بورس اوراق بهادار چیست؟

اوراق اجاره (صکوک اجاره): گاهی یک نهاد واسط با پول‌هایی که از فروش این نوع از اوراق بهادار (اجاره یا صکوک اجاره) اقدام به خرید یک دارایی مثلا ملک می‌کند و بعد آن را در اختیار شرکت یا نهاد درخواست کننده قرار می‌ دهد.

بازار بورس چیست؟

نیازهای انسان در طول تاریخ حیات بشر آن را به سمت ایجاد محل‌هایی به نام بازار سوق داده است. بازار مکانی عمومی است که در آن خریداران و فروشندگان معاملات خود را به طور مستقیم یا از طریق واسطه‌ها انجام می‌دهند. اما بورس چیست؟ بورس نیز یکی از این بازارها است. امروزه، بازارها دیگر محدود به یک مکان خاص نمی‌شوند و می‌توانند در قالب یک شبکه ارتباطی مانند اینترنت به کار خود ادامه دهند . بازار بورس در ذهن بیشتر مردم به بازاری اشاره دارد که در آن خریداران و فروشندگان اوراق بهادار – مانند سهام – گرد هم می‌آیند و دارایی‌های خود – مثل سهام، اوراق مشارکت و… – را معامله می‌کنند .

روند معاملات سهام در بازار بورس چگونه است؟

در بازارها دارایی‌های مختلفی معامله و مورد خرید و فروش قرار می‌گیرد. در یک طبقه بندی کلی، دو نوع دارایی عمده وجود دارد؛ دارایی مالی و دارایی واقعی. برای درک بهتر این مفهوم بورس، بهتر است ابتدا درباره این دو نوع دارایی توضیح دهیم .

منظور از دارایی فیزیکی یا دارایی‌های واقعی، همان‌طور که از نام آنها مشخص است دارایی‌هایی است که جنبه فیزیکی دارند. مانند خودرو، املاک، مستغلات و… . اما دارایی‌های مالی که به آنها دارایی‌های کاغذی هم گفته می‌شود، دارایی‌هایی هستند که ارزششان به پشتوانه یک دارایی دیگر تعیین می‌شود. به عنوان مثال، دارنده سهام شرکت، به نسبت سهام خود در دارایی‌ها و منافع شرکت مورد نظر سهیم می‌شود یا دارنده اوراق مشارکت، به واسطه مشارکت در پروژه‌ای که اوراق مورد نظر برای تأمین مالی آن پروژه منتشر شده، سود به دست می‌آورد .

چرا افراد در بورس سرمایه گذاری می‌کنند؟

حداقل سرمایه گذاری در بورس، می‌تواند نقش بسیار زیادی در رونق اقتصادی داشته باشد. چون با این کار منابع مالی مورد نیاز بنگاه‌های اقتصادی برای توسعه فعالیت‌ها تأمین می‌شود. در نتیجه، رونق کسب و کار، اشتغال زایی و رشد و شکوفایی اقتصاد کشور را به دنبال خواهد داشت. اما حتماً این سوال برای شما ایجاد شده است که سرمایه گذاری در بورس و خرید سهام شرکت‌ها برای سرمایه گذاران چه نفعی دارد؟ در پاسخ، مهم‌ترین مزایای بورس برای سرمایه گذاران را به شما معرفی می‌کنیم :

یکی از مهمترین اهداف هر فرد در سرمایه گذاری کسب درآمد و سود از بورس است. سرمایه گذاری در بورس اگر همراه با هوش مالی و به صورت صحیح و آگاهانه باشد از دو طریق این هدف را تأمین می‌کند؛ یکی دریافت سود نقدی یا «DPS» و دیگری افزایش قیمت سهام. به خصوص روش دوم که افزایش قیمت سهام در عرضه اولیه سهام بیشتر مشهود است .

اگر به شما بگویند با سرمایه گذاری در کاری یا دارایی می‌توانید سرمایه خود را در عرض یک سال چند برابر کنید، لیستی از اگرهای بی‌پاسخ در ذهنتان ردیف می‌شوند. مثلا اگر پولم را در مسیر نادرستی سرمایه گذاری کنند چه؟ اگر کارشان شرعی و قانونی نباشد چه؟ اگر اصل سرمایه من را بر باد دهند چه؟ در این صورت، پاسخ شما به این نوع سرمایه گذاری منفی خواهد بود. یکی از مهم‌ترین مزایای سرمایه گذاری در بورس، امنیت در سرمایه گذاری و برخورداری از حمایت قانون و مقررات است. همچنین شرکت‌هایی که در آنها سرمایه گذاری می‌کنید موظف هستند که همه اطلاعات مهم خود مانند اطلاعات مالی، برنامه‌ها و… را به بورس اعلام کنند .

ارزش پول در طول زمان، خود به خود کاهش پیدا می‌کند و با توجه به تورم موجود در جامعه در صورتی که افراد پس اندازهای خود را در جای مناسبی سرمایه گذاری نکنند ارزش آن کاسته خواهد شد . اما سرمایه گذاری در بورس چگونه به حفظ ارزش پول در مقابل تورم کمک می‌کند؟

در پاسخ باید گفت افراد با خرید سهام یک شرکت در واقع به نسبت سهمی که خریداری کرده‌اند، در منافع این شرکت یعنی دارایی‌های شرکت و همچنین سود و زیان آن سهیم می‌شوند. در طول زمان، ارزش دارایی‌های شرکت متناسب با تورم افزایش می‌یابد و شرکت در اثر فعالیت‌های اقتصادی که انجام می‌دهد سود قابل قبولی به دست می‌آورد. در نتیجه افرادی که اقدام به خرید سهام شرکت‌ها می‌کنند می‌توانند از سرمایه خود در مقابل تورم محافظت کنند. البته خرید و فروش سهام باید به صورت آگاهانه و همراه با آموزش صورت پذیرد .

از ویژگی‌های یک دارایی خوب این است که قابلیت نقد شوندگی بالایی داشته باشد. یعنی بتوان سریع آن را به پول نقد تبدیل کرد. همین ویژگی از مهمترین مزیت‌هایی است که بورس را از بازارهای دیگر به خصوص مسکن جدا می‌کند و افراد زیادی را به سمت خود می‌کشاند .

اوراق بهادار چیست؟

در دنیای سرمایه گذاری روش های مختلفی برای کسب درآمد بیشتر وجود دارد. بورس اوراق بهادار یکی از اجزا و بخش های اصلی بازار سرمایه است که نقش اصلی آن جذب و هدایت پس انداز ها و نقدینگی سرگردان و پراکنده در جامعه به سوی مسیرهای بهینه است.

امروزه بورس و بازارهای پولی مالی از اهمیت فوق العاده ای برخوردارند به لحاظ سیستم های اقتصادی روز و پیشرفته هر جامه بشری نیاز به تعاملات اقتصادی بازارهای داخلی و بازارهای خارجی را داراست به همین دلیل است که کشورهای صنعتی و پیشرفته دنیا همواره به دنبال تحولات جدیدی در بازارهای پولی مالی خود هستند.

در این بخش در خصوص اوراق بهادر و انواع آن اطلاعاتی ارائه خواهد شد.

دسترسی سریع به عناوین:

تعریف اوراق بهادار

اوراق بهادار یک نوع دارایی مالی یا نامشهود است. قابلیت نقل و انتقال دارد و دارنده آن دارای حق و حقوق مشخص است.

اگر اوراق بهادار را به زبان ساده‌تر بخواهیم توصیف کنیم، برگه‌هایی که ارزش مالی دارند و شما می‌ توانید آن را خرید و فروش کنید.

در گذشته نه چندان دور، شخص با مراجعه به پس انداز یا با تجمع چند نفر به راحتی می توانستند شروع به یک کار عظیم نمایند ولی در حال حاضر به خاطر اینکه امکان این کار به راحتی فراهم نیست و برای راه اندازی یک بنگاه یا یک کارخانه صنعتی نیاز به سرمایه عظیمی است.

لذا بورس و اوراق بهادار به این منظور ارائه می شود که بتوانند پروژه ای عظیمی را راه اندازی نموده و سود آن در اختیار همگان قرار گرفته و به رونق اقتصادی کشور کمک کند.

انواع اوراق بهادار

اوراق بهادار در بازار سرمایه به سه بخش تقسیم می‌ شود.

اوراق صاحبان سهام، اوراق بدهی و اوراق مشتقه که به تفصیل هر کدام به شرح ذیل می باشد:

۱- اوراق بدهی و انواع آن

اوراق بدهی یا اوراق قرضه اسناد یا اوراق بهاداری هستند که به موجب آن شرکت انتشاردهنده متعهد می‌ شود مبالغ مشخصی (بهره سالانه) را در زمان‌هایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص (سررسید) اصل مبلغ را بازپرداخت کند.

دارنده اوراق مذکور به عنوان بستانکار حق دریافت اصل و سود آن را دارد، ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد.

اینکه چرا به این اوراق، اوراق بدهی گفته می‌ شود، به دلیل ویژگی‌های مختلف این اوراق است.

در درجه اول به این دلیل است که عمدتا شرکت‌هایی که مشکل منابع مالی دارند یا نقدینگی کافی برای انجام کارهایشان ندارند، به جای اینکه از بانک وام بگیرند با انتشار این اوراق به نوعی اقدام به جمع‌آوری نقدینگی بورس اوراق بهادار چیست؟ سرمایه‌گذاران کرده که اصطلاحاً در علوم مالی به آن تامین مالی جمعی گفته می‌ شود.

متقاضیان اصلی انتشار اوراق بدهی معمولا دولت‌ها هستند و اوراق بدهی دولتی یکی از معتبرترین نوع اوراق بدهی در جهان است که در عین حال ریسک اعتباری کشورها را هم نمایان می‌ کند.

در واقع هرچه اوراق بدهی دولتی یک کشور ارزشمندتر باشد، به معنای این است که اقتصاد و دولت آن کشور از شرایط بهتری برخوردار است.

انواع اوراق بدهی عبارتند از:

• اوراق قرضه: همان‌طور که از اسم این اوراق مشخص است، شما با خرید این اوراق بهادار به نوعی پولتان را به منتشر کننده اوراق قرض یا وام می‌ دهید و در موعدی مشخص علاوه بر اصل پولتان، مبلغی بورس اوراق بهادار چیست؟ به عنوان بهره که البته از پیش مشخص شده دریافت می‌ کنید.
• اوراق مشارکت: هرگاه شرکت یا نهاد دولتی یا خصوصی به منظور تامین مالی برای انجام پروژه‌ها و طرح های مختلف مانند طرح‌های عمرانی، اقتصادی و… اوراق بهادار با نام یا بی نامی منتشر می‌کنند تحت عنوان اوراق مشارکت، که به صورت عمومی اقدام به فروش آن می‌ کنند. افرادی که این اوراق بهادار را خریداری می‌ کنند به میزان اوراق خود در سود آن طرح یا پروژه سهیم می‌ شوند.

اوراق فرضه اسلامی (صکوک): با توجه به این که دریافت بهره در دین اسلام ربا محسوب می‌ شود، به همین منظور نوعی اوراق بهادار تحت عنوان اوراق فرضه اسلامی یا صکوک منتشر می‌ شود که بر اساس قوانین مورد تایید اسلام منعقد شده و دارای سود ثابت یا شناور است.

اوراق اجاره (صکوک اجاره): گاهی یک نهاد واسط با پول‌هایی که از فروش این نوع از اوراق بهادار (اجاره یا صکوک اجاره) اقدام به خرید یک دارایی مثلا ملک می‌کند و بعد آن را در اختیار شرکت یا نهاد درخواست کننده قرار بورس اوراق بهادار چیست؟ می‌ دهد.

اوراق خزانه (اسلامی): گاهی دولت برای پرداخت بدهی به یک پیمانکار در قبال انجام کاری نقدینگی لازم را ندارد. به همین منظور اوراق بهاداری منتشر می‌کند تحت عنوان اسناد خزانه اسلامی با سررسید مشخص مثلا یک سال، به این صورت که مثلا تا یک سال آینده پولت پرداخت می‌ شود.

۲- اوراق مشتقه و انواع آن

قراردادهای مشتقه به نوعی از قراردادهای مالی اطلاق می‌‌‌‌ شود که ارزش خود را از کالای فیزیکی (دارایی پایه) یا مالی می‌‌‌‌ گیرند. دارایی پایه می‌‌‌‌ تواند به شکل سهام، کالا، نرخ‌های بهره، صنعت ساخت و‌ ساز یا هر نوع دارایی دیگر باشد.

اوراق مشتقه در واقع نوعی اوراق بهادار با قیمتی هستند که ارزش آن به یک یا چند دارایی که از آن مشتق می‌ شوند، بستگی دارد.

خود مشتقه قراردادی است بین دو یا چند طرف بر اساس یک یا چند دارایی. ارزش مشتقه به‌ وسیله نوسانات دارایی مبنا تعیین می‌ شود.

رایج‌ترین دارایی‌های مبنا عبارت اند از سهام، طلا، کالاها، ارز، شاخص های بازار و…

اوراق مشتقه به طور کلی یا در بازار بورس یا در بازارهای متشکل خارج از بورس معامله می‌ شوند.

اوراق مشتقه خارج از بورس بخش بزرگ‌تری از مشتقه‌ها را تشکیل می‌ دهند و قانون‌گذاری نشده‌اند، درحالی‌که مشتقه‌های معامله شده در بورس استاندارد سازی شده‌اند.

اوراق مشتقه معامله شده خارج از بورس معمولاً ریسک بیشتری نسبت به مشتقه‌های استاندارد دارند.

انواع اوراق مشتقه عبارتند از:

• قرارداد سلف: قراردادی است بین خریدار و فروشنده که به هنگام عقد قرارداد، خریدار ملزم است کل مبلغ قرارداد را به فروشنده پرداخت کند.
• قرارداد آتی: در این قرارداد مقدار دارایی، قیمت دارایی و همچنین زمان تحویل بر اساس استانداردهای تعیین شده است. البته وقتی می‌ گوییم قرارداد منظور همان توافق طرفینی است که بورس کالا به نوعی امین این توافق محسوب می‌ بورس اوراق بهادار چیست؟ شود و یک قرارداد کاغذی نیست.
• قرارداداختیارمعامله: این قرارداد به این صورت است که مثلا شما ۱۰۰۰ سهم از شرکتی را دارید و می خواهید آن را به فردی دیگر بفروشید. منتهی تاریخ تحویل سه ماه آینده خواهد بود.

۳- اوراق سهام

سهام متداول‌ترین ورقه بهادار محسوب می‌ شود. سهام، دارای ارزش اسمی بوده و تعداد آن برای هر شرکت، بسته به میزان سرمایه آن شرکت متغیر است. ارزش اسمی هر سهم عادی در بورس اوراق بهادار برابر با ۱۰۰ تومان یا ۱۰۰۰ ریال است.

تعداد سهام عادی هر شرکت نیز حاصل تقسیم سرمایه آن بر ارزش اسمی هر سهم است.

سهام عادی یک نوع دارایی مالی است که نشان‌دهنده مالکیت صاحب آن در یک شرکت است.

گفتنی است سهامداران صاحب سود سهام سالیانه، دارای حق رای در مجامع آن شرکت و برخوردار از منافع افزایش یا کاهش قیمت سهام هستند.

برخلاف دارندگان اوراق بدهی که عموماً فقط سود و ارزش اسمی دریافت می‌ کنند، دارندگان سهام قادر هستند تا از سود سهام خود منفعت کسب کنند. انواع سهام عبارتند از:

سهام عادی: رایج‌ترین برگه اوراق بهادار، سهام عادی است که در بورس اوراق بهادار معامله می‌ شود. سهام دارای دو ارزش اسمی و بازاری است. ارزش اسمی در ایران ۱۰۰ تومان است اما ارزش بازاری همان قیمتی است که سهام معامله می‌شود و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌ شود. شما بابت خرید سهام عادی سود ثابت نخواهید داشت.

• سهام ممتاز(ترکیبی): سهام ممتاز، اوراق بهاداری است که علاوه بر ویژگی‌های سهام عادی یکسری مزایای مازاد دارد. این امتیازها باید با تایید سایر سهامداران در مجمع شرکت تصویب شود.
• سهام جایزه: گاهی اوقات شرکتی از یکی از راه‌های افزایش سرمایه (محل سود انباشته و یا تجدید ارزیابی دارایی) اقدام به افزایش سرمایه می‌ کند.
• سهام با نام و بی نام: اگر هنگام خرید سهام شرکتی، نام مالک آن یا در اصل خریدار آن در ورقه سهم یا در دفتر سهام شرکت، ثبت شده باشد به آن نوع سهام با نام می‌ گویند. اما اگر اسم فرد ثبت نشود، تنها برگه سهام را به خریدار می‌ دهند. سهام بی نام در وجه حامل صادر می‌ شود که البته قابلیت انتقال دارد. با نام بودن سهام امکان ارتباط میان شرکت و صاحبان سهام را آسان‌تر می‌ کند.
• سهام نقدی و غیر نقدی: اگر شما در ازای خرید سهام شرکتی پول نقد پرداخت کنید سهام نقدی و در صورتی که برای خرید به جای پول نقد از دارایی دیگری مثل زمین، ملک و … استفاده کنید، سهام غیر نقدی می‌ گویند.

نتیجه گیری

اگر اوراق بهادار، برگه‌هایی هستند که ارزش مالی دارند و قابلیت خرید و فروش دارند.

انواع اوراق بهادار عبارتند از:

در واقع وقتی می گوییم اوراق بهادار یک دارایی نامشهود و نامحسوس است، یعنی هر فردی دو نوع دارایی دارد یکی دارایی‌های مشهود و دیگری نامشهود.

دارایی مشهود همان طور که از نام آن پیداست به صورت فیزیکی ملموس و قابل رویت است مثل وسایل نقلیه، مسکن و… اما در مقابل دارایی که به صورت فیزیکی ملموس نیست را دارایی‌های نا مشهود یا مالی می‌ گویند.

پنج گام اول ورود به بورس اوراق بهادار

بازار سرمایه همواره به عنوان یک محیط جذاب برای سرمایه گذاری شناخته می شود و بسیاری از افراد، تمایل دارند که وارد این بازار مالی شوند؛ از طرف دیگر، نوسانات قیمت سهام باعث به وجود آمدن اضطراب و استرس در میان سرمایه گذاران مبتدی می شود و به دلیل عدم آموزش های مناسب و نبود سواد مالی، بسیاری از افراد دچار ضرر و زیان در این بازار می شوند و برخی دیگر نیز که علاقه مند به فعالیت در این بستر هستند، نمی دانند کار خود را باید از کجا شروع کنند. به همین دلیل، مراحل اولیه ورود به بورس اوراق بهادار همواره سرمایه گذاران را با چالش روبرو می کند. در این مقاله قصد داریم پنج گام اول ورود به بورس اوراق بهادار را مورد بررسی قرار دهیم.

گام اول، آموزش مفاهیم اولیه و فراهم کردن پول مازاد برای سرمایه گذاری

اولین گام برای ورود به بورس اوراق بهادار، آموزش مفاهیم اولیه است؛ در واقع، تا وقتی که اصول سرمایه گذاری و پایه های آن را یاد نگرفتید، نباید وارد این بازار شوید. در ابتدای کار می توانید از جستجو کردن در اینترنت و استفاده از مطالب آموزشی موجود در آن شروع کنید. مهمترین سایتی که به عنوان یک فعال بازار سرمایه همواره از آن استفاده خواهید کرد، سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس tsetmc.com است و سرمایه گذاران برای موفقیت در این بازار بایستی بر بخش های مختلف این سایت تسلط داشته باشند.

سرمایه گذاران در چه حوزه هایی باید آموزش ببینند؟

افرادی که قصد فعالیت در بازار سرمایه به شکل مستقیم دارند، بایستی در حوزه های مختلف، آموزش ببینند؛ از جمله بخش هایی که فعالان بازار سرمایه بایستی در آن ها مهارت کافی داشته باشند، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آموزش تابلوخوانی (تسلط بر سایت tsetmc، حجم معاملات، قیمت پایانی، معاملات حقیقی و حقوقی، میانگین حجم ماهانه و. )
• مفاهیم اولیه تحلیل تکنیکال (حمایت، مقاومت و. )
• اصول ابتدایی تحلیل بنیادی (EPS، مجمع و. )
• استفاده از سایت کدال به نشانی codal.ir
• مدیریت سرمایه
• آشنایی با سایت های خبری مرتبط با بورس
• و.

نکته: مواردی که در قسمت بالاتر به آن اشاره شد، دارای بخش های مختلفی است که یادگیری و آموزش هرکدام از آن ها نیازمند تلاش بسیار زیاد است؛ بنابراین در ابتدای کار، تسلط بر مفاهیم و اصول اولیه و اصطلاحات آن ها کافی است و استفاده از تحلیل تکنیکال، بنیادی و. به شکل تخصصی تر، در مراحل بعدی و همراه با معاملات واقعی تحقق می یابد.

فراهم کردن پول مازاد برای شروع سرمایه گذاری

پس از اینکه تا حدودی با بازار بورس آشنا شدید، در گام بعدی، برای ورود به بورس اوراق بهادار باید مبلغی از مازاد پول خود را وارد این بازار کنید. با دانشی که از قبل کسب کرده اید، در این بازار، سرمایه مشخص و هدفی معین دارید. به عنوان مثال، نباید این مبلغ را از محل سرمایه لازم برای فعالیت های روزمره زندگی خود فراهم کنید؛ چراکه ذات بازار سهام همراه با نوسان است و سرمایه اصلی شما ممکن است وارد ضرر شود و همین موضوع باعث به وجود آمدن استرس و اضطراب در زندگی شخصی شما می شود. بنابراین، برای شروع کار، از مبلغی کم سرمایه گذاری خود را آغاز کنید و سپس مرحله به مرحله مقدار آن را افزایش دهید.

گام دوم، ثبت نام در سجام و احراز هویت

پس از اینکه در مورد مبلغ سرمایه گذاری اولیه تصمیم خود را گرفتید، باید کد معاملاتی دریافت کنید تا بتوانید در این بازار، سرمایه گذاری کنید. برای انجام این مراحل، در ابتدا بایستی به سامانه جامع اطلاعات مشتریان «سجام» به آدرس اینترنتی sejam.ir مراجعه و در آن ثبت نام نمایید. در این سامانه اطلاعات شخصی و بانکی سهامداران ثبت می‌شود. پس از ثبت نام در سجام یک کد پیگیری برایتان ارسال می‌شود و با داشتن این کد جهت احراز هویت اقدام کنید.

گام سوم، انتخاب کارگزاری مناسب

سومین گام برای ورود به بورس اوراق بهادار، انتخاب یک کارگزاری مناسب است؛ کارگزاری یک نهاد مالی واسطه می باشد که دارای یک وب سیات معتبر و گاهی نیز اپلیکیشن مخصوص است. به کمک کارگزاری می توانید معاملات خود را انجام دهید. در حال حاضر، بیش از 100 کارگزاری فعال در سایت سازمان بورس و اوراق بهادار مجوز فعالیت دارند. با ثبت نام در کارگزاری و احراز هویت در آن، یک کد معاملاتی دریافت می کنید و از طریق آن می توانید معاملات خود را انجام دهید. یک کارگزاری خوب ویژگی های بسیار زیادی دارد که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• دادن اعتبار معاملاتی به مشتریان خود
• سامانه معاملاتی پر سرعت
• دادن خدمات مشاوره ای برای اصلاح پرتفوی سرمایه گذاران
• آموزش های رایگان
• پشتیبانی مناسب (تلفنی و اینترنتی)
• ارائه خدمات سبدگردانی
• و.

گام چهارم، آشنایی و کار کردن با سامانه معاملاتی

گام چهارم در ورود به بورس اوراق بهادار، آشنایی با سامانه معاملاتی کارگزاری است؛ در واقع، هر کارگزاری دارای یک پنل اختصاصی برای انجام معاملات مشتریان خود است و افراد باید وارد سامانه معاملاتی شوند و معاملات خود را انجام دهند و قبل از هر چیز باید با قسمت های مختلف این سامانه آشنا شوند. مشتریان یک کارگزاری باید با بخش های مختلف پنل کاربری خود آشنا باشند که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مشتریان باید نسبت به نحوه واریز و برداشت وجوه به حساب معاملاتی خود کاملا مسلط باشند.
• افراد باید بتوانند سهم های مورد نظر خود را جستجو کنند.
• فعالان بازار باید با نحوه خرید و فروش سهام در سامانه نیز آشنا باشند.
• فهرست معاملات خود را در سامانه مشاهده کنند.
• لیست سبد سهم های خود را نیز در قسمت مربوطه ببینند.
• مقدار سود و زیان سهام خریداری شده را در سامانه بررسی کنند.
• افراد برای تسهیل فعالیت های معاملاتی خود می توانند از واچ لیست سهام در پنل کاربری استفاده کنند.
• اکثر کارگزاری ها، جزییات و پیام های منتشر شده توسط ناظر بازار را اطلاع رسانی می کنند؛ معامله گران با این قسمت نیز باید آشنا شوند.
• و.

نکته: اگرچه کار کردن با پنل کارگزاری ها نکات فراوانی دارد، اما اکثر آن ها بسیار ساده است و بیشتر افراد به راحتی می‌توانند معاملات خود را در این سامانه ها انجام دهند و معمولا فیلم های آموزشی خوبی نیز در سایت های کارگزاری ها در خصوص آموزش بخش های مختلف پنل کاربری افراد وجود دارد.

گام پنجم، آموزش پیوسته و تحلیل مداوم

آخرین مرحله در ورود به بورس اوراق بهادار، آموزش پیوسته و تحلیل مداوم است؛ فراموش نکنید که مفهوم آموزش در فرآیند سرمایه گذاری اهمیت بسیار زیادی دارد و حتی با تجربه ترین و حرفه ای ترین تحلیلگران نیز، اطلاعات خود را به روز نگه می دارند و در فرصت های مختلف به دنبال آموزش دیدن هستند. از طرف دیگر، عوامل اقتصادی، سیاسی و. در معاملات بورس تاثیرگذار هستند و شما به عنوان یک فعال بازار همواره باید اخبار مرتبط با بورس را دنبال کنید.

شناخت بازار سرمایه نیز از اصولی ترین مواردی است که از رفتارهای هیجانی در سرمایه گذاری ممانعت به عمل می آورد. در این رابطه ابزارها، مقالات، کتب، وبسایت ها و منابع معتبر و مفیدی وجود دارند که می توانند در خصوص تحلیل و انجام معاملات حرفه ای تر به شما کمک کنند. لازم به ذکر است که گاهی اوقات، ضرر پیش آمده در یک معامله، صدها برابر از هزینه هایی که برای آموزش می توانستید انجام دهید، بیشتر است. از طرف دیگر، کسب تجربه و مهارت استفاده از آموزش های دیده شده می تواند از شما یک معامله گر و سرمایه گذار موفق بسازد.

جمع بندی

ورود به بورس اوراق بهادار همواره به عنوان یک گزینه جذاب برای سرمایه گذاری شناخته می شود و بسیاری از افراد تمایل دارند که در این بستر فعالیت کنند. از طرف دیگر، ورود به بورس اوراق بهادار برای کسانی که با ساختار این بازار آشنا نیستند، دارای ابهام است. به طور کلی، پنج گام اصلی برای ورود به بورس اوراق بهادار را می توان در مواردی همچون آموزش مفاهیم اولیه و فراهم کردن پول مازاد برای سرمایه گذاری، ثبت نام در سجام و احراز هویت، انتخاب کارگزاری مناسب، آشنایی و کار کردن با سامانه معاملاتی و آموزش پیوسته و تحلیل مداوم خلاصه کرد.

اوراق بهادار چیست و چه انواعی دارد؟

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

اوراق بهادار یکی از انواع ابزار مالی است که در صورت داشتن آن می‌توان به داد و ستدشان اقدام کرد. اوراق بهادار ورقه‌هایی هستند که در اختیار داشتن‌شان به این معناست که ما داری حقوق مالی هستیم و در صورت تمایل می‌توانیم آن‌ها را بفروشیم یا برای اضافه کردن، تعدادی را بخریم.

اعداد و ارقام شکل‌های انتزاعی هستند که البته در زندگی ما نقش موثری دارند. برای ارزش‌گذاری‌های مادی از همین اعداد و ارقام استفاده می‌کنیم. برای انجام مراودات مالی‌مان باید این اعداد و ارزش‌گذاری‌ها را در قالبی ملموس و قابل نقل و انتقال قرار دهیم. اوراق بهادار که کمابیش با نام آن آشنا هستیم و حتی برای یک بار هم که شده در زندگی آن را به کار بسته‌ایم نیز یکی از ابزار مالی هستند که صورتی قابل معامله و قابل انتقال را در معاملات‌مان فراهم می‌کند. اوراق بهادار به این دلیل از ابزار مالی معتبر به حساب می‌آیند که شرکت‌های خصوصی معتبر و نهادهای رسمی و دولتی منتشر کننده آن هستند. شرکت‌های پذیرفته شده در بورس هم امکان منتشر کردن اوراق بهادار را دارند. اما تعریف دقیق و قابل درک اوراق بهادار چیست؟ انواع اوراق بهادار کدامند؟ این سوالات که البته توضیح‌شان برای شناخت این ابزار مالی مهم لازم هستند را در ادامه ذکر خواهیم کرد.

تعریف اوراق بهادار

اوراق بهادار یکی از انواع ابزار مالی است که در صورت داشتن آن می‌توان به داد و ستدشان اقدام کرد. اوراق بهادار ورقه‌هایی هستند که در اختیار داشتن‌شان به این معناست که ما داری حقوق مالی هستیم و در صورت تمایل می‌توانیم آن‌ها را بفروشیم یا برای اضافه کردن، تعدادی را بخریم. دو ویژگی اصلی اوراق بهادار این است که نخست، قابلیت خرید و فروش دارند و دوم این که ارزش مالی دارند. گفتنی است که اوراق بهادار انواع متنوعی دارند که هر کدام‌شان به منظور انجام فعالیت و مراوده مالی خاصی تنظیم شده‌اند. بهتر است برای شناخت بیش‌تر انواع اوراق بهادار به معرفی مجزا هر کدام‌شان بپردازیم؛

اوراق بدهی

یکی از انواع اوراق بدهی اوراق قرضه است اما به طور کلی اوراق بدهی به اوراقی گفته می‌شود که از سوی شرکتی صادر و به خریداران داده می‌شود. با ارائه این اوراق بهادار به افراد خریدار این تضمین داده می‌شود که میزان مبلغ مشخصی در زمانی تعیین شده به خریدار پرداخت شود. وقتی که نوبت به سررسید پرداخت اوراق بهادار فوق برسد، مبلغ پرداخت شده از طرف خریدار، به او بازگردانده می‌شود. اما فایده یا همان مزیت اوراق بدهی چیست؟

مزایای اوراق بدهی

مزیت اصلی اوراق بدهی که از انواع اوراق بهادار به حساب می‌آیند این است که امکان سرمایه گذاری را به شرکت منتشر کننده می‌دهد تا با فروش اوراق بتواند سرمایه لازم برای توسعه کسب و کار خود یا راه‌اندازی قسمتی جدید را به دست آورد. شاید بتوان گفت که اوراق قرضه به نوعی اوراق با درآمدثابت هم به حساب می‌آیند. به عنوان مثال زمانی که ما اقدام به خرید اوراق درآمد ثابت می‌کنیم یا در صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت اقدام به سرمایه گذاری می‌کنیم، در واقع در حال دادن فرصت و سرمایه به شرکت‌های منتشرکننده اوراق برای پیشبرد اهداف‌شان هستیم. از طرف دیگر هم خودمان توانسته‌ایم در یکی از ایمن‌ترین ابزار مالی سرمایه گذاری کنیم بورس اوراق بهادار چیست؟ و با ریسک بسیار کمی که این اوراق دارند به حفظ ارزش پول خود و بازدهی مناسب و گاهی حتی بیش‌تر از حساب‌های بانکی بپردازیم. در واقع می‌توان گفت که حضور اوراق بهادار و انواع آن عموما برای هر دو طرف خریدار و فروشنده در بازار سرمایه با بازدهی و پیشرفت مالی همراه است.

• این نکته را به خاطر داشته باشیم که شرکت منتشر کننده اوراق متعهد و موظف است که به صورت سالانه اقدام به پرداخت بهره سالانه در زمان‌های مشخص به دارندگان اوراق کند. شخصی که اقدام به خرید اوراق می‌کند به عنوان بستانکار به حساب می‌آید و باید اصل مبلغ اوراق بدهی و بازدهی آن را دریافت کند.
• نکته مهم دیگری که باید در نظر داشت این است که با در اختیار داشتن اوراق بدهی نمی‌توان ادعای مالکیت در شرکت منتشر کننده اوراق را داشت. این دست شرکت‌ها که اقدام به انتشار اوراق می‌کنند در واقع بدهکار خریداران اوراق هستند و اصلا به همین خاطر است که به این نوع از اوراق بهادار، اوراق بدهی گفته می‌شود.

انواع اوراق بدهی

حال که با مفهوم و نوع کارکرد اوراق بدهی آشنا شدیم بهتر است بدانیم که اوراق بدهی انواع مختلفی دارد؛

1. اوراق صکوک شرکتی؛ از میان ابزار مالی اسلامی که امروز به دست ما رسیده و در انواع اوراق بدهی مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌توان به «صُکوک» اشاره کرد. ارزش مالی این اوراق به صورت یکسان است و در بازارهای مالی قابلیت معامله دارند. بر اساس حکم دین مبین اسلام، دارندگان این اوراق به صورت مشاعات مالک قسمتی از دارایی‌ها و بازده به دست آمده از دارایی‌ها هستند.

2. اوراق مشارکت شرکتی و دولتی؛ همان‌طور که می‌توان از نام این نوع اوراق حدس زد، باید گفت که اوراق مشارکت شرکتی و دولتی به این منظور جزو دسته اوراق بدهی قرار گرفته‌اند که شرکت‌های خصوصی و دولتی برای به دست آوردن بودجه موردنظر یا اعتباری که برای راه اندازی قسمتی از صنعت خود نیاز دارند، آنها را منتشر می‌کنند و در اختیار خریداران قرار می‌دهند.

3. اوراق خزانه دولتی؛ این نوع از اوراق بدهی هم از اسناد خزانه اسلامی است که دولت در عوض بدهی‌های خود به طلبکاران غیر دولتیش می‌دهد. زمانی که دولت از شرکت‌های خصوصی برای اجرای طرح‌های تحت تملک خود کمک می‌گیرد، برای تسویه حساب اوراق خزانه دولتی ارائه می‌دهد.

4. اوراق استصناع؛ از اصطلاحاتی است که در فقه و حقوق اسلامی استفاده می‌شود و به معنی تعیین مبلغ مشخص در عوض ساخت و تحویل یک پروژه است. به این ترتیب است که اوراق استصناع یا به عبارتی «سفارش ساخت» طبق بورس اوراق بهادار چیست؟ مبلغ مشخص شده در قرارداد منتشر می‌شود و در اختیار کسی قرار می‌گیرد که انجام پروژه را به عهده دارد.

5. اوراق مرابحه؛ این گونه از اوراق بدهی که زیرشاخه انواع اوراق بهادار قرار می‌گیرند هم مانند اوراق دیگری که بر مبنای فقه اسلامی تنظیم شده‌اند، به شکل مشاع یک دارایی هستند و بازدهی ثابت دارند.

7. گواهی سپرده؛ این بورس اوراق بهادار چیست؟ نوع از اوراق بدهی دارای سود ثابت هستند و همین‌طور دارای تاریخ سررسید هستند. گواهی سپرده برای به دست آوردن سود سپرده به خریداران داده می‌شود.

• حال که در مورد گواهی سپرده و اوراق بدهی صحبت می‌کنیم خوب است که به یک نکته جالب اشاره کنیم؛ یکی از نکات قابل توجه در علم اقتصاد در مورد ابزار مالی مورد بحث‌مان یعنی اوراق بهادار این است که گاهی بدهی در اقتصاد نوعی امکان و فرصت محسوب می‌شود. ممکن است بپرسید که چطور می‌توان بدهی را فرصت تصور کرد؟ در پاسخ باید گفت که شرکت‌ها با انتشار این دست اوراق به جای این‌که در دام وام‌های سنگین بانکی بیافتند می‌توانند برای خود و همچنین خریداران اوراق خود زمان بخرند و در فرصت به دست آمده به خلق و بازپرداخت وجوه نقد و همین‌طور سود حاصل بپردازند.
  

8. اوراق منفعت؛ از دیگر اسناد مالی که بهادار هم هستند و جزو دسته اوراق بهادار به حساب می‌آیند، اوراق منفعت هستند. از دارایی‌های بادوام که بیش‌تر تمرکز آن بر منافع در آینده است. ارزش و کارکرد اوراق منفعت مانند این است که به شما حق استفاده از امکاناتی را در حال حاضر یا در آینده مشخص بدهند.

ویژگی‌های مشترک اوراق بدهی

تا این جا با انواع اوراق بدهی آشنا شدیم. متوجه شدیم که هر کدام از آن‌ها برای رسیدن به اهداف مالی خاص تنظیم شده‌اند. اما گفتنی است با همه تفاوت‌هایی که این اوراق با هم دارند ویژگی‌های مشترکی هم میان آن‌ها وجود دارد. دانستن این اشتراکات خالی از لطف نیست؛

سازمان بورس و اوراق بهادار چیست؟ (بررسی تاریخچه و شرکت های تابعه)

سازمان بورس اوراق بهادار یک مؤسسه غیردولتی، که دارای شخصیت حقوقی و مالی مستقل است و درآمد این سازمان از محل کارمزدهای دریافتی و سهمی که از حق پذیرش شرکت ‌ها در انواع بورس ‌دریافت می‌کند، تأمین می‌شود. سازمان بورس ایران که به اختصار “سبا” نامیده می‌شود، توسط هیئت ‌مدیره که منتخب شورا هستند، اداره می‌شود.

تاریخچه سازمان بورس و اوراق بهادار:

در ابتدا و در سال 1345 سازمان کارگزاران بورس اوراق بهادار تهران به ‌عنوان تنها رکن اجرایی، با شخصیت حقوقی مستقل، مسئولیت اداره بورس ایران را به عهده داشت. این سازمان توسط یک هیئت هفت نفره اداره می‌شد، که توسط مجمع عمومی انتخاب می‌شدند. دبیر کل بورس نیز توسط هیئت ‌مدیره به ‌عنوان بالاترین مقام اجرایی انتخاب می‌شد.

با تصویب قانون جدید در سال 1384، نهاد جدیدی بنام سازمان بورس و اوراق بهادار تشکیل شد و زیر نظر شورای عالی بورس شروع به فعالیت کرد. وظایف این سازمان نظارت بر اجرای قوانین و مقررات، تنظیم و تدوین مقررات و سایر وظایف مرتبط به بازار سرمایه می‌باشد.

با تغییرات جدید مقام ناظر بازار اوراق بهادار ایران به دو نهاد شورای عالی بورس و سازمان بورس و اوراق بهادار تقسیم گردید در پی تغییرات انجام ‌شده بورس اوراق بهادار تهران نیز از یک سازمان عمومی غیرانتفاعی به یک شرکت سهامی عام انتفاعی تبدیل شد و مسئولیت امور اجرایی را بر عهده گرفت. بعد از تصویب قوانین جدید در سال 1384 شورای بورس ایران به عنوان بالاترین رکن در بازار اوراق بهادار لقب گرفت. اعضای این شورا تشکیل ‌شده است از:

• وزیر امور اقتصادی و دارایی به عنوان ریاست شورا
• وزیر بازرگانی
• رئیس‌کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
• روسای اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران و اتاق بورس اوراق بهادار چیست؟ تعاون
• رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان دبیر شورا و سخنگوی سازمان
• دادستان کل کشور یا معاون وی
• یک نماینده از طرف کانون‌ها
• چهار نفر خبره مالی

کانون ها و شرکت های تابعه سازمان بورس و اوراق بهادار:

این سازمان شامل چندین نهاد و شرکت تابعه می‌باشد. در زیر اسامی و کارکرد هرکدام را به‌اختصار توضیح خواهیم داد.

شرکت بورس اوراق بهادار تهران:

مأموریت این نهاد ایجاد بازاری منصفانه، کارا و شفاف با ابزارهای متنوع و دسترسی آسان به منظور ایجاد ارزش ‌افزوده برای ذینفعان در بازار سرمایه کشور می‌باشد.

شرکت فرابورس ایران:

شرکت فرابورس ایران نیز تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار بازاری در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیر الکترونیک برای معاملات اوراق بهادار بر پایه مذاکره، معرفی شده است. طبق ماده ۴ قانون بازار اوراق بهادار صدور، تعلیق و لغو فعالیت‌های بازارهای خارج از بورس بر عهده شورای عالی بورس نهاده شده و در ماده ۲۸ این قانون نیز تأسیس بازارهای خارج از بورس همانند تأسیس بورس‌ها و نهادهای مالی منوط به ثبت نزد این سازمان است و فعالیت آن‌ها تحت نظارت سازمان انجام بورس اوراق بهادار چیست؟ می‌شود.

بورس کالای ایران:

شرکت بورس کالای ایران مرجع اصلی کشف قیمت و ارائه دهنده خدمات متنوع مبتنی بر کالا و اوراق بهادار کالایی در راستای پاسخ به نیازهای صاحبان صنایع، تجار و فعالان بازار سرمایه از طریق بستری رقابتی، منصفانه، شفاف و امن بوده و بدین منظور با بهره‌گیری از سرمایه‌های انسانی سرآمد و فناوری‌های نوین، همواره ضمن تمرکز بر بازارهای داخلی به دنبال شناسایی و بهره‌برداری از فرصت‌های بین‌المللی خواهد بود. بورس کالای ایران تشکیل ‌شده از بازار فیزیکی، بازار فرعی، بازار مشتقه (آتی و اختیار معامله)، بازار مالی (اوراق سلف استاندارد – گواهی سپرده کالایی – صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی) می‌باشد.

شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه:

شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات)، جهت انجام امور پس از معاملات بازارهای بورس یا خارج از بورس تشکیل شده است. وظایف پس از معاملات بازارهای مالی شامل، سپرده گذاری و ثبت، نگهداری و انتقال اوراق بهادار، و پایاپای و تسویه معاملات انجام شده در بازارهای مالی می‌باشد.

شرکت اطلاع رسانی و خدمات بورس:

این شرکت غیردولتی وابسته به سازمان بورس و اوراق بهادار ، در سال 1383 تأسیس شد و مهم‌ترین هدف شرکت اطلاع ‌رسانی و خدمات بورس، “گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی” است.

شرکت مدیریت فناوری بورس تهران:

این شرکت به عنوان یکی از شرکت‌های این سازمان برای ارائه خدمات معاملات رایانه‌ای ابزار مالی به بازار سرمایه فعالیت می‌کند. این شرکت با هدف بهبود کیفیت خدمات و افزایش رضایت مشتریان بازار سرمایه و بهبود پیوسته فعالیت‌ها و فرایندهای خود، برنامه کاری خود را طرح ریزی و اجرا می‌کند.

شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه:

شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه به عنوان یکی از ارکان انتشار اوراق بهادار اسلامی (صکوک)، وظیفه تاسیس و راهبری نهادهای واسط را در بازار سرمایه‌ی ایران عهده‌دار می‌باشد. در واقع این شرکت نقش امین را دارد که جهت حفظ منافع دارندگان اوراق بهادار اسلامی و حصول اطمینان از صحت عملیات ناشر، نسبت به مصرف وجوه، نحوه نگهداری حساب‌ها و صورت‌های مالی و عملکرد اجرایی به صورت مستمر رسیدگی و اظهارنظر می‌نماید. از دیگر وظایف این شرکت انجام کلیه امور اداری، مالی مدیریتی، حقوقی و قانونی نهاد واسط و همچنین نگهداری حساب‌ها و دفاتر مالی نهاد واسط و رد آن پس از اتمام مدت قرارداد است.

کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار:

ماهیت تشکیل این کانون که زیر نظر مستقیم سازمان بورس فعالیت می‌کند، بر مبنای نظارت به فعالیت کارگزاری ، کارگزار / معامله‌گری و بازار گردانی به هر شکل و تحت هر عنوان می‌باشد. همچنین شروع فعالیت این کارگزاری‌ها و شرکت‌ها منوط به عضویت در این کانون و رعایت مقررات این قانون و آیین نامه‌های و دستورالعمل‌های اجرایی آن است. بنابراین انجام فعالیت کارگزاری، کارگزار/معامله‌گری و بازار گردانی در کلیه بورس‌ها و بازارهای خارج از بورس بدون عضویت در کانون کارگزاران غیرقانونی قلمداد می‌گردد.

کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران:

این کانون در واقع یک نهاد غیرانتفاعی و غیردولتی است که بر مبنای «دستورالعمل تشکیل و ثبت کانون‌های فعال در بازار اوراق بهادار» تشکیل گردیده است. کانون نهادهای سرمایه ‌گذاری دارای استقلال مالی است و شخصیت حقوقی مستقلی می‌باشد و منابع مالی آن از طریق حق عضویت اولیه، حق عضویت سالانه، سپرده‌های اعضا، کمک‌های بلاعوض، درآمد دوره‌های آموزشی و فعالیت‌های پژوهشی، درآمدهای سپرده بانکی، اوراق مشارکت و گواهی سپرده و… تأمین می‌شود.

مرکز مالی ایران:

این مرکز آموزشی که فعالیت خود را از سال 1384 همراه با تصویب قانون تغییرات کلی بازار سرمایه شروع کرد، یکی دیگر از زیرمجموعه‌های سازمان بورس و اوراق بهادار می‌باشد. عمده فعالیت‌های این شرکت ارائه خدمات آموزشی، پژوهشی، مالی و مشاوره در بازار پول و سرمایه است.