پوشش ریسک با فاصله قیمتی

اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله چیست؟ واژه اختیار به ابزار مالی اشاره دارد که مشتق شده از ارزش سهم پایه مثل (خودرو ، خساپا ، فملی و .. ) است. و با تغییرات قیمت این سهام تغییر می کند. قرارداد اختیار معامله به خریدار فرصت(اختیار و نه اجبار) خرید یا فروش ( بسته به نوع قراردادی که دارند ) دارایی پایه را می دهد. برخلاف قراردادهای آتی، دارنده آن ملزم به خرید یا فروش دارایی است .و باید قرارداد را اجرا کند. هر قرارداد تاریخ انقضای خاصی خواهد داشت که تا آن زمان دارنده باید اختیار خود را اعمال کند. و در سهم و دارایی پایه ای که قرارداد بروی ان بسته شده(مثل سکه و زعفران) را تحویل بگیرد و یا تحویل بدهد. قیمت اعمال روی یک اختیار معامله به عنوان قیمت اقدام شناخته می شود. و در روز سررسید باید با همان قیمت معامله انجام شود.

تعاریف کلیدی اختیار معامله

• اختیار معامله، مشتقات مالی هستند که به خریداران این حق را می دهند، اما نه تعهدی، برای خرید یا فروش یک دارایی پایه در قیمت و تاریخ توافق شده.
• اختیار معامله های خرید و اختیار معامله های فروش مبنای طیف وسیعی از استراتژی های اختیاری است که برای پوشش ریسک، درآمد یا سفته بازی طراحی شده اند.
• اگرچه فرصت‌های زیادی برای سود بردن از اختیار معامله‌ها وجود دارد، سرمایه‌گذاران باید با دقت ریسک‌ها را بسنجند.

درک اختیار معامله ها

اختیار معامله ها محصولات مالی همه کاره هستند. این قراردادها شامل خریدار و فروشنده می شود که در آن خریدار هزینه ای(پرمیوم) را برای حقوق اعطا شده توسط قرارداد می پردازد. اختیار معامله های خرید به دارنده این امکان را می دهد که دارایی را با قیمت مشخص شده در یک بازه زمانی خاص خریداری کند. از سوی دیگر، اختیار معامله های فروش به دارنده اجازه می دهد تا دارایی را با قیمت مشخص شده در یک بازه زمانی خاص بفروشد. هر اختیار خرید دارای یک خریدار با دیدگاه صعودی و یک فروشنده با دیدگاه نزولی است. در حالی که اختیار معامله های فروش دارای یک خریدار با دیدگاه نزولی و یک فروشنده با دیدگاه صعودی است.

معامله گران و سرمایه گذاران به دلایل مختلفی اقدام به خرید و فروش آپشن می کنند. سفته بازی در اختیار معامله به معامله گر اجازه می دهد تا با هزینه کمتری نسبت به خرید سهام یا دارایی، معامله ای اهرمی را در یک دارایی اجرا کند. سرمایه گذاران از اختیار معامله ها برای پوشش ریسک یا کاهش ریسک پرتفوی خود استفاده می کنند.

در برخی موارد، دارنده اختیار خرید می‌تواند با خرید اختیار معامله‌های خرید یا فروش آن ، درآمد کسب کند. اختیار ها نیز یکی از مستقیم ترین راه ها برای سرمایه گذاری در نفت هستند(در بازارهای جهانی). برای معامله گران اختیار معامله، حجم معاملات روزانه و موقعیت های باز یک اختیار، دو عدد کلیدی هستند که باید به آنها توجه کرد تا آگاهانه ترین تصمیمات سرمایه گذاری را اتخاذ کرد.

اختیارات آمریکایی را می توان در هر زمانی قبل از تاریخ انقضای اختیار اعمال کرد، در حالی که اختیار معامله های اروپایی فقط در تاریخ انقضا یا تاریخ اعمال می توانند اعمال شوند. اعمال به معنای استفاده از حق خرید یا فروش اوراق بهادار اساسی است.

مقاله به زبان انگلیسی اختیار معامله چیست؟

ملاحظات خاص

قراردادهای اختیار معامله معمولاً نشان دهنده ۱۰۰۰ سهم یا دارایی (در بازارهای جهانی ۱۰۰ سهم) است که به آن اندازه قراداد می گویند. خریدار برای هر قرارداد یک هزینه یا پرمیوم پرداخت می کند.

به عنوان مثال، اگر یک اختیار معامله پرمیوم ۳۵ ریال در هر یک سهم از قرارداد داشته باشد.خرید یک اختیار معامله ۳۵۰۰۰ ریال (۳۵ ریال * ۱۰۰۰ اندازه قرارداد = ۳۵۰۰۰ ریال) هزینه دارد. پرمیوم تا حدی بر اساس اختلاف قیمت اعمال با قیمت سهم پایه بعلاوه مبلغی به ازای زمان باقی مانده تا تاریخ انقضا است.

در این نوع قیمت گذاری،فاصله قیمت اعمال و سهم پایه را ارزش ذاتی اختیار و به مبلغی که به ازای زمان باقی مانده اخذ می شود،ارزش رمانی گفته می شود. و به این نوع قیمت گذاری ،قیمت گذاری دو جمله ای گفته می شود.

مدل بلک شولز

نوع دیگری قیمت گذاری وجود دارد به نام بلک شولز است که در این صفحه می توانید در مورد آن بیشتر بدانید.

یکی دیگر از عوامل در قیمت پرمیوم تاریخ انقضا است. درست مانند آن کارتن شیر در یخچال، تاریخ انقضا نشان دهنده روزی است که قرارداد اختیار معامله باید استفاده شود.

اسپرد اختیارات

اسپرد اختیارات، استراتژی هایی هستند که از ترکیب های مختلفی از خرید و فروش اختیار معامله های مختلف برای ساخت نمایه ریسک و ایجاده پوشش ریسک با فاصله قیمتی پوشش ریسک با فاصله قیمتی بازده مورد نظر استفاده می کنند. اسپردها با استفاده از اختیار معامله‌ها ساخته می‌شوند. و می‌توانند از سناریوهای مختلفی مانند محیط‌های با نوسانات زیاد یا کم، حرکت‌های بالا یا پایین یا هر چیز دیگری استفاده کنند.

در استراتژی های اسپرد می توان از گذشت زمان و یا اختلاف پرمیوم اختیارات سود برد.

استراتژی‌های بسیاری در اختیار معامله برای انجام اینگونه معاملات وجود دارد مثل کندوری

معیارهای ریسک اختیار معامله ها: حساسیت های یونانی

بازار اختیار معامله از اصطلاح یونانی ها برای توصیف ابعاد مختلف ریسک درگیر در گرفتن یک موقعیت اختیار معامله، چه در یک اختیار معامله خاص یا یک سبد، استفاده می کند. این متغیرها یونانی نامیده می شوند زیرا معمولاً با نمادهای یونانی مرتبط هستند. هر متغیر ریسک نتیجه یک فرض یا رابطه ناقص اختیار معامله با متغیر اساسی دیگر است. معامله گران از ارزش های یونانی مختلف برای ارزیابی ریسک اختیار معامله ها و مدیریت پرتفوی اختیار استفاده می کنند.

حساسیت یونانی کوچک

برخی دیگر از یونانیان که اغلب مورد بحث قرار نمی گیرند عبارتند از لامبدا ، اپسیلون، ووما ، ورا، سرعت، زوما ، رنگ، اولتیما .

این یونانی ها مشتقات دوم یا سوم مدل قیمت گذاری هستند .و چیزهایی مانند تغییر در دلتا را با تغییر در نوسانات تحت تأثیر قرار می دهند. آنها به طور فزاینده ای در استراتژی های معاملات اختیار پوشش ریسک با فاصله قیمتی معامله ها استفاده می شوند .زیرا نرم افزارهای رایانه ای می توانند به سرعت این عوامل ریسکی پیچیده و گاه باطنی را محاسبه و حساب کنند.

دیده بان اختیار معامله وحید زارع کلیه این حساسیت های را محاسبه میکند.

خرید اختیار معامله های خرید چیست

همانطور که قبلاً ذکر شد، اختیار خرید به دارنده این امکان را می دهد که یک اوراق بهادار پایه را با قیمت اعلام شده تا تاریخ انقضا به نام انقضا خریداری کند. دارنده در صورت عدم تمایل به خرید دارایی، تعهدی به خرید دارایی ندارد. ریسک خریدار به پرمیوم پرداختی محدود می شود و نهایتا پرمیوم از دست می رود.

خریداران نسبت به یک سهم خوش‌بین هستند و معتقدند که قیمت سهام قبل از انقضای اختیار، از قیمت اعمال بالاتر می‌رود. اگر چشم‌انداز صعودی سرمایه‌گذار محقق شود و قیمت بالاتر از قیمت اعمال افزایش یابد، سرمایه‌گذار می‌تواند از اختیار استفاده کند. سهام را با قیمت اعمال خریداری کند و بلافاصله سهام را به قیمت فعلی بازار برای کسب سود بفروشد.

سود آنها در این معامله، قیمت سهم بازار منهای قیمت اعمال به اضافه هزینه ها(پرمیوم و کارمزد کارگزاری برای ثبت سفارش‌ها) اختیار است. نتیجه در تعداد قراردادهای اختیار خریداری شده ضرب می شود، سپس در ۱۰۰۰ ضرب می شود .

اگر قیمت سهام پایه تا تاریخ انقضا بالاتر از قیمت اعمال حرکت نکند، اختیار معامله بی ارزش است و منقضی می شود. دارنده ملزم به خرید سهام نیست اما پرمیوم پرداخت شده برای خرید را از دست می دهد.

فروش اختیار معامله های خرید چیست

فروش اختیار خرید به عنوان نوشتن قرارداد و به ایجاد کننده این موقعیت ها نویسنده می گویند(Writer). نویسنده پرمیوم را دریافت می کند. به عبارت دیگر، خریدار پرمیوم را به نویسنده (یا فروشنده) یک اختیار خرید می پردازد. حداکثر سود، پرمیوم دریافتی هنگام فروش اختیار معامله است. سرمایه‌گذاری که یک اختیار خرید را می‌فروشد، دیدگاه نزولی دارد و معتقد است که قیمت سهام پایه کاهش می‌یابد یا در طول عمر اختیار، نسبتاً نزدیک به قیمت معاملاتی اختیار معامله باقی می‌ماند.

اگر قیمت سهم بازار در زمان انقضا برابر یا کمتر از آن باشد، این اختیار معامله برای خریدار خرید بی‌ارزش منقضی می‌شود. فروشنده اختیار معامله پرمیوم را به عنوان سود خود به جیب می‌زند. این اختیار اعمال نمی شود زیرا خریدار سهام را با قیمت اعمال بالاتر یا برابر با قیمت رایج بازار خریداری نمی کند.

با این حال، اگر قیمت سهم بازار بیشتر از قیمت اعمال در انقضا باشد، فروشنده اختیار معامله باید سهام را به خریدار اختیار معامله با آن قیمت اعمال کمتر بفروشد. به عبارت دیگر، فروشنده باید یا سهام خود را از دارایی های پرتفوی خود بفروشد یا سهام را به قیمت رایج بازار بخرد تا به خریدار اختیار خرید بفروشد. نویسنده قرارداد متحمل ضرر می شود. میزان زیان بستگی به هزینه سهامی دارد که آنها باید برای پوشش سفارش اختیار معامله استفاده کنند، به اضافه هر گونه هزینه سفارش کارگزاری. اما کمتر از پرمیوم ای که دریافت کرده اند.(محاسبه میزان زیان از اختلاف قیمت سهم پایه و اعمال منهای پرمیوم دریافتی بعلاوه کارمزدهای کارگزاری)

همانطور که می بینید، خطر برای نویسندگان خرید بسیار بیشتر از ریسک خریداران خرید است. خریدار خرید فقط پرمیوم را از دست می دهد. نویسنده با ریسک بی‌نهایتی مواجه است، زیرا قیمت سهام می‌تواند به افزایش زیان‌های قابل توجهی ادامه دهد.

خرید اختیار معامله های فروش چیست

اختیار فروش سرمایه گذاری هایی است که در آن خریدار معتقد است قیمت سهام پایه در بازار در تاریخ انقضا یا قبل از انقضای اختیار، به زیر قیمت اعمال کاهش می یابد . بار دیگر، دارنده می تواند سهام را بدون تعهد به فروش پوشش ریسک با فاصله قیمتی به قیمت اعمال اعلام شده برای هر سهم تا تاریخ اعلام شده بفروشد.

از آنجایی که خریداران اختیار معامله های فروش خواهان کاهش قیمت سهام هستند، اختیار معامله فروش زمانی سودآور است که قیمت سهام پایه زیر قیمت اعمال باشد. اگر قیمت رایج بازار کمتر از قیمت اعمال در انقضا باشد، سرمایه گذار می تواند از فروش استفاده کند. آنها سهام را با قیمت اعمال و بالاتر از قیمت رایج سهم می فروشند. اگر بخواهند این سهام را جایگزین کنند، می توانند آنها را در بازار آزاد خریداری کنند.

سود آن‌ها در این معامله، قیمت اعمال منهای قیمت فعلی بازار، به اضافه هزینه‌ها (پرمیوم و هر کارمزد کارگزاری برای ثبت سفارش‌ها) است. نتیجه در تعداد قراردادهای اختیار خریداری شده ضرب می شود، سپس در ۱۰۰۰ ضرب می شود.

ارزش نگهداری یک اختیار فروش با کاهش قیمت سهام پایه افزایش می یابد. برعکس، با افزایش قیمت سهام، ارزش اختیار فروش کاهش می یابد. ریسک خرید اختیار فروش محدود به از دست دادن پرمیوم در صورت انقضای بی ارزش اختیار معامله است.

فروش اختیار معامله های فروش چیست

فروش اختیار فروش به عنوان نوشتن قرارداد نیز شناخته می شود. یک نویسنده اختیار فروش معتقد است که قیمت سهام پایه ثابت باقی می ماند یا در طول عمر اختیار افزایش می یابد و باعث صعودی شدن سهام آنها می شود. در اینجا، خریدار اختیار معامله این حق را دارد که فروشنده را وادار کند سهام دارایی پایه را با قیمت اعمال در انقضا خریداری کند.

اگر قیمت سهام پایه در تاریخ انقضا بالاتر از قیمت اعمال بسته شود، اختیار فروش بی‌ارزش منقضی می‌شود. حداکثر سود نویسنده پرمیوم است. این اختیار معامله اعمال نمی شود زیرا خریدار اختیار سهام را با قیمت سهام اعمال پایین تر زمانی که قیمت بازار بیشتر است نمی فروشد.

اگر ارزش بازار سهام کمتر از قیمت اعمال اختیار معامله شود، نویسنده موظف است سهام پایه را با قیمت اعمال خریداری کند. به عبارت دیگر، اختیار فروش توسط خریدار اختیاری که سهام خود را به قیمت اعمال بالاتر از ارزش بازار سهام بفروشد، اعمال خواهد شد.

ریسک برای نویسنده اختیار فروش زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت بازار به زیر قیمت معامله کاهش یابد. فروشنده مجبور است در انقضا سهام را به قیمت اعمال خریداری کند. ضرر نویسنده بسته به میزان کاهش ارزش سهام می تواند قابل توجه باشد.

نویسنده (یا فروشنده) می‌تواند سهام را نگه دارد و امیدوار باشد که قیمت سهام به بالاتر از قیمت خرید برسد یا سهام را بفروشد و ضرر را جبران کند. هرگونه ضرر با پرمیوم دریافتی جبران می شود.

یک سرمایه‌گذار ممکن است اختیار معامله‌های فروش را با قیمت عملیاتی بنویسد که ارزش سهام را خوب ببیند و مایل به خرید در آن قیمت باشد. هنگامی که قیمت کاهش می یابد و خریدار از اختیار خود استفاده می کند، سهام را با قیمتی که می خواهد دریافت می کند و مزیت اضافی دریافت پرمیوم اختیار را دارد.

دیدگاه مثبت

خریدار اختیار خرید این حق را دارد که در صورت افزایش قیمت سهام، دارایی ها را با قیمتی کمتر از بازار خریداری کند.

خریدار اختیار فروش با فروش سهام به قیمت اعمال زمانی سود می برد که قیمت بازار کمتر از قیمت اعمال باشد.

فروشندگان آپشن به ازای نوشتن یک اختیار خرید، کارمزد پرمیوم را از خریدار دریافت می کنند.

دیدگاه منفی

فروشنده اختیار فروش ممکن است مجبور شود دارایی را با قیمت اعمال بالاتر از آنچه که معمولاً در صورت سقوط بازار می پردازد، بخرد.

اگر قیمت سهام افزایش یابد و مجبور شود سهام را با قیمت بالا بخرد، نویسنده اختیار خرید با ریسک بی نهایت مواجه می شود.

خریداران اختیار معامله باید پرمیوم اولیه را به نویسندگان اختیار معامله پرداخت کنند.

اختیار معامله ها چگونه کار می کنند؟

اختیار معامله نوعی محصول مشتقه است که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا در برابر نوسانات یک سهام سفته‌بازی کنند یا در برابر آن محافظت کنند. اختیار معامله‌ها به دو دسته اختیار خرید و فروش تقسیم می‌شوند، که به خریداران اختیار خرید اجازه می‌دهد در صورت افزایش قیمت سهام سود ببرند و اختیار معامله‌های فروش که در آن در صورت کاهش قیمت سهام، خریدار سود می‌برد. سرمایه‌گذاران همچنین می‌توانند با فروش آنها به سرمایه‌گذاران دیگر، یک موقعیت فروش یا شورت کنند. بنابراین شورت کردن (یا فروش) یک اختیار خرید به معنای سود در صورتی است که، سهام اصلی کاهش یابد در حالی که فروش یک اختیار فروش به معنای سود در صورت افزایش ارزش سهام است.

مزایای اصلی اختیار معامله ها چیست؟

اختیار معامله ها می توانند به عنوان منبع اهرم و پوشش ریسک بسیار مفید باشند. برای مثال، یک سرمایه‌گذار با دیدگاه صعودی که می‌خواهد ۱۰۰۰ دلار در یک پوشش ریسک با فاصله قیمتی شرکت سرمایه‌گذاری کند، می‌تواند با خرید ۱۰۰۰ دلار اختیار خرید در آن شرکت، در مقایسه با خرید ۱۰۰۰ دلار از سهام آن شرکت، بازدهی بسیار بیشتری کسب کند.

از این نظر، اختیار معامله های خرید راهی را در اختیار سرمایه گذار قرار می دهند تا با افزایش قدرت خرید، موقعیت خود را افزایش دهد.

از سوی دیگر، اگر همان سرمایه‌گذار که سهامدار همان شرکت قرار است. و بخواهد ریسک خود را کاهش دهد،می تواند با فروش اختیار معامله‌های فروش در برابر آن شرکت، ریسک خود را پوشش دهد.

معایب اصلی اختیار معامله ها چیست؟

عیب اصلی قراردادهای اختیار معامله پیچیده بودن و قیمت گذاری آنها دشوار است. به همین دلیل است که یک وسیله سرمایه گذاری پیشرفته در نظر گرفته می شود، که فقط برای سرمایه گذاران حرفه ای با تجربه مناسب است. در سال های اخیر، آنها به طور فزاینده ای در بین سرمایه گذاران خرده فروشی محبوب شده اند. به دلیل ظرفیت آنها برای بازده یا زیان بزرگ، سرمایه گذاران باید مطمئن شوند که قبل از ورود به هر موقعیت اختیاری، پیامدهای بالقوه را کاملاً درک کرده اند. عدم انجام این کار می تواند منجر به خسارات ویرانگر شود.

تولیدکنندگان ریسک تلاطم قیمت ها را با قرارداد بلندمدت پوشش دهند

معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران مزایای کارکردهای ابزارها و پوشش ریسک با فاصله قیمتی قراردادهای بلندمدت، اعتباری و کشف پریمیوم برای پوشش ریسک های مختلف صنایع را تشریح کرد.

رضا محتشمی پور با بیان اینکه قراردادهای غیرنقدی از جمله معاملات سلف، نسیه و قراردادهای بلندمدت و کشف پریمیوم مزیت های زیادی برای شرکت ها دارند در گفت و گو با «کالاخبر» اظهار داشت: در بورس کالای ایران معاملات نقدی با واریز ثمن معامله و تحویل کالا انجام می شود و در شرایط مختلف نیاز به توسعه این نوع معاملات داریم. چراکه در تولید عمده تولیدکنندگان اعم از فروشنده و خریدار نیاز به نقدینگی دارند.

پوشش ریسک تولیدکننده به کمک قراردادهای بلندمدت

محتشمی پور به مدل دیگر قراردادها که براساس رابطه بلندمدت بین خریدار و فروشنده است اشاره کرد و گفت: مدل دیگر معاملات، قراردادهای کشف پریمیوم است. در این قراردادها دو طرف معامله متعهد می شوند که حجم مشخصی از یک کالای معین را در زمان معین و براساس یک فرمول توافق شده معامله کنند. در این قرارداد مبلغ و کالا در زمان دیگری در آینده تحویل می شود.

معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالای ایران افزود: به کمک این قرارداد، فروشنده مطمئن می شود که می تواند چه حجمی از بازار فروش آن کالا را در اختیار خود بگیرد و به عبارت ساده تر، از تامین تقاضای موردنیاز برای تولیدات خود اطمینان خاطر پیدا می کند و از میزان کشش بازار برای خرید محصولش مطلع شده و می تواند برای تولید آینده و فروش مابقی حجم تولید خود و جذب مشتری برنامه ریزی کند.

وی با اشاره به اینکه ظرفیت های زیادی برای استفاده از قراردادهای کشف پریمیوم در بورس کالا وجود دارد، گفت: محدودیتی در استفاده از این قراردادها برای صنایع وجود ندارد و همه تولیدکنندگان اعم از عرضه کننده و مصرف کننده یک کالا می توانند از مزایای آن بهره مند شوند. البته هنوز تولیدکنندگان صنایع مختلف چندان از این قراردادها به صورت گسترده استفاده نمی کنند اما ظرفیت زیادی در این حوزه وجود دارد و این ابزارهای نوین در همه صنایع کاربرد دارد.

قراردادهای بلندمدت ابزاری کاربردی در بازار متلاطم

محتشمی پور با اشاره به نوسانات اخیر قیمت کالاهای مختلف ناشی از شیوع ویروس کرونا، گفت: به دلیل بروز این نوسانات، ریسک هایی به خریدار و فروشنده تحمیل می شود که قراردادهای بلندمدت از جمله کشف پریمیوم می تواند به پوشش این ریسک کمک کند. به ویژه در بازار پر تلاطمی مثل بازار ایران این قراردادها و سایر ابزارهای نوینی که قابلیت طراحی و ارایه در بورس را دارند، روش های مناسبی برای پوشش ریسک های احتمالی محسوب می شوند.

وی با بیان اینکه هنوز آنطور که باید شاهد توسعه این معاملات در میان شرکت ها نیستیم، گفت: یکی از مهم ترین دلایل این است که معمولا یک طرف معامله انگیزه کمتری برای انعقاد قرارداد دارد، برای مثال در زمانی که بازار با رکود مواجه نباشد، به دلیل اینکه فروشنده نگران فروش کالای خود نیست، تمایلی به انعقاد قرارداد و ایجاد تعهد اضافه برای خود ندارد. در مقابل خریدار برای انعقاد این قراردادها راغب است؛ چراکه نگران تامین مواد اولیه برای تولید خود در آینده است و تمایل دارد برای تامین مواد مصرفی خود اطمینان خاطر پیدا کند.

این مقام مسئول ادامه داد: در شرایط رکودی، این فروشنده است که تمایل بیشتری به انعقاد قرارداد دارد تا نگران فروش محصول خود در آینده نباشد و در مقابل خریدار امیدوار است با شرایط بهتری در آینده، خرید خود را انجام دهد و به همین دلیل رغبت زیادی نشان نمی دهد و این یکی از مشکلاتی است که کار توسعه این ابزار را سخت می کند.

به گفته وی، پیش بینی ریسک های احتمالی در اقتصاد ایران دشوار است و همواره ریسک های مثبت و منفی زیادی بروز می کند و تحت تاثیر این شرایط تولیدکنندگان این اطمینان را ندارند که در آینده با رکود و یا رونق مواجه خواهند بود و همین سردرگمی محدودکننده شده است؛ با این وجود، به کمک ابزارهای مالی و قراردادهای بلندمدت می توان بخشی از این ریسک ها را پوشش داد.

محتشمی پور با بیان اینکه برای توسعه بیشتر این قراردادها نیاز است که حجم معاملات کالاها در بازار افزایش یابد، گفت: رشد استفاده از قراردادهای بلندمدت تناسب زیادی با بلوغ بازارها دارد و هر چه به این سمت حرکت کنیم بازار به بلوغ بیشتری می رسد. البته تاکنون این قبیل قراردادها در بورس کالا منعقد شده که باید حجم آن به تدریج افزایش یابد.

تامین مالی یک نیاز اساسی

وی با بیان اینکه در حال حاضر بیشتر قراردادها در قالب معاملات سلف است، اظهار کرد: در معاملات سلف منابع مالی به تولیدکننده پرداخت شده، سپس کالای موردنظر در قرارداد به کمک این منابع مالی تامین می شود و در زمان مندرج در قرارداد تحویل خریدار می شود.

معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس کالا در پایان گفت: در معاملات نسیه یا اعتباری نیز که عمدتا در صنعت فولاد مورد استفاده قرار می گیرد، کالای موردنظر تحویل خریدار می شود و خریدار وجه معامله را در قالب گشایش اعتبارات اسنادی بانکی (LC) و یا طبق توافق بین خریدار و فروشنده پرداخت می کند و تسویه با فاصله انجام می شود و این معاملات به ویژه در زمان رکود بازار، مشکلات نقدینگی خریدار را مرتفع می کند.

"کشف پریمیوم" ابزاری مناسب برای پوشش ریسک

تجربه نوسانات قیمت کامودیتی ها به خصوص در حوزه نفت و پتروشیمی تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا نشان داد که زمان استفاده هرچه بیشتر از ابزارهای مالی نوین فرارسیده است و شرکت های تولیدکننده و مصرف کننده باید برای بیمه کردن خود در مقابل این نوسان قیمتی و ریسک هاش ناشی از آن به سمت استفاده از این ابزارها حرکت کنند؛ یکی از ابزارهای مالی کارآمد در این زمینه، قرارداد کشف پریمیوم در بورس کالاست.

به گزارش «کالاخبر»، مصطفی امیدقائمی مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری اهداف (متعلق به صندوق بازنشستگی پس انداز و رفاه کارکنان صنعت نفت) با بیان مطلب فوق و در خصوص کاربرد ابزارهای مالی برای پوشش ریسک ناشی از نوسان شدید قیمت ها گفت: در روزهایی که شاهد تغییرات سریع قیمتی در بازار کالاها هستیم، قرارداد کشف پریمیوم بورس کالا می تواند برای فروشنده و خریدار یک کالا در تصمیم گیری و برنامه ریزی تولید محصول و تامین مواد اولیه مصرفی، امنیت و اطمینان خاطر لازم را ایجاد کند و آنها را در مقابل نوسانات احتمالی در آینده بیمه کند.

امیدقائمی افزود: بسیاری از شرکت های خریدار و فروشنده کالاها عمدتا دولتی و یا نیمه دولتی هستند و وقتی کالایی را پیش فروش یا پیش خرید می کنند ممکن است در زمان تحویل به دلیل نوسان شدید قیمت ها با زیان مواجه شوند. این در حالی است که به کمک ابزارهای مالی از جمله قراردادهای بلندمدت و معاملات کشف پریمیوم می توان مانع از این زیان ها شد.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه، بر لزوم فرهنگ سازی و آموزش نسبت به این ابزارهای مالی تاکید کرد و گفت: کنش گران بازارهای کالایی چندان با ابزارهای مالی آشنایی کافی را ندارند؛ این در پوشش ریسک با فاصله قیمتی حالی است که ابزارهایی همچون معاملات کشف پریمیوم دارای کاربردهای مناسبی است که فروشنده می تواند حداقل بخشی از محصول خود را به کمک آن برای بازه های زمانی مختلف در آینده بفروشد و ریسک خود را در مقابل نوسان قیمت ها پوشش دهد. در مقابل، خریدار نیز می تواند به منظور تامین مواد اولیه مصرفی و بیمه خود در مقابل نوسانات احتمالی، بخشی از مواد اولیه موردنیاز خود را در قالب قراردادهای بلندمدت و ابزار کشف پریمیوم خریداری کند.

تلنگر کرونا به شرکت ها

به گفته وی، تاکنون شاهد استقبال زیاد صنایع از این قراردادهای جدید بازار سرمایه نبوده ایم که شاید تجربه پرنوسان کرونا به تغییر رویکرد صنایع و حرکت آنها به سمت فاصله گرفتن از روش های روتین و همیشگی منجر شود.

امیدقائمی با اشاره به نوسانات اخیر قیمت ها در بازارهای جهانی طی هفته های گذشته به دلیل شیوع ویروس کرونا در کشورهای مختلف گفت: در هفته های اخیر به دلیل بروز بحران کرونا در جهان برخی محصولات از جمله متانول با نوسانات شدید بین ۴۰۰ تا ۱۷۰ دلار مواجه شد و محصولات فولادی نیز از این نوسانات در امان نبود که این تغییرات قیمتی می توانست برای تولیدکننده و مصرف کننده کالاهای مختلف به کمک ابزارهای مالی پوشش داده شود.

سرمایه گذار ثبات و امنیت می خواهد

او معتقد است، بسیاری از سرمایه داران بالقوه در صنایع آماده سرمایه گذاری هستند و اگر نسبت به فروش کالای مدنظر خود برای تولید و یا تامین مواد اولیه مصرفی برای تولید آن کالا در آینده و برای بازه زمانی بلندمدت اطمینان لازم را داشته باشند، می توانند نسبت به سرمایه گذاری جهت احداث خطوط تولید جدید و یا تغییر ظرفیت تولید خود برنامه ریزی کرده و اقدامات لازم را انجام دهند که راهکار این اطمینان بخشی، بازار سرمایه و ابزاری همچون کشف پریمیوم بورس کالاست.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه با اشاره به اینکه کشف پریمیوم ابزاری مبتنی بر قیمت های جهانی است، اظهار کرد: بورس کالا می تواند به کمک این ابزارهای مالی به صنایع مختلف پایین دستی در تامین مواد اولیه مصرفی و صنایع بالادستی در فروش محصولات و در کل جلوگیری از زیان های ناشی از نوسان قیمت ها کمک کند و تجربه نوسانات قیمت ها تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا نشان داد که زمان استفاده از این ابزارهای مالی نوین فرارسیده است و صنایع باید برای بیمه کردن خود در مقابل این نوسان قیمت ها و ریسک هاش ناشی از آن به سمت استفاده هر چه بیشتر از این ابزارها حرکت کنند.

کشف پریمیوم چیست؟

کشف پریمیوم قراردادی است که در بازار فیزیکی بورس کالای ایران معامله می‌شود و به موجب آن، طرفین متعهد می‌شوند که در زمان مشخصی در آینده (تحویل، حمل یا بارگیری) کالا را براساس قیمت نهایی (قیمت مبنا به علاوه مابه التفاوت توافق شده) معامله نمایند.

خریدار بخشی از ثمن معامله را در زمان توافق، به فروشنده پرداخت و تسویه مابقی وجه متعاقباً و براساس شرایطی انجام می‌شود که در زمان عقد قرارداد مشخص می‌گردد.

مکانیسم این قرارداد بگونه‌ای است که در ابتدای انجام توافق، طرفین باید قسمتی از ارزش حدودی معامله را نزد اتاق پایاپای به عنوان وجه الضمان تودیع کنند. در این قرارداد، ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻣﺒﻠﻎ ﻳﺎ درﺻﺪی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎسبه ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﻳﺎ از ﻗﻴﻤﺖ ﻣﺒﻨﺎ ﻛﺴﺮ می‌ﺷﻮد و قیمت پوشش ریسک با فاصله قیمتی مبنا ﻗﻴﻤﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪه در اﻃﻼﻋﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ، ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﺑﻮرس اﻋﻼم می‌شود.

به این ترتیب، ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ زمانی بین طرفین منعقد می‌شود ﻛﻪ در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم آن ﻃﺒﻖ ﺿﻮاﺑﻂ بورس شده‌اند. اﻳﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ در زﻣﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه در ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﺮاﺳﺎس ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ، ﺗﻮﺳﻂ ﺑﻮرس ﻣﻴﺎن ﻃﺮﻓﻴﻦ ﻗﺮارداد ﻛﺸﻒ ﭘﺮﻳﻤﻴﻮم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮارداد ﻧﻘﺪ، نسیه ﻳﺎ ﺳﻠﻒ ﻣﻨﻌﻘﺪ می‌گردد. ﻗﻴﻤﺖ ﻧﻬﺎﻳﻲ در این قراردادها از فرمول توافق شده بین طرفین و پریمیوم کشف شده در تالار قابل محاسبه است.

مزیت اصلی این گونه قراردادها نسبت به سایر قراردادها در آن است که در قرارداد کشف پریمیوم خریدار از رسیدن کالا و تامین به موقع اطمینان خاطر دارد. حال آنکه در قراردادی مثل سلف خریدار باید از وضعیت مالی خوبی برخوردار باشد تا جنس موردنظر را پیش‌خرید کند و در قرارداد فوروارد نیز به دلیل مشخص شدن قیمت نهایی در زمان انعقاد قرارداد، امکان تضمین قیمت وجود دارد. حال آنکه ممکن است برخی خریداران، سرمایه مورد نیاز را برای تامین مواد اولیه مصرفی خود در اختیار ندارند، اما برای حفظ تولید آتی خود نیازمند تضمین هستند که این ضمانت به کمک قرارداد کشف پریمیوم امکان پذیر است. ضمن اینکه فروشنده نیز این اطمینان را پیدا می‌کند که کالای تولیدی خود را در تاریخ سررسید می‌فروشد.

با معاملات کشف پریمیوم در بورس کالای ایران، هم تولیدکننده و هم خریدار اطمینان پیدا می کنند که در هر فصل، در زمینه تولید محصول و خرید مواد اولیه موردنیاز خود در بازار مشکلی نخواهند داشت و این اتفاق به طور مستقیم تولید کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

پوشش ریسک نوسانات قیمت نفت در بورس / احتمال تغییر در سازوکار تسویه

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ، پس از فروش حدود یک میلیون بشکه نفت خام ایران در بورس انرژی و موفقیت ایران در اجرای این راهکار ضدتحریمی، کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه نفت و گاز معتقدند که عرضه نفت در بورس باید تداوم داشته باشد. در این بین اما نوسانات قیمت جهانی نفت و روند کاهشی آن باعث ایجاد برخی شبهات درباره سازوکار قیمت‌گذاری نفت در بورس شده است.

در این راستا علی بختیار، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم با اشاره به وجود سازوکاری مشخص در اطلاعیه بورس انرژی برای پوشش ریسک نوسانات قیمت جهانی نفت گفت: در سازوکار فعلی فروش نفت در بورس بین زمان خرید و زمان بارگیری فاصله زمانی وجود دارد و ممکن است در این بازه شاهد نوسانات قیمت باشیم؛ اکنون معامله های term یا spot هم بدین‌گونه هستند.

وی افزود: در سازوکار بورس پس از تعیین قیمت نفت معامله شده، یک ضریبی به نام ضریب تعدیل داریم که قیمت را در روز تحویل به‌روزرسانی می‌کند و باعث پوشش ریسک خریداران در صورت نوسانات قیمت نفت می‌شود، در نتیجه در معاملات spot در بورس یک چنین مکانیزمی تعبیه شده است.

عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به پیچیدگی بازار جهانی نفت، ورود دلالان را با توجه به اخذ ضمانت نامه از خریداران منتفی دانست و اظهار داشت: تجارت نفت یک تجارت پیچیده و تخصصی است که از یک طرف حجم تجارت نفت با بقیه بخش ها متفاوت است. خریداران داخلی نفت باید حتما توانایی لازم را داشته باشند تا بتوانند با تجار و پالایشگاه‌های خارجی ارتباط بگیرند و نفت صادر کنند.

وی ادامه داد: در بازار مسکن و خودرو یک کسی ساختمان و یا خودرویی را می خرد و به فرد دیگری می‌فروشد، اما در معاملات نفت این طور نیست؛ فروشنده باید نحوه تخصیص خوراک هر یک از پالایشگاه‌ها را بلد باشد، میزان تولید هر یک از پالایشگاه‌های جهان را بشناسد، نوع تعاملاتی که باید صورت بگیرد تا وارد تجارت نفت شود و . را بداند و همه‌ی این‌ها ابعاد تخصصی دارد و هر کسی به سادگی نمی‌تواند در بورس، تجارت نفت انجام دهد.

ظاهرا نظراتی که ابتدا وزارت نفت داشته در شورای هماهنگی سران دچار تغییراتی شده که از جمله آن می‌توان به سازوکار تسویه قیمت نفت اشاره کرد که احتمالا تغییراتی در آن صورت می‌گیرد

عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به ضرورت عرضه پایدار نفت در بورس خاطر نشان کرد: ظاهرا نظراتی که ابتدا وزارت نفت داشته در شورای هماهنگی سران دچار تغییراتی شده که از جمله آن می‌توان به سازوکار تسویه قیمت نفت اشاره کرد که احتمالا تغییراتی در آن صورت می‌گیرد؛ ولی آنچه اکنون هم مدنظر بورس انرژی و هم وزارت نفت و بانک مرکزی و هم کمیسیون انرژی است، این است که عرضه نفت در بورس باید استمرار داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: حتما این قبیل کارها که تجربه‌ای در انجام آن نداشته‌ایم در وهله اجرا بدون اشکال نیست، باید اشکالات را یک به یک استخراج کرده و برطرف کنیم.

بازار آتی سکه فرصتی برای پوشش ریسک

این روزها شایعاتی مبنی بر تعطیلی بازار آتی سکه به گوش می‌رسد. این بازار که از سال 1387 در بورس کالا راه‌اندازی شده تنها بازار فیوچر ‌روی سکه طلا است. مشتقات مالی عمدتا ابزاری برای پوشش ریسک فعالین یک بازار از نوسانات قیمت در آینده به کار می‌رود‌. بازار آتی سکه نیز با این هدف در بورس کالا راه‌اندازی شده و با ورود صندوق‌های طلا عمق بسیار مناسبی پیدا کرده و بستری مناسب برای پوشش‌دهندگان ریسک و آربیتراژگران ایجاد شده است‌.

بانک مرکزی در راستای کنترل بازار طلا اقدام به حراج سکه در بانک کارگشایی و پیش‌فروش سکه با قیمت قطعی در سررسیدهای آینده انجام داده است این در حالی است که در بورس کالا ابزارهایی متنوع و نوین وجود دارد که بانک مرکزی از طریق آنها می‌توانست برای کنترل هیجانات بازار و همچنین پوشش ریسک خود اقدام کند.

از جمله این اقدامات می‌توانست به جای پیش‌فروش سکه با قیمت قطعی از طریق بانک ملی به بازار آتی سکه در بورس کالا ورود کند و در نقش متعهد فروش سکه‌ها و منابع طلای خود را با قیمتی برحسب عرضه و تقاضا و مناسب به فروش برساند فعالانی هم که قصد سرمایه‌گذاری ‌روی سکه طلا داشتند می‌توانستند از این بازار اقدام به پیش خرید سکه کنند. با این شرایط هیجانات بازار نقدی نیز کاسته می‌شد و فعالان بازار نقدی تنها برای نیاز سکه فیزیکی که در مقاطع اعیاد به کار می‌رود وارد بازار می‌شدند و سرمایه‌گذاران سکه نقدی نیز از طریق بازار آتی سکه اقدام به پیش خرید سکه به وسیله یک بازار شفاف می‌کردند. در نتیجه بازار آتی سکه یک بازار برای پوشش ریسک و یک فرصت برای بانک مرکزی قلمداد می‌شود‌.

سکه طلا نیز در حال حاضر به نسبت قیمت هر اونس طلای جهانی و دلار مرجع با حباب همراه هست هر چند اگر مبنای ارزش‌گذاری قیمت هر سکه طلا را از طریق پیش فروش محاسبه کنیم ارزش دلار در این قیمت گذاری در حدود 5000 الی 5100 تومان است در نتیجه سکه نقدی حباب دارد. هر اونس طلای جهانی با کاهش تنش‌های ژئپلیتیک و همچنین در پی چشم‌انداز افزایش تدریجی نرخ بهره فدرال رزرو آمریکا روند کاهشی به خود گرفته است قیمت دلار در بازار سیاه نیز در صورت پوشش تقاضای مصرفی ارز و کاهش ریسک سیاسی می‌تواند فاصله به مراتب کمتری با نرخ مرجع (4200) پیدا کند سررسیدهای نزدیک بازار آتی(اردیبهشت 97 و تیر 97) نیز در حال حاضر زیر قیمت بازار است و چشم‌انداز، ‌افت برای سکه در کوتاه مدت نشان می‌دهد‌.