فرابورس
فرابورس، بازاری منعطف بدون داشتن مرکزیت مشخصی می باشد که طرفین از طریق ارتباط الکترونیکی و غیر الکترونیکی به خرید و فروش می پردازند. در واقع، فرابورس بدون هیچ نظارتی خرید و فروش بین دو طرف انجام می پذیرد و الزامی جهت نشر قیمت برای عموم وجود ندارد.
تامین مالی آسان برای شرکت ها جهت اجرای طرح های بزرگ اقتصادی، آسان تر شدن نقد سهام، نقل و انتقال آسان تر سهام ، اعتبار قیمت سهام، اطلاع رسانی به سرمایه گذاران، معافیت مالیاتی، بهره مندی از وثیقه گذاری سهام و تسهیلات بانکی، صدور اوراق مشارکت و گواهی سپرده، خروج آسان از فرابورس و تبدیل شرکت به سهامی خاص از مزایای ورود به فرابورس می باشند.
شرکت های پذیرفته شده در فرابورس
فرابورس دارای پنج بازار می باشد که در بازار اول و دوم پذیرش شرکت های سهامی عام و در بازار سوم عرضه و پذیره نویسی اوراق بهادار و در بازار پایه درج و نقل و انتقال شرکت هایی که طبق بند ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت در سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امکان پذیرش در یکی از بازارهای بورس و فرابورس را ندارند و در بازار ابزارهای نوین مالی پذیرش سایر اوراق بهادار انجام می پذیرد.
تفاوت بورس و فرابورس
1-فرابورس هیچ مکان خاصی برای گردهمایی داد و ستد کنندگان ندارد ولی بورس در مکان خاصی مستقر است.
2-ساعات کار فرابورس از انعطاف بیشتری برخوردار است و بورس از این انعطاف برخوردار نمی باشد.
3-قوانین فرابورس ناشی از توافق طرفین می باشد.
4-در فرابورس، شرایط معاملات با توافق طرفین صورت می گیرد.
5-فرابورس دارای پنج بازار می باشد و بورس دارای دو بازار است.
6-حد نوسان مجاز برای شرکت های بازار فرابورس، 5 درصد می باشد و برای شرکت های بازار بورس 4 درصد است.
تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟
باتوجه به سوالات متعدد در خصوص تفاوت اصلی بورس و فرابورس، گزارشی درباره این موضوع تهیه شده است.
بورس چیست؟
در بازار بورس، دارایی‌های مختلفی اعم از دارایـی مالی و دارایی واقعی مورد معامله قرار می‌گیرند. به بورسی که در آن دارایی‌های مالی یا اصطلاحاً دارایی‌های کاغذی (اسنادی مانند سهام و اوراق مشارکت) خرید و فروش می‌شود، بورس اوراق بهادار و به بورسی که در آن دارایی‌های واقعی یا کالاهای فیزیکی مورد معامله قرار می‌گیرند، بورس کالا گفته می‌شود.
نوع دیگری از تفاوت بورس و فرا بورس بورس هم به نام بورس ارز وجود دارد که در آنجا، پول رایـج کشورها خرید و فروش می‌شوند (اما هنوز در کشور ما این بورس راه‌اندازی نشده است).
بورس اوراق بهادار، یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق قرضه دولتی و یا مؤسسات معتبر خصوصی تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می‌شود. خرید و فروش اوراق بهادار در ایران نیز به‌طور رسمی و دائمی در محلی معین به نام بورس اوراق بهادار تهران انجام می‌شود. تعیین قیمت هر سهم در این بازار بر مبنای عرضه و تقاضای آن است، یک سرمایه‌گذار می‌تواند با هر مقدار سرمایه‌ای وارد بورس شود و در سهم شرکت‌های موجود سرمایه‌گذاری کند.
فرابورس چیست؟
بازار فرابورس ایران نیز در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد . این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش و معامله در آن ساده‌تر است تا بتواند اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد. از مهم‌ترین وظایف این بازار، ساماندهی و هدایت، بخشی از بازار سرمایه است که شرایط ورود به بورس اوراق بهادار را نداشته و یا تمایل به ورود سریع‌تر به بازار را دارند.
بــازار سهام فرابورس ایران شامل بازارهای اول، دوم و پایه است. سهام شرکت‌هایی که شرایط لازم را داشته باشند در بازار اول و دوم مبادله می‌شوند و شرکت‌هایی که این شرایط را نداشته باشند، می‌توانند در بازار پایه معامله شوند.
در بازار اول، شرکت‌های سهامی عام که طبق دستورالعمل پذیرش موفق بــه احراز شرایط لازم شده باشند، مجاز بــه انجام معاملات سهام خود خواهند بـود. در بازار دوم، همانند بازار اول معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام انجام می‌شود؛ اما شرایط پذیرش در این بازار، منعطف‌تر از بازار اول است. بازار پایه فرابورس نیز، به‌منظور ایجاد قابلیت نقل و انتقال سهام شرکت‌های سهامی عام که در بورس یا سایر بازارهای فرابورس پذیرش نشده‌اند، ایجاد شده است. در این بازار اکثر شرکت‌های سهامی می‌توانند حضور داشته باشند.
تقسیم‌بندی بازار
بازار بورس به‌طور کلی به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود. عملکرد این دو بازار به هم مرتبط است. به این صورت که اگر شرکتی در بازار اول عملکرد قابل قبولی نداشته باشد به بازار دوم منتقل خواهد شد و در مقابل اگر شرکتی در بازار دوم به خوبی عمل کند به بازار اول منتقل خواهد شد. ضمن اینکه اگر شرکتی در بازار دوم چندان رضایت بخش عمل نکند از بازار اخراج می‌شود. بازار فرابورس ایران دارای ۵ بازار، اول، دوم، سوم، ابزارهای نوین مالی و پایه است. بنابراین اولین تفاوت بورس و فرابورس در تقسیم‌بندی و تعداد این دو بازار است.
فرایند پذیرش در بازار بورس و فرابورس
شرایط پذیرش سهام در بازار بورس کمی دشوار است، بازار فرابورس با شرایط ساده‌تر تشکیل شده تا شرکت‌های کوچک هم بتوانند سهام خود را در بازار سرمایه عرضه کنند.
تفاوت بورس و فرابورس در چیست؟
کارشناس بازار سرمایه گفت: بازار پایه فرابورس بر اساس دستورالعمل ابلاغی سازمان بورس در شهریور ۱۳۹۸ رنگ بندی شد که هر کدام دامنه نوسان متفاوتی دارند.
در پاسخ به این سوال که چه فرقی بین بورس و و فرابورس بازار پایه وجود دارد؟ اظهار کرد: بازارهای تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار که خود شرکت‌های مستقل سهامی هستند، به ترتیب قدمت، شرکت بورس، بورس کالا، فرابورس و بورس انرژی هستند که اوراق بهادار شامل سهام، حق تقدم، اوراق مشارکت، اوراق صکوک، امتیاز تسهیلات مسکن، اوراق مشتقه و واحد‌های صندوق‌های قابل معامله در بورس و فرابورس معامله می‌شوند.
او افزود: البته در فرابورس علاوه بر موارد فوق، امکان معاملات دارایی‌های فکری شرکت‌های کوچک و متوسط sme نیز وجود دارد. بورس کالا شامل معاملات محصولات فیزیکی فلزی، معدنی، کشاورزی و پتروشیمی، ابزارهای مالی کالا محور مثل اوراق سلف و سپرده کالایی و ابزارهای مشتقه وابسته به کالاها، بازار املاک و‌مستغلات و‌بازار صندوق‌های قابل معامله کالایی است و در بورس انرژی عمدتا نفت و میعانات و گاز و زغال‌سنگ و برخی فراورده‌های پالایشگاه‌ها مثل نفت کوره و برق، اوراق تامین مالی و مشتقه وابسته به آن‌ها معامله می‌شود.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: اوراق بهادار در بورس و فرابورس معامله می‌شوند و تفاوت اصلی آن‌ها در الزامات پذیرش ناشران (شرکت‌ها) در تابلوهای معاملاتی است؛ البته بازار فرابورس تابلوهای منحصر به فردی برای sme ها، قراردادهای تامین مالی جمعی و دارایی فکری نیز دارد، هر چند در هر دو بازار مهم‌ترین دارایی‌هایی که معامله می‌شوند سهام، حق تقدم، ابزارهای بدهی و واحد‌های صندوق‌های سرمایه گذاری و به صورت محدود ابزارهای مشتقه است که البته سهم اوراق مشتقه اختیار فروش تبعی در معاملات در حال افزایش است.
قلی پور در ادامه بیان کرد: همه ناشران پذیرفته شده در بورس، این قابلیت را داشته‌اند که در فرابورس هم پذیرفته شوند، چرا که تمام الزامات فرابورس را برای پذیرش می‌توانستند رعایت کنند، ولی عکس مسئله درست نیست، چرا که الزامات پذیرش شرکت‌ها در بورس از فرابورس سخت‌گیرانه‌تر است. هر چند ممکن است یک شرکت فرابورسی هم باشد که قابلیت پذیرش در بورس را هم داشته، ولی برای تمام شرکت‌های فرابورسی این قابلیت وجود ندارد.
این کارشناس در ادامه درباره میزان ریسک این بازارها گفت: برای سهام، وضعیت و تاریخچه سودآوری شرکت، عمر شرکت و تعداد صورت‌های مالی حسابرسی شده در سابقه فعالیت شرکت، میزان سرمایه ثبتی شرکت، حداقل تعداد سهامداران و درصد تفاوت بورس و فرا بورس سهام شناور، مدت تصدی مدیران شرکت، وجود یا عدم وجود زیان انباشته و نوع گزارش حسابرس در قابلیت پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار بورس و فرابورس اثر گذار است. خود بورس بازار اول (تفاوت بورس و فرا بورس شامل تابلوی اصلی و فرعی) و بازار دوم دارد و فرابورس هم بازار اول، دوم، پایه و سوم را دارد. از فرابورس به بورس و از بازار پایه به بازار اول در فرابورس و از بازار دوم به بازار اول بورس، شرایط پذیرش سهام شرکت‌ها سخت‌گیرانه‌تر می‌شود.
او در ادامه بیان کرد: بنابراین شرکت‌های بورسی بزرگتر، در زمان پذیرش سودآورتر از شرکت‌های فرابورسی هستند هر چند ممکن است یک شرکت فرابورسی هم بزرگ و سودآور باشد؛ بنابراین قاعدتا ریسک شرکتی که در بازار پایه فرابورس پذیرش شده بیشتر از بازار دوم و آن هم بیشتر از بازار اول فرابورس و همه آن‌ها هم بیشتر از بازار دوم بورس و بازار اول است.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت: از نظر معاملاتی تفاوت خاصی برای سرمایه گذاران وجود ندارد، البته بعضا از نظر دامنه نوسان، حجم مبنا، لزوم تایید ناظر بازار به ویژه در بازار پایه فرابورس تفاوت‌هایی در شرایط معاملات وجود دارد. همچنین حساسیت و تایید سازمان بورس در اطلاعات مالی شرکت‌ها از بازار پایه فرابورس به تابلو اصلی بورس بیشتر می‌شود، یعنی در بازار پایه سازمان اطلاعات منتشره شرکت را بررسی و تایید نمی‌کند، در حالی که در بازار اول بورس حداکثر حساسیت بر کیفیت و کمیت گزارش‌های منتشره شرکت‌ها وجود دارد.
قلی پور در پاسخ به این سوال که آیا شرکت‌هایی که از بورس اخراج شدند و یا نتوانستند پذیرش بگیرند در فرابورس پذیرش می‌شوند؟ بیان کرد: بر اساس مفاد ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، معاملات سهام تفاوت بورس و فرا بورس شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس، باید در بازار سرمایه صورت گیرند، بنابراین اخراج کامل نماد شرکتی از بازار سرمایه مقدور نیست فقط از تابلوی معتبرتر به تابلو با اعتبار کمتر منتقل می‌شوند تا جایی که به بازار پایه برسند، جایی که شرکت‌ها فقط ثبت شده و پذیرش نمی‌شوند و صرفا معاملات سهام شان در این بازار بدون هیچ مسئولیتی برای سازمان از نظر تایید یا عدم تایید گزارش‌های مالی انجام می‌شود. تاکید می‌کنم که ممکن است شرکت معتبری هم در بازار پایه باشد و علاقه‌ای به پذیرش در تابلوهای معتبرتر را نداشته باشد، ولی معمولا این شرکت‌ها یا سودآوری ندارند یا طرح‌هایشان به بهره برداری نرسیده است.
این کارشناس درباره دسته بندی و دامنه نوسانات بازار پایه فرابورس گفت: بازار پایه فرابورس بر اساس دستورالعمل ابلاغی سازمان بورس در شهریور ۱۳۹۸ رنگ بندی شد و بازار پایه به سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز طبقه بندی شد. تابلوی زرد برای شرکت‌ها با حداقل تخلفات ناشر در ارائه و افشا اطلاعات مالی و صورت‌های مالی حسابرس شده است.
او در تفاوت بورس و فرا بورس پایان تصریح کرد: تابلو قرمز هم برای شرکت‌هایی است که در آستانه حکم دادگاه مبنی بر ورشکستگی یا تصمیم مجمع به انحلال شرکت قرار دارند یا عدم ارائه اطلاعات برای بیش از ۳ سال داشته‌اند و تابلوی نارنجی بین شرایط این دو تابلوی زرد و قرمز محدودیت‌های معاملاتی هر تابلو هم از نظر دامنه نوسان و تایید معاملات توسط ناظر بازار متفاوت است. به عنوان مثال دامنه نوسان در روز عادی در تابلوی زرد مثبت منفی ۳ درصد، نارنجی ۲ درصد و قرمز یک درصد است.
بورس یا فرابورس؛ در کدام بازار سرمایه گذاری کنیم؟
باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از کارشناس بازار سرمایه نوشت: شرکت‌ها برای پذیرفته شدن در یکی از تابلوهای بورس الزامات سخت گیرانه‌تری نسبت به فرابورس دارند.
مهدی قلی پور کارشناس بازار سرمایه در خصوص بازار سهام اظهار کرد: بازار سهام یا به عبارت جامع‌تر بازار سرمایه، بازاری است که در آن ابزارهای مالی معامله می‌شوند. در بازار سهام، انواع اوراق بدهی، از جمله، اوراق مشارکت، مرابحه، صکوک اجاره، اسناد و اوراق خزانه اسلامی و با حجم کمتر ابزارهای مشتقه از جمله، اختیار خرید و فروش تبعی و قراردادهای آتی وجود دارد.
او بیان کرد: تقریبا ۹۵ درصد بازار سرمایه را سهام شرکت‌های اوراق بهادار به خود اختصاص داده‌اند. در سایت مدیریت فناوری اطلاعات بورس، سرمایه گذار متوجه می‌شود سهام یا دارایی مورد نظر در کدام تابلو پذیرش شده است، بنابراین نحوه معامله یکسان است و در این معاملات، سرمایه‌ای وارد شرکت نمی‌شود و تنها سهام موجود تفاوت بورس و فرا بورس بین سرمایه گذاران دست به دست می‌شود.
کارشناس بازار سرمایه در خصوص، تفاوت بازار بورس و فرابورس گفت: دو بازار بورس و فرابورس تحت نظارت سازمان بورس هستند. تفاوت چندانی بین بازار بورس و فرابورس وجود ندارد، با این حال شرکت‌ها برای پذیرفته شدن در یکی از تابلوهای بورس الزامات سخت گیرانه‌تری نسبت به فرابورس، اعم از تعداد سال‌های فعالیت، میزان سرمایه، سودآور بودن در سه سال گذشته و درصد سهام شناور دارند.
او بیان کرد: البته ممکن است، شرکتی تمام شرایط پذیرش در بورس را داشته باشد، ولی به خواست خود در فرابورس پذیرفته شده باشد. به طور نظری شرکت‌های بورسی معتبرتر از فرابورسی‌ها هستند و در خود این بازارها هم تابلوهای اصلی از تابلوهای فرعی و بازارهای اول و دوم از بازارهای سوم و پایه معتبرتر هستند.
قلی پور افزود: شرکت‌های فعال در بازار پایه فرابورس (تفاوت بورس و فرا بورس تفاوت بورس و فرا بورس با اعتبار زرد، نارنجی و قرمز) بیشترین ریسک را دارند و بعضا محدودیت‌های معاملاتی در آن‌ها مانند دامنه نوسان بازارها و تابلوهای بالاتر متفاوت است.
کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، چگونه معامله در بازار سهام صورت می‌گیرد و چه ابزارهایی در این بازار وجود دارد؟، گفت: مشابه هر بازار دیگری، برای انجام معامله، به خریدار و فروشنده نیاز است ولی بین خریدار و فروشنده واسطه‌ای به نام کارگزار وجود دارد که تحت سامانه یکپارچه و هسته معاملاتی، با مدیریت شرکت مدیریت فناوری اطلاعات بورس تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار، نسبت به سفارش گیری از مشتریان و درج آن در سامانه معاملات اقدام می‌کند، البته با داشتن سامانه آنلاین کارگزاری، مشتری خودش هم می‌تواند سفارشات خرید یا فروش را وارد کند.
قلی پور بیان کرد: با انتخاب یک کارگزار و اخذ کد بورسی از طریق سامانه (در مراکز خدمات الکترونیکی دولت) سجام که هویت بورسی هر فرد حقیقی یا حقوقی در بازار سرمایه است، سرمایه گذاران می‌توانند خرید و فروش خود را آغاز کنند.
او افزود: بدیهی است که افراد پیش از خرید سهام، نیاز به شارژ حساب کارگزاری خود دارند و برای فروش هم باید یک کارگزار ناظر تعیین کنند. البته خرید از همه کارگزاری‌ها ممکن است، ولی فروش فقط از طریق کارگزار ناظر تعیین شده برای هر سهم امکان پذیر است.
قلی پور در خصوص کارمزد معاملاتی موجود در بازار سهام اظهار کرد: انواع سفارش خرید و فروش، در قیمت یا بازه قیمتی مشخص با اعتبار زمانی متفاوت برای اجرا وجود دارد. کمتر از نیم درصد ارزش معامله هر خرید یا فروش توسط کارگزار به عنوان کارمزد برداشته می‌شود.
او بیان کرد: البته سهم شرکت‌های بورس، فرابورس و سپرده گذاری و مدیریت فناوری بورس و حق نظارت سازمان بورس که جمعا کمتر از یک دهم درصد است نیز، توسط کارگزار برداشت می‌شود، اما در فروش، نیم درصد مالیات دولت نیز کسر می‌شود. البته، این کارمزدها در سال گذشته ۲۰ درصد کاهش یافتند.
کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، مردم چگونه می‌توانند وارد بازار سهام شوند؟ تشریح کرد: تفاوت خاصی در ورود مردم به بازار بورس و فرابورس وجود ندارد و فقط از طبقه بندی ذکر شده در سایت مدیریت فناوری اطلاعات بورس، سرمایه گذار متوجه می‌شود سهام یا دارایی مورد نظر در کدام تابلو پذیرش شده است، بنابراین نحوه معامله یکسان است.
او در پایان بیان کرد: البته برای اخذ اعتبار خرید برای سهام بازار پایه، محدودیت‌هایی وجود دارد، ولی معاملات نقدی مشابه است. حدود ۶۰۰ نماد معاملاتی در تابلوها و بازار بورس و فرابورس فهرست شده‌اند و تنوع زیادی از نظر صنعت دارند، البته از نظر ارزشی بیش از ۸۰ درصد سهام در بورس و مابقی در فرابورس هستند. بیشتر اوراق بدهی هم در فرابورس و در تابلو ابزارهای نوین مالی فهرست شده‌اند.
تفاوت بورس با فرابورس
یک کارشناس بازار سرمایه در رابطه با تفاوت بورس و فرابورس توضیحاتی ارائه کرده است.
_ باشگاه خبرنگاران نوشت: مهدی قلی پور در پاسخ به این سوال که چه فرقی بین بورس و و فرابورس بازار پایه وجود دارد؟ اظهار کرد: بازارهای تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار که خود شرکت‌های مستقل سهامی هستند، به ترتیب قدمت، شرکت بورس، بورس کالا، فرابورس و بورس انرژی هستند که اوراق بهادار شامل سهام، حق تقدم، اوراق مشارکت، اوراق صکوک، امتیاز تسهیلات مسکن، اوراق مشتقه و واحد‌های صندوق‌های قابل معامله در بورس و فرابورس معامله می‌شوند.
این کارشناس بازار سرمایه افزود: البته در فرابورس علاوه بر موارد فوق، امکان معاملات دارایی‌های فکری شرکت‌های کوچک و متوسط sme نیز وجود دارد. بورس کالا شامل معاملات محصولات فیزیکی فلزی، معدنی، کشاورزی و پتروشیمی، ابزارهای مالی کالا محور مثل اوراق سلف و سپرده کالایی و ابزارهای مشتقه وابسته به کالاها، بازار املاک و‌مستغلات و‌بازار صندوق‌های قابل معامله کالایی است و در بورس انرژی عمدتا نفت و میعانات و گاز و زغال‌سنگ و برخی فراورده‌های پالایشگاه‌ها مثل نفت کوره و برق، اوراق تامین مالی و مشتقه وابسته به آن‌ها معامله می‌شود.
وی در ادامه افزود: اوراق بهادار در بورس و فرابورس معامله می‌شوند و تفاوت اصلی آن‌ها در الزامات پذیرش ناشران (شرکت‌ها) در تابلوهای معاملاتی است؛ البته بازار فرابورس تابلوهای منحصر به فردی برای sme ها، قراردادهای تامین مالی جمعی و دارایی فکری نیز دارد، هر چند در هر دو بازار مهم‌ترین دارایی‌هایی که معامله می‌شوند سهام، حق تقدم، ابزارهای بدهی و واحد‌های صندوق‌های سرمایه گذاری و به صورت محدود ابزارهای مشتقه است که البته سهم اوراق مشتقه اختیار فروش تبعی در معاملات در حال افزایش است.
قلی پور در ادامه بیان کرد: همه ناشران پذیرفته شده در بورس، این قابلیت را داشته‌اند که در فرابورس هم پذیرفته شوند، چرا که تمام الزامات فرابورس را برای پذیرش می‌توانستند رعایت کنند، ولی عکس مسئله درست نیست، چرا که الزامات پذیرش شرکت‌ها در بورس از فرابورس سخت‌گیرانه‌تر است. هر چند ممکن است یک شرکت فرابورسی هم باشد که قابلیت پذیرش در بورس را هم داشته، ولی برای تمام شرکت‌های فرابورسی این قابلیت وجود ندارد.
این کارشناس در ادامه درباره میزان ریسک این بازارها گفت: برای سهام، وضعیت و تاریخچه سودآوری شرکت، عمر شرکت و تعداد صورت‌های مالی حسابرسی شده در سابقه فعالیت شرکت، میزان سرمایه ثبتی شرکت، حداقل تعداد سهامداران و درصد سهام شناور، مدت تصدی مدیران شرکت، وجود یا عدم وجود زیان انباشته و نوع گزارش حسابرس در قابلیت پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار بورس و فرابورس اثر گذار است. خود بورس بازار اول (شامل تابلوی اصلی و فرعی) و بازار دوم دارد و فرابورس هم بازار اول، دوم، پایه و سوم را دارد. از فرابورس به بورس و از بازار پایه به بازار اول در فرابورس و از بازار دوم به بازار اول بورس، شرایط پذیرش سهام شرکت‌ها سخت‌گیرانه‌تر می‌شود.
او در ادامه بیان کرد: بنابراین شرکت‌های بورسی بزرگتر، در زمان پذیرش سودآورتر از شرکت‌های فرابورسی هستند هر چند ممکن است یک شرکت فرابورسی هم بزرگ و سودآور باشد؛ بنابراین قاعدتا ریسک شرکتی که در بازار پایه فرابورس پذیرش شده بیشتر از بازار دوم و آن هم بیشتر از بازار اول فرابورس و همه آن‌ها هم بیشتر از بازار دوم بورس و بازار اول است.
این کارشناس بازار سرمایه در ادامه گفت: از نظر معاملاتی تفاوت خاصی برای سرمایه گذاران وجود ندارد، البته بعضا از نظر دامنه نوسان، حجم مبنا، لزوم تایید ناظر بازار به ویژه در بازار پایه فرابورس تفاوت‌هایی در شرایط معاملات وجود دارد. همچنین حساسیت و تایید سازمان بورس در اطلاعات مالی شرکت‌ها از بازار پایه فرابورس به تابلو اصلی بورس بیشتر می‌شود، یعنی در بازار پایه سازمان اطلاعات منتشره شرکت را بررسی و تایید نمی‌کند، در حالی که در بازار اول بورس حداکثر حساسیت بر کیفیت و کمیت گزارش‌های منتشره شرکت‌ها وجود دارد.
قلی پور در پاسخ به این سوال که آیا شرکت‌هایی که از بورس اخراج شدند و یا نتوانستند پذیرش بگیرند در فرابورس پذیرش می‌شوند؟ بیان کرد: بر اساس مفاد ماده ۹۹ قانون برنامه پنجم توسعه، معاملات سهام شرکت‌های سهامی عام ثبت شده نزد سازمان بورس، باید در بازار سرمایه صورت گیرند، بنابراین اخراج کامل نماد شرکتی از بازار سرمایه مقدور نیست فقط از تابلوی معتبرتر به تابلو با اعتبار کمتر منتقل می‌شوند تا جایی که به بازار پایه برسند، جایی که شرکت‌ها فقط ثبت شده و پذیرش نمی‌شوند و صرفا معاملات سهام شان در این بازار بدون هیچ مسئولیتی برای سازمان از نظر تایید یا عدم تایید گزارش‌های مالی انجام می‌شود. تاکید می‌کنم که ممکن است شرکت معتبری هم در بازار پایه باشد و علاقه‌ای به پذیرش در تابلوهای معتبرتر را نداشته باشد، ولی معمولا این شرکت‌ها یا سودآوری ندارند یا طرح‌هایشان به بهره برداری نرسیده است.
این کارشناس درباره دسته بندی و دامنه نوسانات بازار پایه فرابورس گفت: بازار پایه فرابورس بر اساس دستورالعمل ابلاغی سازمان بورس در شهریور ۱۳۹۸ رنگ بندی شد و بازار پایه به سه تابلو زرد، نارنجی و قرمز طبقه بندی شد. تابلوی زرد برای شرکت‌ها با حداقل تخلفات ناشر در ارائه و افشا اطلاعات مالی و صورت‌های مالی حسابرس شده است.
او در پایان تصریح کرد: تابلو قرمز هم برای شرکت‌هایی است که در آستانه حکم دادگاه مبنی بر ورشکستگی یا تصمیم مجمع به انحلال شرکت قرار دارند یا عدم ارائه اطلاعات برای بیش از ۳ سال داشته‌اند و تابلوی نارنجی بین شرایط این دو تابلوی زرد و قرمز محدودیت‌های معاملاتی هر تابلو هم از نظر دامنه نوسان و تایید معاملات توسط ناظر بازار متفاوت است. به عنوان مثال دامنه نوسان در روز عادی در تابلوی زرد مثبت منفی ۳ درصد، نارنجی ۲ درصد و قرمز یک درصد است.
دیدگاه شما