تجارت الکترونیکی

عملکرد تجارت الکترونیکی در سال ۹۹ طبق گزارش سالانه تجارت الکترونیکی

تجارت الکترونیک چیست؟ 7 مدل تجارت الکترونیکــی + مزایا و معایب

تجارت الکترونیک (electronic commerce) خرید و فروش کالا و خدمات یا انتقال وجوه یا داده‌ها از طریق یک شبکه الکترونیکـی، در درجه اول اینترنت است. این معاملات تجاری یا به صورت تجاری به کسب و کار (B2B)، تجاری به مصرف کننده (B2C)، مصرف کننده به مصرف کننده یا مصرف کننده به تجارت انجام می‌شود. اصطلاحات تجارت الکترونیک و تجارت الکترونیکـی اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. واژه e-tail همچنین گاهی اوقات در رابطه با فرآیندهای معامله‌ای که خریدهای خرده فروشی آنلاین را تشکیل می‌دهند، استفاده می‌شود.

در دهه گذشته، استفاده گسترده از سیستم عامل‌های تجارت الکترونیکی مانند آمازون و eBay به رشد قابل توجه خرده فروشی آنلاین کمک کرده است. در سال 2007، تجارت الکترونیکی 5.1 درصد از کل خرده فروشی‌ها را به خود اختصاص داد. در سال 2019، تجارت الکترونیکـی 16.0 را تشکیل می‌داد.

در این مقاله خواهیم داشت :

تجارت الکترونیک چگونـه کار می‌کند؟

تجارت الکترونیکـی از طریق اینترنت پشتیبانی می‌شود، جایی که مشتریان می‌توانند برای مرور به یک فروشگاه آنلاین دسترسی پیدا کرده و سفارشات محصولات یا خدمات را از طریق دستگاه‌های خود ثبت کنند. با ثبت سفارش، مرورگر وب مشتری، با سروری که وبسایت فروشگاه اینترنتی را میزبانی می‌کند پی در پی ارتباط برقرار می‌کند. سپس داده‌های مربوط به سفارش به یک رایانه مرکزی معروف به مدیر سفارش منتقل می‌شود.

سپس به پایگاه‌های داده که سطوح موجودی را مدیریت می‌کند، یک سیستم تجاری که اطلاعات پرداخت را مدیریت می‌کند (با استفاده از برنامه‌های کاربردی مانند PayPal)، و یک رایانه بانکـی، قبل از بازگشت به مدیر سفارش این امر برای اطمینان از موجودی فروشگاه و وجوه مشتری برای پردازش سفارش کافی است. پس از تأیید سفارش، مدیر سفارش به وب‎سرور فروشگاه اطلاع می‌دهـد، سپس پیامی نمایش داده می‌شود که به مشتری اطلاع می‌دهد سفارش او با موفقیت پردازش شده است.

سپس مدیر سفارش، داده‌های سفارش را به انبار یا بخش تحویل ارسال می‌کند تا محصول یا خدمات با موفقیت به مشتری ارسال شود. در این مرحـله ممکن است محصولات ملموس و یا دیجیتالی برای مشتری ارسال شود یا دسترسی به خدمات ممکن باشد. بسترهایـی که معاملات تجارت الکترونیکی را میزبانی می‌کنند ممکن است شامل بازارهای آنلاین باشد که فروشندگان به سادگی در آن ثبت نام می‌کنند. مانند Amazon.com.

انواع تجارت الکترونیکی

1. تجارت به تجارت (B2B) به مبادله الکترونیکی محصولات، خدمات یا اطلاعات بین مشاغل و مصرف کنندگان اشاره دارد. به عنوان مثال می‌توان به فهرست‌های آنلاین و وبسایت‌های تبادل کالا و عرضه کالا اشاره کرد که به مشاغل اجازه می‌دهد محصولات، خدمات و اطلاعات را جستجو کرده و از طریق رابط‌های تهیه الکترونیکی معامـلات را آغاز کنند.

2. تجارت به مصرف کننده (B2C) بخش خرده فروشی تجارت الکترونیکی در اینترنت است. این زمانی است که مشاغل، محصولات، خدمات یا اطلاعات را مستقیماً به مصرف کنندگان می‌فروشند بکار می‌رود. این اصطـلاح در دوران رونق dot-com در اواخر دهه 1990، زمانـی که خرده فروشان و فروشندگان آنلاین کالا تازگی داشت، رایج شد.تجارت الکترونیکی

امروزه تعداد بیشماری فروشگاه مجازی و مراکـز خرید اینترنتی در حال فروش انواع کالاهای مصرفی هستند. شناخته شده‌ترین نمونه این سایت‌ها آمازون و دیجی کالا است که بر بازار B2C مسلط است.

3. مصرف کننده به مصرف کننده (C2C) نوعــی تجارت الکترونیکی است که در آن مصرف کنندگان محصولات، خدمات و اطلاعات خود را بصورت آنلاین با یکدیـگر تجارت می‌کنند. این معاملات عموماً از طریق شخص ثالثـی انجام می‌شود که بستر آنلاین را ارائه می‌دهد و معاملات بر روی آن انجام می‌شود.

حراج‌های آنلاین و تبلیغات طبقه‌بندی شده دو نمونه از سیستم عامل‌های C2C هستند که eBay و Craigslist دو مورد از محبوب‌ترین این پلتفرم‌ها هستند. از آنجا که eBay یک تجارت است، این شکل از تجارت الکترونیکـی را می‌توان C2B2C نیز نامید. مصرف کننده به کسب و کار به مصرف کننده.

4. مصرف کننده به کسب و کار (C2B) نوعــی تجارت الکترونیکی است که در آن مصرف کنندگان محصولات و خدمات خود را به صورت آنلاین در اختیار شرکت‌ها قرار می‌دهند تا در مورد آن خرید و فروش کنند. این برعکس مدل تجارت سنتـی B2C است. یک نمونه محبوب از پلتفرم C2B بازاری است که عکس‌ها، تصاویر، رسانه‌ها و عناصر طراحـی، مانند iStock، بدون حق امتیاز را می‌فروشد. مثال دیگر می‌تواند یک هیئت کار باشد.

5. کسب و کار به اداره (B2A) به معاملاتـی گفته می‌شود که بصورت آنلاین بین شرکت‌ها و ادارات دولتی یا نهادهای دولتی انجام می‌شود. بسیاری از شاخه‌های دولت به هر نحوی به خدمات یا محصولات الکترونیکـی، به ویژه در مورد اسناد قانونی، ثبت، تأمین اجتماعی، مالیات و اشتغال وابسته هستند. مشاغل می‌توانند اینها را به صورت الکترونیکی عرضه کنند. خدمات B2A در سال‌های اخیر به دلیل سرمایه‌گذاری در قابلیت‌های دولت الکترونیک به میزان قابل توجهـی رشد کرده است.

6. مصرف کننده به دولت (C2A) به معاملاتی گفته می‌شود که بصورت آنلاین بین مصرف کنندگان فردی و ادارات دولتی انجام می‌شود. در ارگانـهای دولتی یا دولت به ندرت محصولات یا خدمات را از شهروندان خریداری می‌کند، اما افراد اغلب از وسایل الکترونیکـی در زمینه‌های زیر استفاده می‌کنند:

• تحصیلات. انتشار اطلاعات، آموزش از راه دور/سخنرانی‌های آنلاین و غیره
• امنیت اجتماعی. توزیع اطلاعات، پرداخت و غیره
• مالیات. ارائه اظهارنامه مالیاتی، پرداخت و غیره
• سلامتی. قرار ملاقات، ارائه اطلاعات در مورد بیماری‌ها، پرداخت خدمات بهداشتی و غیره.

7. تجارت الکترونیکی موبایل (M-commerce) نوعــی تجارت الکترونیکی در حال افزایش است که دارای معاملات فروش آنلاین انجام شده با استفاده از دستگاه‌های تلفن همراه، مانند تلفن‌های هوشمند و رایانه‌های لوحی است. تجارت الکترونیک شامل خرید از طریق تلفن همراه، بانکداری همراه و پرداخت تلفن همراه است. ربات‌های چت موبایل همچنین فرصت‌های تجارت الکترونیکی را برای مشاغل فراهم می‌کنند و به مصرف کنندگان اجازه می‌دهد تا از طریق مکالمات صوتـی یا متنی معاملات خود را با شرکت‌ها انجام دهند.

مزایا و معایب تجارت الکترونیکــی

از مزایای تجارت الکترونیکی می‌توان به در دسترس بودن شبانه روزی آن، سرعت دسترسـی، در دسترس بودن گستــرده کالا و خدمات برای مصرف کننده، دسترسی آسان و دسترسی بین المللی اشاره کرد.

دسترسی

به غیر از قطعی یا تعمیر و نگهداری برنامه‌ریزی شده، سایت‌های تجارت الکترونیک 24 ساعته در دسترس هستند و به بازدیدکنندگان امکان می‌دهد در هر زمان مرور و خرید کنند.

سرعت دسترسی

در حالی که خریداران در یک فروشگاه فیزیکــی می‌توانند توسط جمعیت کُند شوند، سایت‌های تجارت الکترونیک به سرعت راه‌اندازی می‌شوند، که با ملاحظات محاسبه و پهنای باند در دستگاه‌های مصرف کننده و سایت تجارت الکترونیک تعیین می‌شود. صفحات محصول و صفحات سبد خرید در چند ثانیه یا کمتر بارگیری می‌شوند. یک معامله تجارت الکترونیکی می‌تواند شامل چند کلیک و کمتر از پنج دقیقه باشد.

در دسترس بودن گستــرده

اولین شعار آمازون “بزرگترین کتابفروشی زمین” بود. آنها می‌توانند این ادعا را داشته باشند زیرا آنها یک سایت تجارت الکترونیک بودند و نه یک فروشگاه فیزیکـی که مجبور بودند هر کتابی را در قفسه‌های خود ذخیره کنند. تجارت الکترونیکی برندها را قادر می‌سازد تا طیف وسیعی از محصولات را در دسترس قرار دهند، که پس از خرید از انبار ارسال می‌شوند. مشتریان به احتمال زیاد موفقیت بیشتری در یافتن خواسته خود خواهند داشت.

دسترسـی آسان

ممکن است مشتریانی که از یک فروشگاه فیزیکی خرید می‌کنند، برای تعیین اینکه محصول خاصی در کدام قسمت قرار دارد، مشکل داشته باشند. در تجارت الکترونیکی، بازدیدکنندگان می‌توانند صفحات دسته‌بندی محصولات را مرور کرده و از ویژگی جستجوی سایت استفاده کنند و بلافاصله محصول را بیابند.

هزینه کمتر

مشاغل تجارت الکترونیک خالص از هزینه‌های مربوط به فروشگاه‌های فیزیکی مانند اجاره، موجودی و صندوقدار اجتناب می‌کنند، اگرچه ممکن است هزینه حمل و نقل و انبار را متحمل شوند.

شخصی سازی و توصیه‌های محصول

سایت‌های تجارت الکترونیکــی می‌توانند سابقه مرور، جستجو و خرید بازدیدکنندگان را ردیابی کنند. آنها می‌توانند از این داده‌ها برای ارائه توصیه‌های مفید و شخصی محصولات و کسب اطلاعات ارزشمند در مورد بازارهای هدف استفاده کنند.

معایـب تجارت الکترونیک

معایب درک شده از تجارت الکترونیکی شامل خدمات محدود به مشتریان، عدم امکان مشاهده یا لمس محصول قبل از خرید و زمان انتظار برای ارسال محصول است.

خدمات محدود به مشتــری

اگر مشتری در یک فروشگاه فیزیکی سوال یا مشکلی داشت، می‌تواند از کارمند، صندوقدار یا مدیر فروشگاه برای کمک دیدن کند. در یک فروشگاه تجارت الکترونیک، خدمات مشتری ممکن است محدود باشد: سایت فقط در ساعات خاصی از روز پشتیبانی می‌کند یا تماس با شماره تلفن خدمات مشتری ممکن است مشتری را در حالت تعلیق نگه دارد.

عدم توانایی لمس یا دیدن محصول

در حالی که تصاویر موجود در تجارت الکترونیکی یک صفحه وب می‌تواند حس خوبـی را در مورد یک محصول ارائه دهد، با تجربه مستقیم آن متفاوت است، مانند پخش موسیقی روی بلندگوها، ارزیابی کیفیت تصویر تلویزیون یا تلاش برای پیراهن یا لباس. تجارت الکترونیکی می‌تواند مصرف کنندگان را به دریافت محصولاتــی که متفاوت از انتظارات آنها است، سوق دهد که منجر به بازده می‌شود. در برخی از سناریوها، مشتری هزینه حمل کالای برگشتــی به خرده فروش را بر عهده می‌گیرد.

زمان انتظار

اگر مشتری کالایی را که دوست دارد و در فروشگاه ببیند می‌تواند آن را خرید و با خود ببرد. با تجارت الکترونیکی، زمان انتظار برای ارسال محصول به آدرس مشتری وجود دارد. اگرچه پنجره‌های حمل و نقل در حال کاهش است زیرا تحویل روز بعد در حال حاضر کاملاً متداول است، اما آنی نیست.

امنیت

هکرهای ماهــر می‌توانند وبسایت‌هایــی با ظاهر معتبر ایجاد کنند که ادعا می‌کنند محصولات شناخته شده‌ای را می‌فروشند. در عوض، این سایت نسخه‌های تقلبی یا تقلیـدی از آن محصولات را برای مشتریان ارسال می‌کند، یا به سادگی اطلاعات کارت اعتباری مشتریان را جمع‌آوری مـی‌کند. سایت‌های مجاز تجارت الکترونیکـی نیز دارای ریسک هستند، به ویژه هنگامی که مشتریان اطلاعات کارت اعتباری خود را نزد خرده فروش ذخیره می‌کنند تا در آینده به آن دسترسی داشته باشند.

نکته: خرید آسان‌تر در صورت هک شدن سایت خرده فروش، ممکن است اطلاعات کارت اعتباری مشتریان در اختیار هکـرها قرار گیرد.

برنامه‌های کاربـردی تجارت الکترونیک

تجارت الکترونیک با استفاده از برنامه‌های مختلف مانند ایمیل، کاتالوگ‌های آنلاین و سبد خرید، مبادله الکترونیکی داده (EDI)، پروتکل انتقال فایل، خدمات وب و دستگاه‌های تلفن همراه انجام می‌شود. این شامل فعالیت‌ها و اطلاع رسانی B2B است، مانند استفاده از ایمیل برای تبلیغات ناخواسته، که معمولاً به عنوان هرزنامه در نظر گرفته می‌شود، برای مصرف کنندگان و سایر مشتریان تجاری و همچنین ارسال خبرنامـه‌های الکترونیکی به مشترکین و ارسال پیامک به دستگاه‌های تلفن همراه.

در حال حاضر شرکت‌های بیشتری سعی می‌کنند با استفاده از ابزارهایـی مانند کوپن‌های دیجیتالی، بازاریابی رسانه‌های اجتماعی و تبلیغات هدفمند، مصرف کنندگان را مستقیماً جلب کنند. ظهور تجارت الکترونیکی پرسنل فناوری اطلاعات را مجبور کرده است که از طراحـی و نگهداری زیرساخت‌ها فراتر رفته و جنبه‌های متعدد روبرو با مشتری مانند حریم خصوصی و امنیت اطلاعات مصرف کننده را در نظر بگیرند.

هنگام توسعه سیستم‌ها و برنامه‌های کاربردی فناوری اطلاعات برای تطبیق فعالیت‌های تجارت الکترونیک، دستورات مربوط به رعایت مقررات مربوط به حاکمیت داده‌ها، قوانین حفظ حریم خصوصی اطلاعات شخصـی و پروتکل‌های حفاظت اطلاعات باید مورد توجه قرار گیرد.

پلتفرم‌های تجارت الکترونیک و فروشندگان

یک پلتفرم تجارت الکترونیکــی ابزاری است که برای مدیریت یک تجارت الکترونیک استفاده می‌شود. گزینه‌های پلتفرم تجارت الکترونیک برای مشتریان از نظر اندازه از مشاغل کوچک تا شرکت‌های بزرگ وجود دارد. این پلتفرم‌های تجارت الکترونیک شامل بازارهای آنلاین مانند آمازون و eBay است که به سادگی نیاز به ثبت نام در حساب‌های کاربری دارند و پیاده‌سازی فناوری اطلاعات کمی دارد.

یکی دیگر از مدل‌های پلتفرم تجارت الکترونیک SaaS است، جایی که صاحبان فروشگاه می‌توانند در یک سرویس میزبانــی ابری که نیازی به توسعه داخلی یا زیرساخت‌های داخلی ندارد، از فضای “اجاره” استفاده کنند. سایر پلتفرم‌های تجارت الکترونیک ممکن است در قالب پلتفرم‌های منبع باز ایجاد شوند که نیاز به محیط میزبانی (ابر یا در محل)، پیاده‌سازی و نگهداری دستی کامل دارند.

چند نمونه از سیستم عامل‌های بازار تجارت الکترونیکی عبارتند از:

• آمازون
• eBay
• Wayfair
• نویگ
• علی بابا
• Etsy
• گرانفروشی
• دیجی کالا
• آپارات
• راکوتن

فروشندگانی که خدمات پلتفرم تجارت الکترونیک را برای مشتریانـی که میزبان سایت‌های فروشگاه اینترنتی خود هستند ارائه می‌دهند عبارتند از:

• Shopify
• ووکامرس
• مجنتو
• Squarespace
• تجارت بزرگ
• Ecwid
• ابر تجارت Salesforce (گزینه‌های B2B و B2C)
• Oracle SuiteCommerce

تاریخچه تجارت الکترونیک

آغاز تجارت الکترونیکی را می‌توان در دهه 1960 جستجو کرد، زمانی که مشاغل از EDI برای به اشتراک گذاشتن اسناد تجاری با شرکت‌های دیگر استفاده کردند. در سال 1979، موسسه استاندارد ملی آمریکا ASC X12 را به عنوان یک استاندارد جهانـی برای مشاغل برای به اشتراک‌گذاری اسناد از طریق شبکه‌های الکترونیکی توسعه داد.

پس از افزایش تعداد کاربران فردی که اسناد الکترونیکی را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند، در دهه 1980، ظهور eBay و آمازون در دهه 1990 انقلابـی در صنعت تجارت الکترونیک ایجاد کرد. مصرف کنندگان اکنون می‌توانند مقادیر بی‌پایان اقلام را به صورت آنلاین از خرده فروشان الکترونیکی، فروشگاه‌های معمولی با قابلیت تجارت الکترونیک خریداری کنند. در حال حاضر، تقریباً همه شرکت‌های خرده فروشی شیوه‌های کسب و کار آنلاین را در مدل‌های تجاری خود ادغام می‌کنند.

اختلال در خرده فروشی فیزیکــی

با توجه به افزایش گستـرده تجارت الکترونیک در سال‌های اخیر، بسیاری از تحلیلگران، اقتصاددانان و مصرف کنندگان بحث کرده‌اند که آیا بازار آنلاین B2C به زودی فروشگاه‌های فیزیکی را منسوخ می‌کند یا خیر. این در حالی است که خرید آنلاین با سرعت قابل توجهی در حال رشد است.

نمودار درآمد سود تجارت الکترونیک

تحقیقات BigCommerce نشان داده است که آمریکایـی‌ها تقریباً در خریدهای خرده فروشی آنلاین و آفلاین، به طور مساوی تقسیم‌بندی شده‌اند، 51٪ آمریکایی‌ها تجارت الکترونیکی و 49٪ فروشگاه‌های فیزیکـی را ترجیح می‌دهند. با این حال، 67 درصد از هزاره‌ها خرید آنلاین را به آفلاین ترجیح می‌دهند. طبق گزارش فوربس، 40 درصد از هزاره‌ها در حال حاضر از دستیارهای صوتـی برای خرید استفاده می‌کنند و انتظار می‌رود این تعداد تا سال 2020 از 50 درصد فراتر رود.

نمونه‌ای از تأثیر تجارت الکترونیکی بر خرده فروشی فیزیکی، روزهای خریـد جمعه سیاه پس از شکرگزاری و دوشنبه سایبری در ایالات متحده است. طبق داده‌های Rakuten Marketing ، در سال 2017.

بر اساس داده‌های ShopperTrak در سال 2017، ترافیک فروشگاه‌های فیزیکــی در جمعه سیاه 1٪ نسبت به سال کاهش یافته است و دوره دو روزه شکرگزاری جمعه سیاه شاهد کاهش 1.6٪ در ترافیک بوده است. نزدیک به 40 درصد فروش در جمعه سیاه از طریق دستگاه تلفن همراه انجام شد که تقریباً 10 درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته است، که نشان می‌دهد تجارت الکترونیکی در حال تبدیل شدن به تجارت سراسری است. تجارت الکترونیکــی در کنار خرده فروشی فیزیکی، شیوه‌های مدیریت زنجیره تامین را در بین مشاغل تغییر می‌دهد، زیرا کانال‌های توزیع به طور فزاینده‌ای دیجیتالــی می‌شوند.

معاملات تجارت الکترونیکی کشور در سال ۱۴۰۰

در سال ۱۴۰۰، ارزش کل معاملات تجارت الکترونیکی کشور به ۱۲۳۷ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال ۹۹ رشد ۱۳ درصدی را ثبت کرد.

به گزارش تجارت‌نیوز، براساس آمار‌های مرکز توسعه تجارت الکترونیک در سال ۱۴۰۰، ارزش کل معاملات تجارت الکترونیکی کشور به ۱۲۳۷ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به سال ۹۹ رشد ۱۳ درصدی را ثبت کرد.

به نقل از ایبنا، فرانک ابوالمعصوم، مدیر واحد پایش تجارت الکترونیک مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در نشست خبری گزارش سالانه تجارت الکترونیکی ایران در سال ۱۴۰۰، اظهار کرد: ارزش کل معاملات تجارت الکترونیکی کشور در سال گذشته به ۱.۲۳۷ هزار میلیارد تومان رسیده که ۸۶۶ هزار میلیارد تومان آن مرتبط به خرید اینترنتی بوده که از طریق درگاه پرداخت اینترنتی انجام شده و ۳۷۱ هزار میلیارد تومان دیگر نیز مربوط به سایر روش‌های پرداخت اعم از کارت به کارت و پرداخت در محل و واریز به حساب و … است.

وی افزود: متوسط مبلغ هر تراکنش تجارت الکترونیکی ۳۴۳ هزار تومان برآورد شده است. همچنین در سال ۱۴۰۰ تعداد کل تراکنش‌های تجارت الکترونیکی با ۱۴ درصد افزایش نسبت به سال ۹۹ به ۳ میلیارد و ۶ میلیون عدد رسیده است.

مدیر واحد پایش تجارت الکترونیک مرکز توسعه تجارت الکترونیکی تصریح کرد: ضریب نفوذ اینترنت به ۱۲۷.۲ درصد رسیده که بالاتر از میانگین آسیا و جهان است. ضریب نفوذ شبکه اجتماعی ۵۶ درصد و تعداد کاربران ۴۸ میلیون نفر برآورد شده است.

ابوالمعصوم گفت: در سال گذشته ۱۰۶.۹۲ میلیون نفر کاربر اینترنت داشتیم که نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد ۱۳ درصدی داشته است.

وی ادامه داد: تعداد صدور گواهی امضای الکترونیک در سال گذشته به یک میلیون و ۳۱۷ تجارت الکترونیکی هزار مورد گواهی رسیده است که رشد ۱۲۴ درصدی را تجربه کرد. ضریب نفوذ تلفن همراه نیز با ۶ درصد رشد به ۱۶۷ درصد رسیده و ۵۷.۱۹ میلیون نفر کاربر ثبت شده است.

به گفته مدیر واحد پایش تجارت الکترونیک مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، تعداد واحد‌های تجارت الکترونیکی دارای نماد اعتماد فعال در پایان سال ۱۴۰۰ به ۱۲۰ هزار کسب‌وکار رسید که رشد ۳۵ درصدی نسبت به سال قبل از خود داشته است. تعداد صدور نماد اعتماد الکترونیک در سال ۱۴۰۰ به ۳۵ هزار ای‌نماد رسیده که نسبت به سال ۹۹ حدود ۵ درصد رشد را ثبت کرد.

همچنین در این نشست، از طراحی جدید لوگوی اینماد رونمایی شد و از این پس نماد اعتماد الکترونیک به نماد تجارت الکترونیک تغییر می‌یابد.

تجارت الکترونیکی در سال گذشته ۱۵۹ درصد رشد کرد

مهرک محمودی سردبیر

زمان مطالعه : 8 دقیقه

برای بوکمارک این نوشته وارد شوید

حجم تجارت الکترونیکی به هزار و ۹۷ هزار میلیارد تومان رسید و نسبت به سال گذشته ۱۵۹ درصد رشد داشته است، حجم تجارت الکترونیکی در سال ۹۸ در حدود ۴۲۳ هزار میلیارد تومان اعلام شده بود.

به گزارش پیوست، طبق گزارش تجارت الکترونیکی سال ۹۹ با در نظر گرفتن میزان تورم ارزش حقیقی تجارت الکترونیکی در سال ۹۹ حدود ۱۵.۹ میلیارد تومان برآورد شده که این میزان نسبت به سال قبل با رشدی معادل ۸۳ درصد همراه بوده است.

عملکرد تجارت الکترونیکی در سال ۹۹ طبق گزارش سالانه تجارت الکترونیکی

مقایسه ارقام حجم تجارت الکترونیکی در نیمه اول سال ۹۹ و کل سال ۹۹ نشان می‌دهد که حجم تجارت الکترونیکی در نیمه اول سال ۹۹ بیشتر از نیمه دوم سال بوده است. طبق اعلام مرکز توسعه تجارت الکترونیکی حجم تجارت الکترونیکی در نیمه اول سال ۹۹ به ۶۳۹ هزار میلیارد تومان رسید که نسبت به ۶ ماهه اول سال ۹۸ در حدود ۲۸۴ درصد رشد کرده بود.

در این صورت حجم تجارت الکترونیکی در نیمه دوم سال ۹۹ به حدود ۴۵۸ هزار میلیارد تومان رسیده است.

از راست به چپ: محمدجواد هادی معاون تسهیل تجاری و توسعه کاربردها مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و علی رهبری رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی

محمدجواد هادی، معاون تسهیل تجاری و توسعه کاربردها مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در پاسخ به سوال پیوست که چرا حجم تجارت الکترونیکی در نیمه دوم سال کمتر از نیمه اول سال بوده و این در حالی است که به‌صورت پیش‌فرض همیشه با توجه به تعطیلات پایان سال بیشترین میزان خریدها در نیمه دوم سال اتفاق می‌افتد گفت: «با توجه به اینکه کرونا در افزایش حجم تجارت الکترونیکی در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ تاثیر به‌سزایی داشت، رفتار خرید مردم تقریبا با پیک‌های کرونا هماهنگ بود.»

او ادامه داد: «اولین پیک کرونا در اسفندماه ۹۸ اتفاق افتاد از همین رو بسیاری از خریدهای مردم به سه ماهه ابتدایی سال ۹۹ منتقل شد و از سویی با توجه به اینکه بسیاری از کسب و کارهای فیزیکی در این دوره تعطیل بودند، حجم خریدهای تجارت الکترونیکی رشد قابل توجهی داشت. این در حالی است که محدودیت‌های خاصی در نیمه دوم سال ۹۹ اعمال نشد و رفتار مردم تقریبا به حالت عادی خود بازگشت.»

طبق گزارش تجارت الکترونیکی، از مجموع مبالغ پرداخت شده در تجارت الکترونیکی ۷۶۸ هزار میلیارد تومان از طریق درگاه‌های پرداخت اینترنتی صورت گرفته است و ۳۲۹ هزار میلیارد تومان به روش پرداخت در محل. همچنین گزارش تجارت الکترونیکی نشان می‌دهد که متوسط مبلغ هر تراکنش تجارت الکترونیکی ۳۴۷ هزار تومان اعلام شده است. این در حالی است که متوسط مبلغ هر تراکنش تجارت الکترونیکی در سال ۹۸ در حدود ۲۷۹ هزار تومان اعلام شده بود. تعداد کل تراکنش‌های تجارت الکترونیکی نیز در سال ۹۹ به ۳ میلیارد عدد می‌رسد که این رقم در سال ۹۸ برابر با یک میلیارد و ۵۱۵ میلیون عدد تراکنش بوده است.

تاثیر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی در تجارت الکترونیکی

گزارش تجارت الکترونیکی نشان می‌دهد که بیشترین میزان سرمایه‌گذاری برای تجارت الکترونیکی سرمایه شخصی افراد بوده است. براین اساس ۹۳ درصد واحدهای تجارت الکترونیکی از طریق سرمایه شخصی تامین سرمایه‌ کرده‌اند و فقط ۴ درصد آنان توانسته‌اند از طریق جمع‌سپاری جمعی برای کسب و کار خود سرمایه به دست آورند. همچنین بخش دولتی نیز تقریبا در حدود ۳ درصد در این کسب و کارها سرمایه‌گذاری کرده است.

روش شناسی تجارت الکترونیکی طبق گزارش سال ۹۹

با وجود اینکه جمع‌سپاری جمعی در سال‌های گذشته از سوی دولت حمایت شده؛ اما به نظر می‌رسد هنوز بخش تجارت الکترونیکی نتوانسته‌ است از این روش جذب سرمایه بهره‌ برد.

همچنین میان واحدهای تجارت الکترونیکی ۷۸ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی علاوه بر وب‌سایت از شبکه‌های اجتماعی به منظور ارائه کالا یا خدمات خود استفاده می‌کنند. ۳۴ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی علاوه بر وب‌سایت از پیام‌رسان‌ها استفاده می‌کنند. از سوی دیگر ۲۸ درصد از واحدهای تجارت الکترونیکی علاوه بر وب‌سایت از اپلیکیشن موبایل نیز به منظور ارائه کالا یا خدمات خود بهره می‌برند.

طبق اعلام مرکز توسعه تجارت الکترونیکی از میان کسب وکارهایی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، اینستاگرام پرطرفدارترین شبکه اجتماعی به شمار می‌آید و ۸۳ درصد از کسب وکارها علاوه بر روش‌هایی که استفاده می‌کنند کالای خود را در اینستاگرام نیز عرضه می‌کنند. پس از اینستاگرام، واتس‌‌اپ و تلگرام به ترتیب با ۵۲ و ۴۳ درصد بیشترین طرفداران را به خود اختصاص داده‌اند. از میان پیام‌رسان‌های داخلی نیز ۵ درصد کسب و کارها روی پیام‌رسان سروش اقدام به عرضه کالای خود می‌کنند و پس از آن پیام‌رسان ایتا، بله و گپ در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.

میزان استفاده کسب و کارهای اینترنتی دارای اینماد از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها

یکی از چالش‌های مهم در بخش تجارت الکترونیکی بخش لجستیک است، گزارش تجارت الکترونیکی نشان می‌دهد که ۷۷ درصد از کسب وکارهای فعال در حوزه تجارت الکترونیکی از سرویس‌های شرکت پست برای ارسال کالای خود استفاده می‌کنند و ۳۰ درصد از آنها از شرکت‌های بابری بین‌شهر استفاده می‌کنند و ۲۸ درصد از شرکت‌ها با هدف بهتر خدمات اقدام به ایجاد سیستم توزیع در زیر مجموعه خود کرده‌اند و البته در این میان ۲۶ درصد از کسب و کارها نیز از سرویس شرکت‌های پست خصوصی برای عرضه کالای خود استفاده می‌کنند.

رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در نظر دارد در گزارش‌های آتی بخش خاصی را به موضوع لجستیک اختصاص دهد و به بخش توزیع به عنوان یکی از زیرساخت‌های تجارت الکترونیکی توجه کند.

او در این خصوص تاکید کرد که در نظر دارند برای جمع‌آوری این داده‌ها با وزارت راه و شهرسازی و همچنین وزارت کشور تعامل کنند.

علی رهبری در این زمینه گفت: «باید بتوانیم مشخص کنیم که چه تعداد شرکت در زمینه توزیع کالا فعال هستند و هر کدام از شرکت‌ها در چه زمینه‌هایی فعالیت می‌کنند. اگر بتوانیم زیرساخت‌های ارسال و تحویل کالا را به صورت کامل مشخص کنیم، می‌توانیم داده‌هایی در زمینه عودت کالاهای خریداری شده به روش‌های تجارت الکترونیکی را نیز جمع‌آوری کنیم. در این صورت می‌توان دید کامل‌تری نسبت به تجارت الکترونیکی کشور داشت.»

در گزارش تجارت الکترونیکی تعداد واحدهای تجارت‌الکترونیکی ۳۵۰ هزار وب‌سایت برآورد شده که از این تعداد تقریبا ۲۵ درصد آنها نماد اعتماد الکترونیکی دریافت کرده‌اند. هم‌اکنون نزدیک به ۸۹ هزار کسب وکار اینترنتی نماد اعتماد دریافت کرده‌اند. تعداد کل اینمادهای اعطا شده در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ حدود ۲ برابر شده است.

یکی از تفاوت‌های گزارش‌ تجارت الکترونیکی سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ رشد زنان فعال در این حوزه است. این گزارش نشان می‌دهد که تعداد زنان فعال در حوزه کسب و کارهای اینترنتی ۸ درصد رشد کرده است، بر این اساس ۱۴ درصد از صاحبان کسب و کارهای مجازی را زنان تشکیل می‌دهند.

همچنین طبق این گزارش هنوز هم تمرکز اصلی کسب و کارهای اینترنتی در تهران است. براین اساس ۴۳ درصد از کسب و کارهای اینترنتی و کسب و کارهای فعال در حوزه تجارت تجارت الکترونیکی الکترونیکی در تهران فعال هستند و پس از تهران، اصفهان و شیراز با فاصله زیاد در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.

رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی یکی از اقدامات اصلی این مرکز را رتبه‌بندی کسب و کارهای تجارت الکترونیکی عنوان کرد و گفت: «هم‌اکنون بیش از ۲۰۰ کسب وکار تقاضای رتبه‌بندی خود را به مرکز ارائه کرده‌اند و از این میان کار رتبه‌بندی تقریبا ۱۰۴ کسب و کار نهایی شده و ستاره‌های خود را دریافت کرده‌اند.»

طبق گزارش تجارت الکترونیکی از میان کسب و کارهای متقاضی ستاره‌های نماد اعتماد الکترونیکی ۳ کسب و کار موفق به دریافت ۵ ستاره نماد اعتماد و ۲۲ کسب وکار موفق به دریافت ۴ ستاره شده‌اند. در این میان ۳ کسب و کاری که تقاضای دریافت ستاره را به مرکز توسعه تجارت الکترونیکی داده بودند موفق به دریافت ستاره‌ها نشدند و همان تک ستاره باقی ماندند.

رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی یکی از راهکارهای جلوگیری از تخلف میان کسب و کارهای تجارت الکترونیکی را همکاری خریداران در این بخش عنوان کرد. طبق گفته او اگر متقاضیان استفاده از خدمات کسب و کارهای اینترنتی پیش از خرید کالا یا خدمت پروفایل نماد این کسب و کارها را چک کنند بسیاری از شکایت‌ها مطرح نمی‌شود.

او گفت: «در پروفایل کسب و کارها میزان شکایت‌های بدون پاسخ کسب و کارها به صورت دقیق آورده شده است. همچنین میزان نارضایتی مشتریان و کاربران آنها و دوره فعالیت هر کسب و کار به صورت دقیق ثبت شده است در این صورت کاربران و مشتریان این کسب و کارها می‌توانند ریسک خرید خود را کنترل کنند.»

گزارش تجارت الکترونیکی نشان می‌دهد که ۶۳ درصد از خریداران تجارت الکترونیکی را مردان و ۳۷ درصد را زنان تشکیل می‌دهند.

همچنین جوانان بیش از نیمی‌ از خریداران واحدهای تجارت الکترونیکی را تشکیل می‌دهند. حدود ۴۱ درصد از خریداران را میانسالان تشکیل می‌دهند و ۵۵ درصد از خریداران را جوانان.

تجارت الکترونیکی ۲۵ درصد رشد کرد / لوگوی جدید اینماد معرفی شد

رییس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، گفت: اگرچه در قانون برنامه ششم توسعه رشد متوسط ۷.۵ درصدی در حوزه تجارت الکترونیکی تکلیف شده اما بررسی شاخص‌‌ها نشان می‌دهد که در تجارت الکترونیکی کشور متوسط رشد ۲۵ درصدی داشته ایم.

• * رشد ۲۵ درصد در شاخص‌های کلان تجارت الکترونیکی
• * ارزش کل معاملات تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۰ به ۱.۲۳۷ هزار میلیارد تومان رسید
• * صدور اولین مجوز ثبت محور توسط وزارت صمت
• * تراکنش تجارت الکترونیکی کشور ۴۰ برابر درآمد دولت از گمرکات
• وی افزود: امروز سهم پست از اقتصاد دیجیتال حدود ۸.۵ درصد است.

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فارس، امین کلاهدوزان امروز در نشست خبری گزارش سالانه تجارت الکترونیکی ایران (سال ۱۴۰۰) گفت: براساس وظایفی که در اساسنامه مرکز توسعه تجارت الکترونیکی بر عهده مرکز گذاشته شده یکی از وظایف انتشار گزارش‌های عملکردی اکوسیستم تجارت الکترونیک در هر سال است و لذا گزارش‌های سالانه از سال ۱۳۹۷ به صورت مرتب منتشر می‌شود.

رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی کشور بیان داشت: ۶۰ درصد صاحبان کسب و کار در حوزه تجارت الکترونیکی بین ۲۰ تا ۴۰ سال هستند و این قشر عمدتا از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی هستند و لذا این ارقام ظرفیت فعالیت در حوزه تجارت الکترونیکی را نشان می‌دهد.

وی افزود: در حوزه زیرساخت‌ها مثل تحویل و لجستیک شرکت پست نقش بسیار پررنگی دارد و شرکت پست بیش از ۶۰ درصد تحویل‌های کالا در تجارت الکترونیک توسط شرکت پست انجام می‌شود.

* رشد ۲۵ درصد در شاخص‌های کلان تجارت الکترونیکی

کلاهدوزان اظهار داشت: در قانون برنامه ششم توسعه متوسط ۷.۵ درصدی برای رشد تجارت الکترونیکی در کشور تکلیف تعیین شده است که شاخص‌های مختلفی که در حوزه تجارت الکترونیک رصد شده است نشان می‌دهد که حداقل رشد شاخص‌ها رشد ۱۵ درصدی و حداکثر نیز رشد ۴۵ درصدی بوده است و این مساله به این معنی است که به صورت متوسط ۲۵ درصد رشد در شاخص‌های کلان تجارت الکترونیک در کشور داشته ایم که این مساله نوید خوبی برای آینده صنعت می‌دهد.

وی افزود: البته فضای کارهای نشده در این حوزه بسیار زیاد است و دولت سیزدهم مصمم است که از ظرفیت و توان بخش خصوصی و توان شرکت‌های دانش بنیان در این حوزه استفاده کند.

رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی کشور بیان داشت: مهمترین دستاورد مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در حوزه تنظیم گری این بوده که متوسط زمان صدور اینماد را به ۱۰ دقیقه در اینمادهای بی‌ستاره و به یک ساعت در اینمادهای ستاره‌دار رسانده است.

وی افزود: از آذرماه سال ۱۴۰۰ اینمادها به صورت ثبت محور بوده است و آذر ماه ۱۴۰۰ تا انتهای همان سال حدود ۳۸۰۰ اینماد بی ستاره صادر شده است و تقریبا تا آخر مرداد امسال نیز همین تعداد اینماد بی‌ستاره صادر شده است و نزدیک ۱۷ هزار اینماد ستاره‌دار در ۵ ماهه اول ۱۴۰۱ صادر شده است که این رشد نشان می دهد که تسهیل‌گری در مرکز مورد استقبال واقع شده است.

کلاهدوزان در رابطه با زیرساخت‌های مالی اظهارداشت: موضوع با بحث ساماندهی درگاه‌های پرداخت اینترنتی آغاز شد و اکنون براساس توافق با مجموعه بانک‌ها انجام شده، تجارت الکترونیکی درگاه‌های پرداخت اقساطی و پرداخت‌های مدت‌دار هم به زیرساخت‌های مالی اضافه شده و از آخر مهرماه امسال شرکت‌های تجارت الکترونیکی می‌توانند در پنجره واحد تجارت الکترونیکی از آن درگاه‌ها استفاده کنند.

* ارزش کل معاملات تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۰ به ۱.۲۳۷ هزار میلیارد تومان رسید

فرانک ابوالعصوم مدیر واحد پایش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی با ارائه گزارشی از وضعیت تجارت الکترونیکی کشور در سال ۱۴۰۰ گفت: در بخش زیرساخت تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۰ ضریب نفوذ اینترنت به ۱۲۷.۲ درصد رسیده که بالاتر از میانگین آسیا و جهانی است و ضریب نفوذ شبکه‌های اجتماعی ۵۶ درصد است و تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی ۴۸ میلیون نفر برآورد شده است.

مدیر واحد پایش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی اظهار داشت: در بخش تعداد کاربران اینترنت هم.۱۰۶.۹۲ میلیون نفر کاربر اینترنت در سال ۱۴۰۰ داشته‌ایم که نسبت به سال ۹۹ نزدیک به ۱۳ درصد رشد داشته است.

وی اظهار داشت: در سال ۱۴۰۰ تعداد صدور گواهی نامه الکترونیکی به یک میلیون و ۳۱۷ هزار و ۴۷۷ گواهی امضا رسیده است که نسبت به سال ۹۹ در مجموع ۱۲۴ درصد رشد داشته است.

ابوالمعصوم اظهار داشت: ضریب نفوذ تلفن همراه در سال ۱۴۰۰ با ۶ درصد رشد به ۱۶۷ درصد رسیده و تعداد کاربران تلفن همراه هوشمند ۵۷.۱۹ میلیون نفر برآورد شده است، تعداد کل گواهی الکترونیکی صادر شده از ابتدا تا آخر ۱۴۰۰ نیز ۲ میلیارد و ۶۸۱ مورد بوده است. ارزش کل معاملات تجارت الکترونیکی کشور نیز به ۱.۲۳۷ هزار میلیارد تومان رسیده است که این عدد ۸۶۶ هزار میلیارد تومان آن مربوط به خریدهای اینترنتی است که از طریق درگاه اینترنتی انجام شده است و ۳۷۱ هزار میلیارد تومان آن نیز مربوط به سایر روش‌های پرداخت است.

وی افزود: متوسط مبلغ هر تراکنش تجارت الکترونیک هم ۳۴۳ هزار تومان برآورد شده است و ارزش کل معاملات تجارت الکترونیکی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹ در مجموع ۱۳ درصد رشد داشته است و تعداد کل تراکنش‌های تجارت الکترونیکی نیز ۳ میلیارد و ۶ میلیون عدد برآورد شده که نسبت به سال ۹۹ در مجموع ۱۴ درصد رشد داشته است.

ابوالمعصوم بیان داشت: تعداد کل اینمادهای اعطا شده در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال ۱۳۹۹ در مجموع ۵ درصد رشد داشته است.

* صدور اولین مجوز ثبت محور توسط وزارت صمت

در ادامه این نشست علیرضا شاه‌ میرزایی معاون تجارت و خدمات وزارت صمت اظهار داشت: چند رویکرد در وزارت صمت در حوزه تجارت الکترونیکی وجود داشته است که یک رویکرد مهم آن است که قبل از اینکه در هیات مقررات زدایی مساله‌ای مطرح شود و در درگاه مجوزها وجود داشته باشد ما تحولات را از ابتدای دولت سیزدهم در روند صدور مجوز ایجاد کرده‌ایم و تحولات قبل از الزامات قانونی به صورت داوطالبانه توسط وزارت صمت انجام شده است. و اولین مجوز ثبت محور در صدور اینماد توسط وزارت صمت انجام شده است.

وی افزود: یکی از مشکلات ما در حوزه مالیاتی است و بسیاری از کسب و کارهای نیاز است در بحث استعلامات و اتصال به درگاه‌های مالیاتی، شناسه مالیاتی را دریافت کنند لذا امیدواریم در این بخش نیز سرعت عمل افزایش یابد.

شاه میرزایی بیان داشت: در حوزه تبادلات خارجی نیز اتفاقات خوبی افتاده است و ما هم استفاده از رمزارزها را داریم و شرکت پست نیز ظرفیت بالایی دارد و می‌تواند در تبادلات تجارت بین‌الملل فعال باشد و همه اینها منتظر گمرک است و اگر سامانه‌های گمرکی نتواند تراکنش‌های خرد را به سرعت مدیریت کند و اتصالات برقرار نشود از این ظرفیت‌هایی که تجارت الکترونیک در بعد بین‌المللی فراهم کرده است نمی توانیم استفاده کنیم.

وی افزود: ما امیدواریم دستگاه‌های دیگر نیز سرعت عمل داشته باشند و با کار تیمی ما می‌توانیم زیر ساخت‌های قانونی را ایجاد کنیم و به این ترتیب می‌توان بخشی از مشکلات کسب و کارهای الکترونیکی کشور را حل کرد.

معاون وزیر صمت اظهار داشت: ما بین حوزه پروانه‌های صنفی کسب و کار مجازی و اینماد افتراق داشتیم و این دو گاهی با هم هماهنگ نبودند و کسب و کارها باید به دو جا مراجعه می‌کردند و لذا ما این مساله را کاملا یکپارچه کردیم.

وی اظهار داشت: در همه جای دنیا بازارهای هوشمند برای طلا وجود دارد و مردم می‌توانند خرید و فروش طلا را بصورت اینترنتی انجام دهند و این مساله به شفاف سازی کمک می‌کند، اما اگر ما این موضوع را ممنوع اعلام کنیم در نتیجه بازار طلا پناه می‌برد به تلگرام و شبکه‌های اجتماعی غیرمجاز و در آنجا بدون نظارت فروش اتفاق می‌افتد و این مساله درست نیست.

معاون وزیر صمت گفت: در حوزه حمل و نقل عمومی و بخصوص حمل بار درخواست داریم و با تجارت الکترونیکی وزارت راه کار را پیش می‌بریم و در هیات دولت تصویب شد. باید اجازه بدهند به پلتفرم‌های حمل بار هوشمند که حمل بار انجام دهند و بهره وری حمل و نقل بسیار افزایش می‌یابد و حتی در حمل مسافر نیز باید استفاده شود .

* تراکنش تجارت الکترونیکی کشور ۴۰ برابر درآمد دولت از گمرکات

در ادامه این نشست محمدرضا قادری عضو مرکز نوآوری شرکت پست ایران بیان داشت: سالانه شاهد رشد ۱۰۰ درصدی حجم مرسولات تجارت الکترونیکی بوده ایم برای اینکه بتوانیم خدمات خودمان را به روز ارائه کنیم مرکز نوآوری پست، تجارت الکترونیکی و لجستیک پیشرفته تاسیس شده است.

وی افزود: امروز سهم پست از اقتصاد دیجیتال حدود ۸.۵ درصد است.

قادری بیان داشت: تراکنش تجارت الکترونیکی کشور ۴۰ برابر درآمد دولت از گمرکات کشور بوده است. یک میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ درآمد گمرکات کشور بوده است که نزدیک ۴۰ میلیارد دلار تجارت الکترونیکی داخلی ما بوده است.

در این مراسم همچنین از لوگوی جدید نماد اعتماد الکترونیکی با عنوان نماد تجارت الکترونیکی رونمایی شد.

گزارش مرکز توسعه تجارت الکترونیکی

از زمان شیوع بیماری کرونا کسب و کارها با مشکلات متعددی مواجه شدند ، در حقیقت شیوع این بیماری از نظر اقتصادی تهدید بزرگی برای کسب و کارهای سنتی محسوب می شود. اما از سوی دیگر فرصت بسیار مغتنمی را برای رشد کسب و کارهای اینترنتی و تجارت الکترونیکی فراهم آورده است.

می توان بیان که تجارت الکترونیک، به خصوص در شرایط شیوع بیماری کرونا، باعث ترغیب مردم و اصناف به خرید و فروش اینترنتی شد و آن ها تجارت الکترونیکی را با نسل جدیدی از روش کسب و کار ها آشنا کرد. تغییر روش خرید و فروش و سازگاری با شرایط جدید در سایه هم دلی و همکاری بخش مردمی ، خصوصی و دولتی باعث رفع مشکل اقتصادی برخی صنوف، و در عین حال تامین کالاهای مورد نیاز مردم با ضریب اطمینان سلامتی بیشتر شد و تبدیل تهدید به فرصت منجر به رونق گرفتن عرصه ی تجارت الکترونیک در شرایط بیماری کرونا شد.

البته قبل از کرونا نیز اقبال مردم و بنگاه ها از خرید و فروش اینترنتی رو به افزایش و تجارت الکترونیکی با درنوردیدن مرزهای ملی و نقش آفرینی در توسعه صادرات و افزایش سهم کشورها در تجارت جهانی، به عنوان یکی از مولفه های اصلی اقتصاد دیجیتال و قدرت ملی مطرح شده بود همانگونه که در کشور ما نیز ارزش تجارت الکترونیکی در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ دو برابر شده بود، اما همه گیری و شیوع ویروس کرونا در دوره اخیر ضمن شتاب دهی به رشد تجارت الکترونیکی و ۳.۸ برابر شدن ارزش معاملات الکترونیکی، موجب توسعه دامنه آن به صنایع و محصولات جدید مانند کالاهای مصرفی روزانه و … و مشتریان جدید مانند ( میانسالان و سالمندان ) گردید. در حقیقت شرایط بیماری کرونا منجر به آشنا شدن بیشتر صنوف و اشخاص با این روش از کسب و کارها شد.

مرکز توسعه تجارت الکترونیکی معمولا به صورت سالانه اقدام به انتشار گزارش تجارت الکترونیکی می نماید، امسال هم مثل سال های گذشته اما با یک تفاوت چشم گیر که همان شیوع ویروس کروناست اقدام به تهیه گزارش شش ماهه وضعیت تجارت الکترونیک نموده است. در گزارش مذکور توسط این مرکز ۴۷ شاخص جهت اندازهگیری وضعیت تجارت الکترونیکی در سه دسته

۱. زیرساخت تجارت الکترونیکی

۲. عملکرد تجارت الکترونیکی

۳. روش شناسی و جمعیت شناسی تجارت الکترونیکی تعیین شده است.

همانطور که مورد ذکر قرار گرفت، وضعیت اهم شاخص ها و مقایسه آن با مدت زمان مشابه در سال ۱۳۹۸ که حکایت از ۳.۸ برابر شدن ارزش معاملات الکترونیکی و ۳ برابر شدن تعداد نمادهای اعتماد الکترونیکی صادره دارد، در جدول پیش رو که توسط مرکز تجارت الکترونیک تهیه شده است مورد باز نشر قرار گرفته و به بررسی این شاخص ها و میزان رشد و توسعه زیر ساخت، عمل کرد و روش شناسی تجارت الکترونیکی و مقایسه ی آن نسبت به میزان نیمه نخست سال ۱۳۹۸ و تغییرات نسبی آن ( درصد ) نسبت به نیمه ی نخست سال ۱۳۹۹ همت گمارده شده است.

* موارد ستاره دار با داده های مربوط به کل سال ۹۸ مقایسه شده اند

در آخر باید متذکر شد که در نه تنها در دوران شیوع بیماری کرونا بلکه رشد و توسعه ی وسایل ارتباطی و دسترسی همگانی به اینترنت در سراسر جهان اقتضا می کند که علاوه بر شیوه ی سنتی کسب و کار، تجارت الکترونیک هم به عنوان یکی از روش های مناسب برای خرید، فروش، ارائه ی خدمات و.. در جوامع جایگاه خود را تثبیت نماید.

به طور کلی مزایای استفاده از تجارت الکترونیکی را می‌توان به پنج دسته تقسیم کرد که شامل بستر ارتباطی، از بین رفتن واسطه ‌ها، افزایش قدرت خریداران تجارت الکترونیکی و پیدایش بازارهای جدید برای تولید کنندگان، سفارشی کردن محصولات درخواستی و خدمات پشتیبانی قوی و پیدایش مؤسسات اقتصادی نو پا و رقابت سراسری است. در آخر می توان بیان داشت که تجارت الکترونیک پاسخگوی نیاز جوامع امروز است، بنابراین باید آن را به عنوان یکی از شیوه های مناسب و کارآمد کسب و کار به خصوص در سال های اخیر محسوب کرد.