شمشیر دولبه در بورس

شمشیر دولبه تحریم‌های آمریکایی

وقوع جنگ روسیه و اوکراین موجب شد که قیمت بیش از 100دلاری هر بشکه نفت در بازار جهانی تثبیت شود و در صورت تداوم این مناقشه، چشم‌انداز قیمت نفت تا پایان سال2022 در ارقامی نزدیک به 100دلار در هر بشکه برآورد می‌شود؛ اتفاقی که موجب بحران جهانی انرژی شده و کشورها را در تهیه سوخت و نفت موردنیاز کشور خود ناتوان ساخته است.

امروز تحریم‌های آمریکایی به اقدامی علیه این کشور و هم‌پیمانانش در اروپا تبدیل شده است. هرچند این کشور با هدف کاهش درآمد، ایران و ونزوئلا و حالا روسیه را تحریم کرده اما این تحریم‌ها به یک چالش جدی برای کشورهای اروپایی و آمریکا تبدیل شده است؛ زیرا موجب افزایش قیمت بنزین شده که این امروز نارضایتی مردم را در پی خواهد داشت. به‌طوری‌که بلومبرگ در گزارشی نوشته است: هرچند تحریم‌های آمریکا و اتحادیه شمشیر دولبه در بورس اروپا علیه نفت ایران هزینه‌هایی برای این کشور در پی داشته است اما این هزینه به‌صورت متقابل به معیشت مردم اروپا و آمریکا نیز وارد شده است.
حال بلومبرگ اعلام کرده است با توجه به نزدیک شدن به انتخابات میان‌دوره‌ای در آمریکا و لزوم کاهش قیمت بنزین در این کشور، ممکن است آمریکا چشم خود را روی نفتی که برخلاف تحریم‌ها از ایران صادر می‌شود، ببندد.
«مایک مولر»، مدیر امور آسیایی گروه ویتول اعلام کرد آمریکا احتمالا فشار بر تهران را کم می‌کند تا بشکه‌های بیشتری از نفت این کشور به بازار جهانی راه یابند. وی گفت: «با توجه به نزدیک شدن به انتخابات میان‌دوره‌ای در آمریکا و لزوم کاهش قیمت بنزین در این کشور، ممکن است آمریکا چشم خود را به‌روی نفتی که برخلاف تحریم‌ها از ایران صادر می‌شود ببندد».
برهمین اساس، طی دو روز گذشته نیز برخی منابع ناشناس از برداشته شدن تحریم‌های ونزوئلا و مجوز آمریکا به دو شرکت اروپایی برای انتقال نفت خام این کشور به اروپا خبر دادند.
به اعتقاد کارشناسان، فشار افزایش قیمت بنزین بر معیشت مردم آمریکا و افزایش نارضایتی‌ها، به‌ناچار دولت بایدن را به‌سمت استفاده از ظرفیت نفت کشورهای تحریم‌شده برای کاهش قیمت نفت حرکت خواهد داد، به‌خصوص که با توجه به کاهش محبوبیت بایدن، دموکرات‌ها در انتخابات میان‌دوره‌ای نوامبر در سنا و مجلس نمایندگان با چالش جدی مواجه شده‌اند.
بلومبرگ نیز در گزارشی مدعی شد: به گفته بزرگ‌ترین تاجر مستقل نفت خام، ایالات‌متحده ممکن است حتی بدون احیای توافق هسته‌ای2015، اجازه دهد نفت ایران با تحریم بیشتری وارد بازارهای جهانی شود. در ادامه گزارش آمده است: جو بایدن، رییس‌جمهور ایالات‌متحده می‌تواند تصمیم بگیرد که نیاز به کاهش بی‌سابقه قیمت‌های نفت قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای نوامبر، بیش‌تر از مزایای اجرای دقیق تحریم‌ها، ازجمله توقیف تعداد بیش‌تری از نفتکش‌های ایرانی است.

پدیدار: آمریکا به دنبال جایگزینی نفت روسیه برای بازار غرب است
«رضا پدیدار»، رییس کمیسیون انرژی اتاق تهران با اشاره به افزایش بهای نفت و نیاز بازار انرژی جهان به نفت ایران و ونزوئلا، به روزنامه «صبح‌نو»، عنوان کرد: چنانچه ذخایر نفتی ایران که درحال‌حاضر روی آب است وارد بازار شود، قطعا بهای نفت کاهش یافته و بازار نفت جهانی تعدیل می‌یابد. به‌خصوص با تحولات روسیه که شاهد آن هستیم، نفت ایران می‌تواند تعدیل‌کننده مناسبی برای بازار جهانی باشد.
این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به اینکه درصورت توافق هسته‌ای ایران، شاهد عرضه نفت ایران در بازارهای جهانی خواهیم بود، افزود: در صورت رفع تحریم‌ها و به سرانجام رسیدن مذاکرات، عرضه نفت کشورمان در بازارهای جهانی تا یک‌‌ونیم میلیون بشکه افزایش می‌یابد. میزان تولید نفتی که مقامات رسمی ایران بارها اعلام کردند که توانایی تولید ما تا این میزان است. عرضه نفتی که منجر به کاهش قیمت جهانی نفت خواهد شد و در ثابت نگه داشتن بهای آن تاثیرگذار است.
پدیدار با بیان اینکه تعادل عرضه و تقاضای بازار نفت قیمت‌ها را به روند کاهشی می‌رساند، تصریح کرد: روند کاهشی در قیمت نفت هر مقدار که وارد بازار شود، در حقیقت قیمت‌ها را تعدیل می‌کند و می‌تواند در کاهش نارضایتی‌های مردمی که در بیشتر کشورهای جهان دیده می‌شود تاثیرگذار باشد. اگر توافق هسته‌ای ایران سر گیرد این احتمال می‌رود که بهای نفت، تا 100دلار قرار گیرد و سهم ما از بازار شمشیر دولبه در بورس جهانی تا سقف یک‌ونیم میلیون بشکه در روز افزایش یابد. آنگونه که رسانه‌های غربی گزارش می‌دهند، بازار انرژی جهان نیازمند نفت ونزوئلا و ایران است و با ورود نفت به چرخه جهانی است که ثبات و تعادل در این بازار دیده خواهد شد.
وی با اشاره به کندشدن تیغ تحریم‌ها علیه ونزوئلا و ایران ادامه داد: اکنون شاهد عقب‌نشینی آمریکا از تحریم نفت ونزوئلا هستیم؛ موضوعی که آمریکا درخصوص چند شرکت نفتی اعمال کرده است. هر چند حجم این برداشتن تحریم‌ها بزرگ نیست اما بی‌تاثیر بر قیمت نفت در بازار جهانی نسبی نیست. آمریکا به‌دنبال جایگزینی نفت روسیه در بازار غرب است. اما این رفع تحریم‌ها آیا برای نفت ایران هم شکل می‌گیرد، کما اینکه هند و چین بارها علاقه‌مندی خود به بازار نفت ایران را اعلام کرده‌اند اما هنوز سخن جدی ازسوی آمریکا یا غربی‌ها شنیده نشده است که اگر اینگونه شود، بهای نفت با کاهش نسبی و ثبات بیشتری روبه‌رو خواهد شد و بهای نفت را تا 100دلار نگه خواهد داشت.
رییس کمیسیون انرژی اتاق تهران با اشاره به تاثیرگذاری جنگ اوکراین در بهای جهانی نفت، تاکید کرد: روس‌ها اگر جنگ را کاهش دهند، صادرات نفت افزایش یافته و قیمت‌ها روند کاهشی می‌یابد. چنانچه جنگ ادامه یابد شاهد افزایش قیمت‌ها در بازار نفت خواهیم بود.

دعبید و یک شمشیر دولبه!

داروسازی عبید برای سال مالی منتهی به 30 آذر ماه 95، مبلغ 1123 ریال سود به ازای هر سهم پیش بینی کرده است که تقریبا معادل سود در نظر گرفته شده برای سال مالی 94 ( مبلغ 1130 ریال) می باشد. با نگاهی به صورتهای مالی دعبید، متوجه ثبات رویه در برآورد سود سال 95 این شرکت میشویم البته . در ادامه به بررسی مهمترین نکات صورتهای مالی دعبید در سال مالی 95 خواهیم پرداخت: 1. فروش شرکت با رشدی 27 درصدی از 208 میلیارد تومان در سال 94 به 265 میلیارد تومان در سال 95 خواهد رسید. عمده افزایش فروش به دلیل افزایش 19 و 20 درصدی فروش انواع کپسول و قرص می باشد که هر کدام افزایش نرخ 3 و 9 درصدی را نیز در سال 95 تجربه خواهند کرد. شرکت در نظر دارد تا ظرفیت عملی تولید قرص در سال 95 را به عدد 1 میلیارد و900 میلیون عدد برساند که حدود 300 میلیون عدد بیشتر از ظرفیت 1.6 میلیاردی سال 94 می باشد. کپسولها نیز از 476 میلیون عدد به 494 میلیون عدد در سال 95 خواهد رسید. 66 درصد از فروش شرکت را انواع قرص و 28 درصد را انواع کپسول تشکیل میدهد. باید دید که دعبید می تواند افزایش سهم از بازار خود را با رشد تعدادی فروش در سال 95 محقق کند یا خیر. البته جدیدا دعبید وارد تولید داروهای بیماریهای صعب العلاج نیز شده است که خود میتواند بازار فروش شرکت را در سالهای آینده توسعه دهد. 2. حاشیه سود ناخلص شرکت در سال 95 نسبت به سال 94 حدود 2 درصد کاهش یافته است و از شمشیر دولبه در بورس 52 درصد به 49 درصد رسیده است. عمده دلیل کاهش حاشیه سود شرکت افزایش قابل توجه نرخ مواد مصرفی شرکت بوده است که حدود 50 درصد افزایش را نسبت به سال 94 نشان میدهد. این در حالیست که افزایش تعداد فروش محصولات حدود 20 درصد بوده است. کمی چاشنی احتیاط در برآورد مواد اولیه مصرفی شرکت در سال 95 دیده می شود که البته در شرایط فعلی امری منطقی به نظر می رسد. سایر آیتمهای بهای تمام شده نظیر سربار و و دستمزد مستقیم رشد کمتری را نشان می‌دهند و برآورد واقعی تری دارند. 3. هزینه های عمومی و اداری با رشدی 12 درصدی از 46.5 میلیارد تومان به حدود 59 میلیارد تومان رسیده است و رشدی 13 درصدی را تجربه کرده است. رشد هزینه های عمومی و اداری کاملا منطقی و طبیعیست و معمولا این آیتم هزینه ای متوسط رشد 15-20 درصدی را در اکثر شرکتها به صورت سالانه تجربه می‌کند. شرکت حدود 79 نفر نیروی جدید در سال 95 استخدام خواهد کرد که حدود 60 نفر از آنها مربوط به بخش اداری هستند. 4. آیتم مهمی که در صورتهای مالی دعبید باید به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد هزینه های مالی شرکت می باشد که با رشد 27 درصدی مواجه شده است و از 38 میلیارد تومان به 48 میلیارد تومان رسیده است. این رقم در سال 95 حدود 66 درصد از سود قبل از مالیات می باشد که رقم بزرگی محسوب می شود و ریسک مالی شرکت را افزایش داده است. رقم هزینه های مالی در سال 94 حدود 47 درصد از سود قبل از مالیات را شامل می‌شد. این افزایش در هزینه ها در صورتیکه فروش شرکت دچار نوسان شود می‌تواند به کاهش شدید سود دعبید در سالهای بعدی منجر شود. عمده هزینه های مالی شرکت که مبلغ 130 میلیارد تومان وام می باشد با نرخ 27 درصد از سیستم بانکی و به صورت مشارکت مدنی اخذ شده است.

اهرم یا لوریج چیست؟

اگر بازارهای اهرم‌دار مثل بازار آتی زعفران، بازار فارکس یا فیوچرز ارز دیجیتال برای شما آشنا و جذاب است، به احتمال خیلی زیاد، مفهوم اهرم یا لوریج بوده که شما را جذب این بازارها کرده است. درست مثل زمانی که جک ماشین، با یک فشار کم آن وزن زیاد را بلند می‌کند، اهرم نیز قابلیت رشد حساب و پول را با مبلغ بسیار کمتر به شما می‌دهد اما تفاوت اهرم در این بازار با اهرم موجود در جک این است که اهرم موجود در بازارهای مالی دو روی سکه دارد.

به جرئت میگویم با توجه به گفت‌گوهایی که با اشخاص زیادی داشته‌ام متوجه شدم درک درستی از مفهوم مارجین و اهرم در بین معامله‌گران تازه‌کار وجود ندارد و به همین دلیل به درستی این ابزار را نمی‌شناسند و از آن انتظاری خلاف واقع دارند.

تریدرهای سازمانی و حرفه‌ای برای هر $50,000 بالانس در حساب، ۱ لات حجم وارد می‌کنند. شما چطور انتظار دارید روی حساب $100 همین حجم را بزنید و موفق شوید؟

برای مدیران مالی یک استاندارد وجود دارد که به ازای هر $5,000 در بالانس، ۰.۱ لات به حجم پوزیشن را اضافه کنند.

پس برای مدتی به این موضوع فکر کنید: اگر تریدرهای حرفه‌ای و سازمانی این کار را می‌کنند، چرا تریدرهای کم‌تجربه فکر می‌کنند باید روی حساب $2,000 ۱ لات پوزیشن بزنند یا از آن بد‌تر روی حساب $100 در برخی بروکر‌ها، ۱ لات پوزیشن باز کنند؟

برخی بروکرها به شما اجازه می‌دهند حتی با $5 سرمایه یک حساب معاملاتی داشته باشید اما در اینجا به یکی از مشکلات در میان تریدرها اشاره می‌کنیم:

دلیل اول شکست تریدرهای تازه‌کار این نیست که دانشی ندارند، بلکه نداشتن سرمایه کافی و نداشتن علم به مفهوم لوریج و اهرم است.

اهرم چیست؟

میدانم که این موضوع را در دروس گذشته بررسی کرده‌ایم اما به علت اهمیت فراوان این موضوع، باری دیگر به آن می‌پردازم.

«تعریف کتابی اهرم یا لوریج این است: داشتن قدرت کنترل مقدار زیادی پول با مقدار پول بسیار کم با استفاده از قرض گرفتن.»

برای مثال، برای کنترل پوزیشن $100,000 بروکر $1,000 از سرمایه شما را قفل کرده و کنار می‌گذارد. به نظر شما این حساب چه اهرمی دارد؟

اهرم شما که به صورت نسبت بیان می‌شود؛ ۱:۱۰۰ است.

این یعنی شما صد هزار دلار را با هزار دلار کنترل می‌کنید.

حالا فرض می‌کنیم ارزش پوزیشن شما از $100,000 به $101,000 یا به اندازه $1000 افزایش یابد.

اگر قرار بود کل این $100,000 را از پول خودتان قرار دهید، سود شما در این معامله %1 می‌بود ($1000 سود تقسیم بر $100,000 سرمایه اولیه)

این مثال برایتان آشنا نیست؟ مثال آن بورس ایران یا بازار اسپات ارزهای دیجیتال است، یعنی شما به همان اندازه که یک دارایی را بخرید سود می‌کنید.

در بازارهای مثل بورس و اسپات، لوریج 1:1 است.

پس به بازار 1:1 همان بازار بدون لوریج می‌گوییم. حالا علت اصلی معروف شدن بازارهای اهرم‌دار را متوجه شدید؛ کنترل مبلغی زیاد با مبلغی به مراتب کمتر.

حالا در همین مثال، با تغییرات ارزشی از $100,000 به $101,000 و اهرم 1:100 شما در حقیقت %100 سود می‌کنید زیرا سرمایه شما ۱۰۰۰ دلار بوده است. (البته بعده‌ها توضیح می‌دهیم این کار ممکن نیست چون در حقیقت این کار full margin وارد شدن است که خلاف قوانین مدیریت سرمایه است)

حالا روی دیگر سکه را ببینید: اگر شما صد هزار دلار سرمایه داشتید (اهرم 1:1) و هزار دلار از آن کم شود، شما 1% ضرر می‌کردید اما اگر اهرم 1:100 باشد، شما در حقیقت %100 ضرر می‌کردید.

برای همین منظور ما شمشیر دولبه در بورس به لوریج یا اهرم لقب «شمشیر دولبه» را می‌دهیم.

حال موضوع مهم دیگر این است که اهرم رابطه تنگاتنگی با مارجین دارد. به همین دلیل باید مفهوم مارجین را علی‌رقم اینکه در گذشته مفصل توضیح دادیم، دوباره بررسی کنیم:

بالاخره مارجین چیست؟

اجازه دهید به مثال قبلی خود برگردیم تا این مفهوم را به خوبی درک کنید، در فارکس برای کنترل کردن یک پوزیشن $100,000 بروکری که در آن حسابی با لوریج 1:100 باز کردید، $1000 از کل حساب را در حساب شما جدا می‌کند.

به این $1000 که بروکر برای دادن اهرم به شما کنار می‌گذارد یا اصطلاحا قفل می‌کند، «مارجین می‌گوییم»

«به زبان ساده مارجین یعنی مقدار پول واقعی مورد نیاز برای باز کردن پوزیشن در یک حساب اهرم‌دار»

مارجین را به صورت درصدی بیان می‌کنند که معنی آن مقدار مورد نیاز برای باز کردن پوزیشن است.

پس متوجه شدید مفهوم مارجین و اهرم به هم گره خورده است.

چرا باید در معامله با مارجین مراقب بود؟

حتماً مفهوم کال مارجین یا مارجین کال را شنیده‌اید یا در دروس قبلی در مورد آن اطلاعات کسب کردید. در این بخش لازم است باری دیگر در مورد این موضوع صحبت کنیم.

ممکن است به تریدرهای بلند‌مدتی بورس ایران یا هولدرهای ارزهای دیجیتال برخورد کرده باشید. فرضاً با برخی که صحبت می‌کنید، به شما می‌گویند فلان کوین یا سهم را ۲ سال است که دارند. این اقدام برای بازارهای دارای مارجین کمی دور از ذهن به نظر می‌آید و دلیل اصلی آن وجود اهرم است. شما باید محاسبات لازم را انجام دهید که اگر ترید شما در ضرر رفت، نهایتاً چقدر ممکن است به ضرر برود و پس از هولد کردن طولانی پوزیشن، آیا پوزیشن کال مارجین می‌شود یا خیر.

کال مارجین یا Margin call

در ایران شمشیر دولبه در بورس مفهوم مارجین کال بیشتر به «کال مارجین یا کال شدن» معروف است. اما در حقیقت چیزی که در ذهن شما به عنوان کال مارجین شدن جا افتاده، غلط است. در حقیقت وقتی حساب شما کامل از بین برود در بازار فیوچرز به آن لیکویید و در بازار فارکس به آن استاپ اوت گفته می‌شود اما خود کال مارجین چیست؟

کال مارجین زمانی رخ می‌دهد که سیستم بروکر به صورت خودکار تشخیص دهد مقدار ضرر شما به حد مارجین مورد نیاز آن پوزیشن بر اساس اهرم رسیده باشد. این سیستم باعث می‌شود حساب شما منفی نشود. اگر این سیستم وجود نداشت، پوزیشن ضررده شما که در حال نابودی بالانس بود، به خود بروکر نیز ضرر وارد می‌کرد. در حقیقت این سیستم برای محافظت از خود بروکر است.

بروکرها موظف هستند که قبل از اینکه پوزیشن یا پوزیشنه‌های ضررده کامل حساب را نابود کنند، به تریدر اخطار دهند تا در صورتی که تریدر تشخیص داد می‌تواند این پوزیشن را نجات دهد، مقداری دیگر به حساب خود deposit کند. پس می‌توان کال مارجین را به نحوی نوعی زنگ هشدار نیز تفسیر کرد.

یکی از نشانه‌های کال مارجین شدن در متاتریدر ۴، قرمز شدن بخش Trade است.

نکته دیگری که بد نیست بدانید و ممکن است در جای دیگری به آن اشاره نشده باشد این است که بیشتر بروکر‌ها در آخر هفته مارجین بیشتری نیاز دارند، یعنی ممکن است ۱٪ مارجین به ۲٪ یا بیشتر مارجین تبدیل شود. همچنین ممکن است مارجین مورد نیاز برای ارزهای مختلف در بروکرها متفاوت باشد.

چرا اهرم برای تریدرهای تازه‌کار یک ابزار خطرناک است؟

من در بین بروکرهایی که به ایرانیان خدمات می‌دهند بعضاً تا اهرم 1:3000 هم دیده‌ام😲

این مقدار از اهرم برای یک تریدر تازه‌کار کشنده است. دلیل آن این است که اگر اهرم شما بسیار پایین باشد و بخواهید حجم‌های بالا را وارد کنید، اصلاً امکان باز شدن پوزیشن وجود نخواهد داشت.

حال سوال این است که بهتر است با چه اهرمی کار کنیم؟

برای شروع و بعد از تمارینی که در دمو انجام داده‌اید و تصمیم به تریدر در حساب شمشیر دولبه در بورس ریل دارید، بهتر است از اهرم 1:100 یا 1:200 بالاتر نروید.

فکر اینکه حسابی با اهرم بالاتر باز کنید را از سر بیرون کنید تا سرمایه خود را هرچقدر هم که برایتان کم باشد، حفظ کنید.

روش کار اهرم پایین به این شکل است که اگر احیاناً روی حساب ۱۰۰ دلاری بخواهید حجم ۱ لات باز کنید اصلاً بروکر به شما اجازه باز کردن پوزیشن نمی‌دهد.

چرا بیشتر بروکرها دوست دارند شما با تفکر کوتاه‌مدتی ترید کنید

تا به حال به روش درآمدی بروکرها دقت کرده‌اید؟ بروکرها از اسپرد یا کمیسیون معاملات شما سود شمشیر دولبه در بورس می‌برند؛ به همین دلیل دوست دارند شما تعداد معاملات بیشتری باز کنید تا آن‌ها نیز از این معاملات سود کنند. برای همین منظور وجود اهرم‌های بالا با ارقام عجیب، مثل 1:1000 یا 1:3000 در بین بروکرهایی که به ایرانیان خدمات می‌دهند دیده می‌شود. باید کاملاً در مقابل این بروکرها هوشیار باشید و اصلاً سراغ چنین اهرم‌هایی نروید زیرا خطر ترید روی این اهرم‌ها به دلیل امکان وارد کردن حجم زیاد با پول اولیه کم وجود دارد و شما را تحریک به تریدر قمارگونه می‌کنند.

همیشه یادتان باشد قبل از اینکه شروع به ترید با پول واقعی کنید تمام جوانب احتیاط را رعایت کنید.

شمشیر دو لبه بازار سهام برای سرمایه گذارانش

یک کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: بازار سهام مانند شمشیر دولبه‌ای است که هرگونه تصمیم گیری و اجرای سیاست در این بازار همواره سود و ضرر‌هایی به برخی وارد می‌کند.

به گزارش پول نیوز، علی حیدری کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: بازار سهام مانند شمشیر دولبه‌ای است که هرگونه تصمیم گیری و اجرای سیاست در این بازار همواره سود و ضرر‌هایی به برخی وارد می‌کند. از اینرو هرگونه دستورالعمل و یا ابلاغیه‌های جدید سازمان بورس در پایان سال کاری و مالی برای بازار سهام می‌تواند بازخورد‌های مثبت و منفی داشته باشد.

وی افزود: انجام قبولی در آزمون کانون کارگزاران و سپس گرفتن کد معاملاتی از گذشته در بازار سرمایه وجود داشته است، ولی همواره سخت گیری در این باره انجام نمی‌شد و فقط به عنوان یک فرم برای پر کردن و ثبت نام اولیه از طرف سرمایه گذار این فرم پر می‌شد که در حال حاضر اجرای این ابلاغیه به منزله یک فیلتر برای ورود سرمایه گذاران به بازار سرمایه است. امیدواریم که این ابلاغیه در حد یک نوشته نباشد و حداقل در مراحل اولیه سبب فیلتر سرمایه گذاران شود و تا حدی نیز آن‌ها را مجاب کند که از کتاب‌ها و یا نوشته‌ها و مبانی اولیه آموزش بهره ببرند.

این کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: سواد معاملاتی با سواد آکادمیک از یکدیگر جدا هستند، بنابراین کار کردن در بازار سرمایه نیاز به دانش، اطلاعات و سواد بسیار بالایی دارد.

حیدری خاطر نشان کرد: شخص در کنار اینکه مسائل و موانع اقتصادی را به کلی باید بداند باید از مسائل مالی و ریز جزئیات شرکت‌ها نیز مطلع شود؛ پس نمی‌توان به طور کلی داشتن مدرک را رد کرد و یا نداشتن آن را نیز امتیاز به شمار آورد.

شمشیر دولبه در بورس

مقاومت شورای‌ رقابت برای ماندگاری در سیاست‌گذاری

نقدینه -بازار خودرو یکسالی است که روز‌های بدی را سپری می‌کند و با وجود سیاست‌های مختلفی که دولت برای کنترل آن اعمال کرده، اما شواهد پیداست که اقدامات انجام شده صرفا مسکن موقت بوده و حتی در برخی مواقع وضعیت را آشفته‌تر کرده؛ حالا این روز‌ها که بازار به اوج بلاتکلیفی رسیده و راهکارهای اعمال شده هم به بن‌بست خورده، موضوع عرضه خودرو در بورس کالا مطرح شده بلکه بتواند این بازار روبه زوال را نجات دهد که البته این سیاست هم موافقان و مخالفان خودش را دارد.

به گزارش پایگاه خبری نقدینه ، صنعت و بازار خودروی کشور سال‌هاست که قربانی سوء‌مدیریت سیاستگذارانی شده که هرکدام سعی داشتند با اعمال روش‌هایی هرچند موقتی، بدون در نظر گرفتن عواقب آن به هر نحوی جایگاه خود را حفظ کنند؛ شورای رقابت که تا سال گذشته سکان بازار خودرو را در دست داشت در عمل نتوانست از عهده این مسئولیت برآید و با تشدید التهابات بازار، قرار شد تا سازمان حمایت از مصرف‌کننده و تولیدکننده زمامدار بازار خودرو شود.

درحالیکه قیمت‌گذاری دستوری بارها مورد انتقاد کارشناسان و فعالان بازار خودرو قرار گرفته بود اما سیاستگذار جدید نیز همین روال را در پیش گرفت؛ علاوه بر این، سازمان حمایت سال گذشته با اقداماتی همچون حذف قیمت‌ از سایت‌های فروش، اصرار بر افزایش پیش‌فروش‌ها و تشدید سرکوب بهای خودرو در کارخانه سعی کرد تا جلوی روند صعودی قیمت‌های بازار را بگیرد اما این نهاد هم در کار خود موفق نشد.

با شروع سال۹۹ بازار خودرو مثل سایر بازار‌ها به دلیل شیوع ویروس کرونا با رکود سنگینی مواجه شد و از طرفی سیاست‌های شکست خورده سازمان حمایت، باعث شد تا مسئولان مجددا به دنبال نهاد جایگزین بگردند؛ به این ترتیب باز هم پای شورای رقابت به میدان باز شد و مدیریت بازار خودرو در کشمکش بین شورا و سازمان حمایت قرار گرفت.

درنهایت بعد از حدود دوماه بلاتکلیفی و جدال بر سر نحوه قیمت‌گذاری خودرو، شورای رقابت مجددا روی کار آمد؛ این نهاد هم در دوران مدیریت جدید خود سعی کرد با روش‌هایی همچون قرعه‌کشی خودرو، اعمال محدودیت در قیمت‌گذاری خودروسازان و طرح‌های فروش ‌فوری و پیش‌فروش، آرامش را به بازار خودرو برگرداند.

حالا با گذشت حدود شش ماه از سال جدید و تغییرات شمشیر دولبه در بورس پی‌درپی نهادهای نظارتی و بی‌نتیجه بودن انواع روش‌های تعیین قیمت، بازار خودرو همچنان متاثر از سیاست قیمت‌گذاری دستوری درگیر التهاب و نوسان لحظه‌ای قیمت‌ها است.

پیشنهاد عرضه خودرو در بورس کالا

حالا در شرایطی که دولت قصد عقب‌نشینی از موضع خود درمورد قیمت‌گذاری دستوری خودرو را ندارد، تقریبا در شمشیر دولبه در بورس اردیبهشت ماه امسال طرح عرضه خودرو در بورس کالا به رییس‌جمهور ارائه شد؛ احمد نعمت‌بخش دبیر انجمن خودروسازان ایران در این باره اعلام کرد: انجمن پیشنهاد داده، با توجه به حمایت دولت از بازار سرمایه بهتر است تدابیری اتخاذ شود تا خودروسازان هم به بورس کالا ورود و خودروهای تولید داخل را در این بازار عرضه کنند.

نجات بازار خودرو از معضل دونرخی

به اعتقاد این مقام مسئول، در حال حاضر دو راه بیشتر برای نجات بازار خودرو باقی نمانده، یا باید قیمت‌گذاری دستوری حذف و نرخ خودرو در حاشیه بازار تعیین شود و یا اینکه خودرو را هم مانند بسیاری از کالا‌ها در بورس عرضه کنند.

نعمت‌بخش تاکید کرد: عرضه خودرو در بورس کالا رانت دو نرخی بودن قیمت را از بین می‌برد و باعث ایجاد شفافیت در بازار خواهد شد؛ البته این موضوع مستلزم آن است که شورای رقابت در این بازار هم قیمت‌گذاری دستوری را پیش نگیرد.

در این رابطه کارشناسان دیگری هم معتقدند که این اقدام در وهله اول منجر به تک‌نرخی شدن خودرو و شفافیت قیمت آن شده و در نهایت به دلیل افزایش نقدینگی خودروسازان، کیفیت محصولات هم بهتر خواهد شد.

تجربه موفق عرضه سراتو در بورس

این طرح هم مثل سایر سیاست‌های اعمال شده در بازار خودرو، موافقان و مخالفانی دارد، ضمن اینکه سیاست مذکور در سال۹۶ برای نخستین بار روی خودروی سراتو انجام شد که البته نتیجه مثبتی به همراه داشت؛ در آن سال ۵۰دستگاه سراتو محصول شرکت سایپا با قیمت پایه ۸۷۲میلیون و ۶۰۴هزار و ۴۴۶ ریال در بورس کالای ایران عرضه شد تا این شرکت بتواند پس از عرضه فیزیکی، از طریق انتشار اوراق سلف موازی برای این محصول خود تامین مالی کند.

عرضه خودرو در بورس به معنای رها کردن قیمت نیست

امیرحسین کاکایی، کارشناس صنعت خودرو شمشیر دولبه در بورس که یکی از موافقان اجرای این طرح است، به خبرنگار اقتصادآنلاین گفت: موفقیت صنایعی که درحال حاضر در بورس کالا عرضه شده‌اند، نشان‌دهنده مزایای این طرح است؛ این اقدام اولا منجر به تک نرخی شدن خودرو و سپس حذف واسطه‌ها از این بازار خواهد شد.

به گفته کاکایی، دو نرخی بودن برای هرکالایی منجر به رانت و فساد خواهد شد اما اگر خودر‌و در بورس عرضه شود، اولا نظام قیمت‌گذاری دستوری از بین می‌رود و ثانیا قیمت‌ها شفاف ‌و از زیان خودروسازان کاسته خواهد شد.

این کارشناس صنعت خودرو با بیان اینکه اکنون زمینه و ضرورت ورود خودرو به بورس کالا بیشتر شده تاکید کرد: البته این اقدام به معنای رهاکردن قیمت خودرو نیست، بلکه با این روش نیز باید نظارت دقیقی در تعیین قیمت صورت بگیرد، ولی سرکوبی درکار نباشد.

مالیات بر عایدی سرمایه مانع گرانفروشی خودرو در بورس

مرتضی زمانیان، کارشناس اقتصادی هم موافق اجرای این سیاست است؛ او در گفت‌و‌گو با خبرنگار اقتصادآنلاین بیان کرد: من از قبل هم موافق عرضه خودرو در بورس کالا بودم زیرا قیمت‌گذاری خودرو هیچ‌گاه در ایران موفق نبوده و همیشه شاهد افزایش قیمت آن در بازار بودیم.

او تاکید کرد: در این میان باید به این نکته هم توجه کرد که با عرضه خودرو در بورس، رگولاتوری اتفاق نیفتد و به سمت سفته‌بازی نرویم.

زمانیان با انتقاد از روش شورای رقابت در کنترل بازار خودرو اظهار کرد: تجربه اخیر شورای رقابت هم بسیار درس‌آموز است، اینکه با ده‌ها هزار میلیارد شمشیر دولبه در بورس هزینه، خودروی ارزان به مردم دادند اما نه تنها بازار کنترل نشد بلکه رانت‌هایی بین دهک‌های بالا تقسیم شد و برخی هم با وکالت خودروهایشان را فروختند.

این کارشناس مسائل اقتصادی با تاکید بر تاثیر عرضه خودرو در بورس بر شفافیت این بازار تصریح کرد: البته سوال اینجاست که اگر این کار انجام شد و پس از خرید، قیمت برخی خودرو‌ها گران شد آن وقت چه کنیم؟ اول اینکه کسی نمی‌تواند خودرویی که ارزان خریده را در این ساختار گران‌تر بفروشد، ولی برای مقابله با آن هم می‌توان به سراغ مالیات بر عایدی سرمایه رفت که البته این روش راه جلوگیری از سفته‌بازی نیست.

به گفته زمانیان، اگر بخواهیم بازار خودرو را کنترل کنیم باید به سراغ افزایش عرضه برویم زیرا عرضه ارزان نتیجه‌ای جز رانت و افزایش صف خرید و تلاطم بازار ندارد، بنابراین در شرایط فعلی عرضه در بورس کالا می‌تواند تاثیر قابل توجهی بر قیمت‌ها بگذارد.

مخالفت شدید شورای‌رقابت با رقابتی‌شدن قیمت خودرو

در این میان، سیاست مذکور مخالفانی هم به همراه دارد که معتقدند این اقدام نه تنها به کاهش قیمت خودرو منجر نخواهد شد بلکه احتمال افزایش زیان مجدد خودروسازان هم وجود دارد؛ یکی از سرسخت‌ترین مخالفان این ساختار رضا شیوا، رییس شورای رقابت است.

به گفته شیوا، از آنجا که خودرو کالایی انحصاری است، بنابراین تعیین دستورالعمل قیمت‌گذاری آن باید بر عهده شورای رقابت باشد و تا زمانی که این نهاد تشخیص ندهد، امکان تعیین قیمت خودرو در بورس کالا وجود ندارد.

این مقام مسئول همچنین کمبود عرضه و تقاضای بالا را دلیل اصلی مخالفت خود با عرضه خودرو در بورس کالا عنوان کرد و افزود: در شرایط فعلی که با کسری شدید خودرو در بازار مواجه هستیم، این اقدام نتیجه مثبتی نخواهد داشت و شورا کاملا مخالف این موضوع است.

عرضه خودرو در بورس تاثیری بر کاهش قیمت ندارد

حسن کریمی سنجری، کارشناس بازار خودرو یکی دیگر از مخالفان اجرای این روش در شرایط فعلی است، کریمی با تایید اظهارات شیوا، معتقد است زمانی سیاست عرضه در بورس می‌تواند مثبت عمل کند که بازار خودرو متعادل و شکاف شمشیر دولبه در بورس بین عرضه و تقاضا برطرف شده باشد.

کریمی سنجری افزایش تقاضا را عامل گرانی خودرو دانست و تصریح کرد: افت تولید خودرو، محدودیت در تولید خودرو‌های مونتاژی و ممنوعیت واردات باعث بر هم خوردن تعادل عرضه و تقاضا و در نهایت افزایش قیمت خودرو شده است.

او با بیان این که عرضه خودرو در بورس کالا تنها ممکن است قیمت آن را به نفع شرکت‌های خودروساز اصلاح کند، خاطرنشان کرد: البته هنوز مکانیزم تعیین قیمت خودرو در بورس مشخص نیست و اگر دولت در این روش هم بخواهد قیمت‌گذاری دستوری را اعمال کند، این سیاست نه به نفع خودروساز و نه مردم خواهد بود.

افزایش مجدد قیمت درصورت عدم کنترل تقاضا

این کارشناس بازار خودرو با تاکید بر ضرورت کنترل تقاضا بیان کرد: وقتی کالایی در بورس عرضه می‌شود، نباید محدودیتی در خرید آن وجود داشته باشد درحالیکه الان حجم عرضه خودرو نسبت به تقاضا کم‌تر بوده و با این وضعیت قیمت خودرو در بورس کالا هم افزایش خواهد یافت.

راهکار کشف قیمت خودرو نظام عرضه و تقاضا است

او ادامه داد: حالا اگر دولت در نهایت تصمیم بگیرد با شرایط فعلی سیاست عرضه خودرو در بورس کالا را اجرا کند، حداقل قیمت آن باید توسط عرضه و تقاضا تعیین شود، زیرا در غیر این صورت با ادامه نظام قیمت‌گذاری دستوری، کاهش قیمت و توزیع عادلانه خودرو در بورس کالا محقق نخواهد شد.

بر اساس این گزارش، تا کنون روش‌های مختلفی برای کنترل بازار خودرو توسط نهاد‌های مختلف اعمال شده اما آنطور که پیداست، این راهکارها تا زمانی که سیاست اشتباه قیمت‌گذاری دستوری خودرو پابرجا باشد، نتیجه‌بخش نخواهد بود.

به گزارش اقتصادآنلاین ، از طرفی دولت به رغم تاکیدات بسیاری از کارشناسان و صاحب‌نظران این حوزه مبنی بر ضرورت عدم دخالت دولت در تعیین قیمت و الزام تک نرخی کردن خودرو، و همچنین آشکار شدن آثار مخرب این سیاست در افزایش زیان خودروسازان و التهاب قیمت خودرو، همچنان قصد عقب‌نشینی از موضع خود را ندارد. این درحالیست که سیاست قیمت‌گذاری دستوری، نه تنها برای مصرف‌کنندگان سودی نداشته بلکه صرفا به سوداگری در بازار دامن زده است.