، فلزات و. میشوند. قراردادهای آتی مالی شامل ابزارهایی همانند ارز، اوراق قرضه، سهم و. میشوند. جالب است بدانید که قرارداد آتی کالا در ایران ابتدا با معامله سکه تمام بهار آزادی آغاز شد. سپس به زعفران، زیره و پسته رسید. در حال حاضر وقتی که لیست قراردادهای آتی نگاه کنید، متوجه کالاهای مختلف در آن خواهید شد. قرارداد آتی سهام و شاخص نیز همان طور که اشاره کردیم، درباره ابزارهای مالی است. حتی امروزه در دنیای ارزهای دیجیتال نیز این موضوع دیده میشود. مبحث قرارداد آتی، از جمله مباحث مهم در دوره حسابداری صنعتی است که باید یاد بگیرید. به عنوان یک حسابدار صنعتی، از شما انتظار میرود تا قرارداد آتی را برای کالاهای مختلف تنظیم کنید.
قرارداد آتی چه ویژگیهایی دارد؟
قرارداد آتی دارای ویژگیهای خاصی که آن را به یکی از قراردادهای محبوب تبدیل میکند. تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب و در اختیار مشتری موجود است، معافیت مالیاتی، امکان برداشت یک روزه موجودی از حساب، امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معملاتی، کارمزدهای بسیار پایین، واریز روزانه سود و زیان به حساب مشتری، امکان کسب سود از ریزش و افت قیمت، دو طرفه بود بازار، پوشش ریسک و. همگی از جمله ویژگیهای قرارداد آتی به حساب میآید.
کاربرد قرارداد آتی چیست؟
بسیاری از افراد درباره کاربرد قرارداد آتی سهام سؤال میکنند. خب واقعاً کاربرد قرارداد آتی مالی چیست؟ قرارداد آتی کالاهای فیزیکی چه کاربردی دارد؟ برای درک بهتر کاربرد این نوع قرارداد، باید بدانید که قرارداد آتی ریشه در مشخصات و همچنین اختیاراتی دارد که به معاملهگران ارائه میشود. این نوع قرارداد در دو گروه خاص معاملهگران بازار بورس بیشتر استفاده میشود. گروه اول کسانی هستند که قصد خرید یک کالا در آینده را در دارند؛ اما بهدلیل نوسانات قیمت بازار، ترجیح میدهند تا آن را پیش خرید کنند تا دریافت کالای آنها تضمین شود. گروه دوم، گروه اصلی معاملهگرانی هستند که از قراردادهای آتی سود به دست میآورند.
گروه دوم کسانی هستند که میخواهند از نوسانات بازار، کسب درآمد کنند. این دسته افراد میتوانند بر اساس استراتژیهای معماملاتی، از افزایش یا حتی کاهش قیمت کالا یا اوراق قرضه و. سود ببرند. این دسته افراد با پیشبینی تغییرات قیمتی، با کمک عقد قرارداد آتی و فروش آن قرارداد در زمان مناسب، میتوانند شانس خود را در بازار آتی امتحان کنند.
در مقابل قراردادهای آتی، قراردادهای سلف یا پیش قرارداد، وجود دارد
بیشتر بخوانید:
دو طرفه بودن قرارداد آتی به چه معناست؟
دو طرفه بودن بازار در قراردادهای آتی بدان معناست که ریزش و افزایش قیمت در هر صورت میتواند سودآور باشد. معامههای یک طرفه به معاملههایی گفته میشود که فرد از افزایش قیمت بازار سود و از کاهش قیمت بازار و ریزش ضرر میکند. در حالی که در معامله دو طرفه، همیشه امکان کسب سود نیز وجود دارد. به این ترتیب حتی افت و ریزش بازار نیز میتواند بهصورت یک طرفه معامله باشد. به همین خاطر همیشه قراردادهای آتی را میتوان خرید و فروش کرد. معاملات دو طرفه مزایای خاصی هم دارند. برای مثال امکان کسب سود از ریزش قیمتها وجود دارد. همچنین میتوان معامله چندین برابر موجودی انجام داد که به آنها معاملات اهرمی مالی گفته میشود. البته این نوع معامله ریسک بسیاری هم دارد. امکان کسب سود بدون ریسک یا همان آربیتراژ نیز وجود دارد. تمامی اینها باعث شده تا معاملات دو طرفه به یکی از معاملات و قراردادهای پرطرفدار تبدیل شوند.
بهصورت مختصر باید گفت که قرارداد آتی به قرارداد خرید و فروش تضمینی و نه خود خرید و فروش گفته میشود. در این قرارداد فروشنده موظف میشود که در تاریخ و زمان مقرر، مقداری مقررر از محصولی خاص با کیفیتی خاص را با قیمتی خاص به خریدار تحویل دهد و خریدار هم موظف میشود که این کالا را در همان زمان به همان قیمت بخرد. دو طرف برای تضمین معامله، مبلغی را به بورس ارائه میدهند. این نوع معامله بهخاطر نوسانات بازار به وجود آمده است. به این ترتیب اگر قیمت افزایش پیدا کند، خریدار سود کرده و فروش ضرر میکند و در صورتی که قیمت کاهش پیدا کند، خریدار ضرر کرده و فروشنده سود بیشتری میکند.
دیدگاه شما