تاریخچه ارز فیات

مقایسه ارز فیات با ارز دیجیتال

مقایسه ارز فیات با ارز دیجیتال، ما در این مقاله قصد داریم که ارز فیات رو براتون معرفی کنیم و تفاوتش رو با ارزهای دیجیتال براتون توضیح بدیم. قطعا آشنایی کامل با ارز فیات و تفاوتش با ارزهای دیجیتال میتونه اطلاعات ارزشمندی رو در مورد سیستم های مالی در بازارهای سنتی و دیجیتال براتون ارائه بده. اگه دوست دارین اطلاعات کاملی در این مورد کسب کنید و همچنین مزیت و معایب هرکدوم رو بدونید با ما در این مقاله همراه باشین.

ارز فیات و ارز دیجیتال، هرکدوم علاوه بر این که مزیت های خاص خودش رو دارن دارای معایبی هم هستن. بعد از این که این دو نوع ارز رو به طور کامل برای شما معرفی کردیم، مزایا و معایب هرکدوم رو هم براتون توضیح میدیم. دونستن تفاوت ها و نقاط ضعف و قوت هر ارز میتونه به شما در تحلیل بنیادی و ارزش گذاری انواع ارز در بازارهای مالی کمک خیلی زیادی بکنه.

ارز فیات چیست؟

پول یا ارز فیات همون واحد پولی هست که توسط دولت تولید و چاپ میشه. در واقع همون پولی که ما توی زندگی روزمره ازش استفاده میکنیم همون ارز فیات هست. این ارز برخلاف گذشته اعتبارش رو از طریق پشتوانه طلا و یا محصولات با ارزشی مثل نفت بدست نیاورده، در واقع این ارز هیچگونه ارزش فیزیکی خاصی نداره. چیزی که باعث ارزشمندی این نوع ارز شده پشتوانه و اعتبار دولتی این نوع ارزها هست.

تاریخچه کلی پیدایش ارز برمیگرده به قرن یازدهم که برای اولین بار توسط حکومت چین اقدام به چاپ پول های کاغذی شد، که تاجرها از این طریق بتونن کالای خودشون رو راحت تر معامله بکنن. در اوایل قرن هیجدهم اکثر کشورها دارای ارز رایج خودشون شدن و پولی رو که چاپ میکردن از طریق طلا و یا محصولات با ارزشی مثل نفت بهش اعتبار میدادن. در اوایل قرن بیستم استفاده از ارز با پشتوانه اعتبار خودشو از دست داد. ارز فیات (پول بدون پشتوانه) این طوری به وجود اومد و به قدری رایج شد که داشتن پشتوانه دولتی به تنهایی کافی بود تا پول کشورها در بین مردم اعتبار پیدا کنه و دیگه مثل گذشته به طلا وابسته نباشه. در این قسمت پیشنهاد میکنیم مقاله ای که با عنوان اصطلاحات رایج در بازار ارزهای دیجیتال در سایت صرافی اینانس هست رو هم مطالعه کنین.

مزیت های استفاده از ارز فیات

از جمله مزایایی که درمورد ارز فیات میتونیم بهش اشاره کنیم عبارتند از: کمیاب نشدن، کم هزینه بودن، انعطاف پذیری، کاربرد بین المللی و ذخیره آسان که در زیر هر کدوم واز موارد رو به صورت جدا خدمت شما عزیزان توضیح خواهیم داد.

• عدم کمیابی

برعکس ارزهای دارای پشتوانه که ممکن بود پشتوانه خودشون رو از دست بدن و در جامعه کمیاب بشن پول فیات همیشه ارزشش رو حفظ میکنه و هیچوقت کمیاب نمیشه چون که دولت هر قدر که بخواد میتونه این نوع پول رو چاپ کنه.

• کم هزینه بودن

ارز فیات نسبت به پول های دارای پشتوانه و همچنین پول های کالایی هزینه تولید پایین تری داره و برای دولت ها بصرفه هست.

• انعطاف پذیری

هر موقع که دولت به منابع مالی احتیاج پیدا کنه و یا دچار بحران بشه میتونه با اجرای سیاست های پولی و مالی با انعطاف خیلی بالایی ارزش پول فیاتش رو کنترل کنه.

• کاربرد بین المللی

با توجه به این که دولت ها پول رایج همدیگرو به رسمیت میشناسن سعی میکنن برای سرعت بخشیدن و آسون کردن معاملاتشون از ارز فیات استفاده کنن. در واقع استفاده از این ارز توی معاملات بین المللی رایج ترین شیوه مبادله کشورها با هم دیگه هست.

مشکلات استفاده از ارز فیات

ایجاد تورم بالا و پیشینه بد پول فیات از جمله معایب این ارز هستن که میتونیم بهش اشاره کنیم.

• ایجاد تورم

چاپ پول همیشه باعث افزایش نقدینگی و حجم پول میشه، این افزایش همیشه جزء جدا ناپذیر ارزهای فیات هست که باعث بالا رفتن تورم توی یک جامعه میشه.

• پیشینه بد

گاهی متکی بودن بیش از حد به ارزهای فیات باعث مشکلات و بحران های اقتصادی مختلفی برای کشورها میشه، مثل بحران مالی مالزی و ورشکستگی دولت زیمباوه. به همین خاطر در کنار مزایایی که پول فیات داره این مشکل عمده باعث شده این ارز پیشیینه بدی داشته باشه.

ارز دیجیتال چیست؟

رمز ارز یا ارز دیجیتال یک ارز مجازی هستش که از تکنولوژی بلاکچین و رمزنگاری توی طراحی و ساختش استفاده شده. در واقع نوعی پول دیجیتاله که به خاطر امنیت بالاش از طریق عرضه و تقاضایی که برای معامله این پول به صورت مجازی شکل گرفته دارای ارزش شده.

همه رمز ارزها به صورت نامتمرکز هستن و برعکس ارزهای فیات به هیچ دولت و کشوری وابسته نیستن. هر نوع پول الکتریکی که در فضای الکترونیک مبادله میشه و تحت نظر بانک مرکزی نیست در این دسته طبقه بندی میشه.

ارزهای دیجیتال به علت نوظهور بودن باعث شکل گیری بازارهای مالی جدیدی شدن که در این بازارها به صورت های مختلفی معامله میشن. این ارزها به دلیل خاصیت نوسانی بالایی که دارن برای معامله گران حرفه ای سودهای بالا و قابل توجهی رو به همراه آوردن.

ارزهای دیجیتال چه مزیت هایی دارند؟

این ارزهای نو ظهور مزیت های قابل توجهی رو دارن که در ادامه به مزایا و معایب ارز های دیجیتال عبارتند از:

• ارزش سرمایه گذاری

برخلاف ارزهای فیات که با گذشت زمان ارزش خودشون رو از دست میدن، ارزهای دیجیتال با گذشت زمان ارزششون بیشتر میشه و قیمتشون توی بلند مدت افزایش پیدا میکنه.

• سرعت معامله بالا

برخلاف پول فیزیکی با ارز دیجیتال شما فقط با یک کلیک میتونید با سرعت بالایی دارایی و ارزش و معامله کنید و از این معاملات کسب درامد کنید.

• مستقل بودن

رمزارزهای دیجیتال به علت این که به هیچ دولت یا کشوری وابسته نیستن تونستن یک بازار معاملاتی کاملا مستقل ایجاد کنن که هیچ سازمان یادولتی به تنهایی نتونه روش تاثیری بزاره.

معایب ارزهای دیجیتال

از جمله معایبی که ارزهای دیجیتال دارن میتونیم به موارد مهم زیر اشاره کنیم که عبارتد از:

• ریسک بالا

رمز ارزها به خاطر نوسان بالایی که دارن ارزششون در لحظه و با سرعت بالایی تغییر میکنه به طوری که اگه بدون آگاهی اقدام به خرید اون ها بکنید ممکنه که ضررهای جبران ناپذیری رو متحمل بشین.

• کلاهبرداری

با توجه به این سیستم بلاکچین بسیار امنه به طبع اون ارزهای دیجیتال هم امنیت بالاییی دارن. اما پیش میاد که در فضای مجازی اگر نا آگاهنه و بدون رعایت کردن اصول امنیتی لازم اقدام به خرید رمز ارز کنید ممکنه که مورد سو استفاده قرار بگیرید و دارایی خودتون رو از دست بدین.

مقایسه ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال

• حمایت قانونی

همون طور که براتون توضیح دادیم ارزهای فیات توسط دولت تولید و چاپ میشن. به همین دلیل همیشه ارز های فیات مورد حمایت دولت و بانک های مرکزی هستن در صورتی که ارزهای دیجیتال به دلیل ساختار مستقلی که دارن هیچگونه حمایتی از طرف هیچ دولتی دریافت نمیکنن.

• شکل فیزیکی

پول های فیات ماهیت فیزیکی دارن و به شکل اسکناس و مسکوکات در دسترس هستن. اما رمز ارزهایی مثل بیتکوین فقط از طریق دیجیتال در دسترس هستند. ارزهای دیجیتال ظاهر فیزیکی خاصی ندارن که باث میشه چالش هایی رو که جنبه های فیزیکی پول ها ایجاد میکنن نداشته باشن.

• حفظ ارزش

با گذشت زمان به علت افزایش تورم ارزهای فیات ارزششون رو از دست میدن، در حالی ارز های دیجیتال دقیقا برعکس عمل میکنن و این خاصیتشون باعث میشه ارزش سرمایه گذاری پیدا کنن.

• نوع ذخیره سازی

ارزهای دیجیتال اکثرا توی کیف پول های الکترونیکی ذخیره میشن. همچنین از طریق سخت افزاری توسط کیف پول های خاصی که به شکل هارد دیسک هستن هم قابلیت ذخیره شدن دارن. اما نوع ذخیره سازی و پس انداز ارزهای فیات به شکلی کاملا متفاوت هست. پول های فیات یا به صورت فیزیکی و یا توی حساب بانکی قابلیت ذخیره شدن دارن.

• روش تبادل

رمز ارزها فقط به صورت دیجیتال قابلیت معامله دارن در حالی فیات ها هم به صورت فیزیکی و هم به صورت دیجیتال از طریق سیستم ها پرداخت الکترونیکی معامله میشن.

ارزهای دیجیتال باعث شکل گیری بازارهای جدیدی شدن که فرصت های بیشماری واسه کسب سود و افزایش سرمایه در اون ها وجود داره. با توجه به این که رمزارزها در مرحله ابتدایی شکل گیری خودشون قرار دارن، هنوز نمیشه پیشبینی قطعی در موردشون کرد. ولی چیزی که قطعی هست اینه که این رمزارزها انقلاب دیجیتال بزرگی توی کسبو کارهای آنلاین ایجاد کردن که از این جمله میتونیم به صنعت ان اف تی ها اشاره کنیم.

باتوجه به اطلاعاتی که در مقاله مقایسه ارز فیات با ارز دیجیتال خدمت شما عزیزان ارائه کردیم امیدواریم که بتونید تفاوت، مزایا و معایب ارزهای فیات و ارزهای دیجیتال رو بدونید و از این اطلاعات در تحلیل و شناسایی بازارهای مالی مناسب استفاده کنید.

ارز فیات چیست؟ تفاوت پول فیات و ارز دیجیتال

ارز فیات به پول‌هایی گفته می‌شود که توسط طلا، نقره و یا انواع کالای فیزیکی پشتیبانی نمی‌شوند و ارزش آن‌ها با توجه به میزان عرضه، تقاضا و اعتبار منتشر کننده پول تعیین خواهد شد.

بسیاری از ارزهای رایج و معروف که در بازارهای بین المللی شناخته شده هستند، مانند دلار، یورو، پوند انگلیس، ین ژاپن و پول ملی بسیاری از کشورها در زمره ارزهای فیات قرار می‌گیرند و به جای اینکه توسط کالاهای فیزیکی پشتیبانی شوند، عملکرد دولت و یا میزان عرضه و تقاضا بر ارزش آن‌ها تاثیر خواهد گذاشت.

پول یا ارز فیات چیست؟

فیات (fiat) کلمه‌ای است که از زبان لاتین وارد فرهنگ اصطلاحات پولی و مالی شده است و در انگلیسی به معنی “let it be done” است. دلیل استفاده از این نام برای پول کاغذی در عدم ارزش ذاتی آن‌ها است.

به بیان دیگر، پول کاغذی بدون پشتوانه دولت ارزش ذاتی خاصی ندارد و ممکن است مردم اعتماد خود را به این ارزها از دست بدهند. با این وجود، پول ملی بسیاری از کشورها به عنوان نوعی از ارز fiat تا حدودی (نه بطور کامل) توسط ذخایر طلا، نقره، و یا دارایی‌های دیگر پشتیبانی می‌شوند. اما وجود تورم نقطه ضعفی است که همواره ارزش این دارایی‌ها را تهدید می‌کند.

“اگرچه ارز فیات ممکن است توسط ذخایر طلا و نقره پشتیبانی شود، اما به طور کامل توسط این ذخایر پشتیبانی نخواهد شد و همواره این امکان وجود دارد که نرخ تورم باعث سلب اعتماد از ارز fiat شود.”

چرا پول فیات به وجود آمد؟

در گذشته از طلا، نقره و سایر کالاها به عنوان پول استفاده می‌شد. بارها نام درهم و دینار را به عنوان پول رایج در منطقه خاور میانه شنید‌ایم. اما مشکلاتی مانند سخت بودن حمل کالا و دلایل دیگر باعث شد که در کشورهایی مانند چین از یک برگه به عنوان سند برای پرداخت استفاده شود. استفاده و حمل این اسناد کاغذی آسان بود و علاوه بر این امنیت بیشتری داشت. به تدریج دولت‌ها نیز اقدام به استفاده از این اسناد کاغذی به عنوان پول کردند.

تاریخچه استفاده از این اسناد در کشورهای مختلف یکسان نیست و برای مثال در قاره آمریکا به زمان ورود مردم اروپا به این قاره بازمی‌گردد. برای مثال در ایالات متحده پس از تشکیل دولت مستقل مرکزی، دلار به عنوان پول توسط مردم استفاده می‌شد. در ابتدا دلار به طور کامل توسط طلا پشتیبانی شده بود و شهروندان آمریکایی و دولت‌های خارجی امکان مبادله دلار با طلا را داشتند. اما از سال 1971 پرداخت طلا در قبال دریافت دلار توسط دولت متوقف شد و به همین خاطر، دلار نیز در زمره ارزهای فیات قرار دارد.

ارز فیات چطور کار می‌کند؟

همه کسانی که از پول ملی کشور خود استفاده می‌کنند به خوبی از نحوه عملکرد پول فیات آگاهی دارند. زیرا که مبادله کالا در اغلب موارد با پول فیات صورت می‌پذیرد و بدون داشتن پول تقریبا هر مبادله یا فعالیت اقتصادی توسط تجار غیر ممکن است.

در گذشته ارز fiat اغلب به طور کاغذی مبادله می‌شد و در حال حاضر نیز با توجه به گسترش استفاده از ابزار الکترونیکی هر فردی این امکان را دارد تا با استفاده از یک کارت الکترونیکی (اعم از کارت بانکی، دبیت کارت و …) امکان مشارکت در فعالیت‌های اقتصادی از طریق مبادله کالا با پول را داشته باشد.

پشتوانه ارز فیات، دولتی است که آن را منتشر کرده و هر چه یک دولت تلاش خود را برای حفاظت از ارزش پول ملی کشور خود افزایش دهد، ارز مربوطه پشتوانه قوی‌تری خواهد داشت.

“یک فاکتور بسیار مهم در ارزیابی پشتوانه یک ارز Fiat در نرخ تورم آن است که نقش تعیین کننده در جلب اعتماد جامعه و سرمایه‌گذاران خواهد داشت”

مزایا و معایب ارز فیات چیست؟

در صورتی که ارز فیات به خوبی مدیریت شود و از پشتوانه قوی برخوردار باشد مزایای بسیار زیادی را با خود به همراه خواهد داشت و امکان فراهم نمودن فضایی امن برای انجام مبادلات تجاری را فراهم خواهد نمود. در واقع اگر ارز فیات وجود نداشت، با توجه به اینکه مبادله کالا با کالا تنها راه انجام فعالیت تجاری و اقتصادی محسوب می‌شد، عملا بسیاری از افراد امکان ارزش‌گذاری کالای خود و یا انجام فعالیت‌های تجاری را نداشتند.

تعدادی از مزایای ارز فیات در زیر لیست شده است:

• ابزاری برای ارزش گذاری انواع کالای فیزیکی
• ابزاری برای سهولت در جابجایی اموال و دارایی‌ها
• فراهم نمودن امکان خرید و فروش انواع کالا
• کمک به افزایش مشارکت سرمایه‌گذاران در عرصه‌های اقتصادی

اما با وجود همه این مزایا که استفاده از پول فیات را به امری اجتناب ناپذیر تبدیل کرده است، عدم برخورداری از پشتوانه قوی عیب بسیار بزرگی برای گروهی از ارزهای فیات است. نرخ بالا تورم برای یک ارز تاریخچه ارز فیات فیات می‌تواند به راحتی باعث کاهش ارزش دارایی‌های افرادی شود که روی این ارزها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. مردم یک کشور نیز با کاهش ارزش پول ملی خود ممکن است متحمل ضررهای جبران ناپذیری شوند که به دلیل سوء مدیریت دولت‌ها به وجود خواهد آمد.

تفاوت ارز فیات و ارز دیجیتال چیست؟

اکثر پول‌های کاغذی و ارزهای ملی که توسط مردم در سرتاسر دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرند، ارز fiat هستند و تفاوت‌های اساسی با ارزهای دیجیتال دارند.

ارزهای دیجیتال به چند دسته تقسیم می‌شوند و هر گروه ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد. اما اکثر آن‌ها یک تفاوت بسیار بزرگ با پول فیات دارند. این تفاوت در عدم نظارت، کنترل و یا پشتیبانی دولت‌ها از ارزهای دیجیتال است. به بیان دیگر، در حالی که ارز فیات به طور معمول توسط یک دولت و یا بانک مرکزی و موسسات مالی پشتیبانی و مدیریت می‌شود، اکثر ارزهای دیجیتال مثل بیت کوین با پشتوانه استقبال مردم و طرفداران آن‌ها پیشرفت کرده‌اند.

یک تفاوت مهم دیگر این است که:

قوانین پولی و مالی مربوط به ارزهای فیات از سال های خیلی دور تدوین شده‌اند. اما در ارتباط با ارزهای دیجیتال هنوز قوانین جامع و مدون در بسیاری از کشورها برای مدیریت رمزارزها وجود ندارد.

ارز فیات در یک نگاه

ارز فیات نوعی از دارایی است که با سهولت تبادلات مالی کمک بسیار زیادی به جامعه کرده است. پول رایج بسیاری از کشورها از جمله دلار و یورو در زمره ارزهای فیات جای می‌گیرند. تاریخچه استفاده از این ارزها به سال‌های خیلی دور برمی‌گردد. اما در عصر مدرن استفاده از ارزهای فیات مانند دلار در عرصه‌های بین المللی رشد بسیار بیشتری داشته است. با این وجود به نظر می‌رسد ورود ارزهای دیجیتال به بازارهای مالی تحولی در نحوه انجام تبادلات بین المللی ایجاد کند و چشم انداز متفاوتی در آینده به وجود آورد.

ارز یا پول فیات Fiat چیست و چه کابردی دارد؟

پول یا ارز فیات، پول صادر شده‌ای است که توسط دارایی فیزیکی مانند طلا یا نقره پشتیبانی نمی‌شود، بلکه توسط دولتی که آن را صادر کرده است، پشتیبانی می‌گردد. ارزش پول فیات به ارتباط بین عرضه و تقاضا و همچنین ثبات دولت صادرکننده، به جای ارزش کالای اساسی، تعیین می‌شود. اکثر ارز‌های کاغذی فعلی، از جمله دلار آمریکا، یورو و سایر ارز‌های اصلی جهانی، ارز‌های فیات هستند.

• ارز صادر شده توسط دولت که توسط کالایی مانند طلا پشتیبانی نمی‌شود به عنوان پول فیات شناخته می‌شود.
• از آنجایی که بانک‌های مرکزی می‌توانند میزان چاپ پول را با پول فیات تنظیم کنند، قدرت بیشتری بر اقتصاد دارند.
• اکثر ارز‌های کاغذی فعلی، از جمله دلار ایالات متحده، ارز‌های فیات هستند.
• دولت‌ها می‌توانند بیش از حد پول فیات چاپ کنند که در نتیجه‌ی آن تورم افزایش می‌یابد.

آشنایی با پول فیات fiat

نام فیات از کلمه لاتین fiat گرفته شده است که به معنای آن را باید یا اجازه دهید انجام شود است. ارز‌های فیات فقط به این دلیل ارزش دارند که دولت از آن‌ها حمایت می‌کند. آن‌ها به خودی خود هیچ فایده‌ای ندارند.

دولت‌ها با ایجاد (Mint) کوین‌هایی از یک کالای فیزیکی مانند طلا یا نقره و یا چاپ پول‌های کاغذی که برای مقدار مشخصی از یک کالای باارزش بازخرید می‌شوند، پول‌های فیات را ایجاد کردند. از سوی دیگر، فیات تبدیل‌ناپذیر است و نمی‌توان آن را بازخرید کرد، زیرا هیچ کالایی زیربنایی از آن پشتیبانی نمی‌کند.

از آنجایی که پول فیات به ذخایر واقعی، مانند ذخیره ملی طلا یا نقره مرتبط نیست، در برابر تورم آسیب‌پذیر است و در مقابل آن، بی‌ارزش می‌شود. نرخ تورم در برخی از بدترین شرایط، مانند مجارستان پس از جنگ جهانی دوم، می‌تواند در یک روز چهار برابر شود.

علاوه بر این، اگر شهروندان اعتماد خود را به پول یک کشور از دست بدهند، ارز ارزش خود را از دست خواهد داد. این همان ارزی نیست که پشتوانه آن طلاست. آن دسته از ارزها به دلیل تقاضا برای طلا در جواهرات و تزئینات و همچنین در ساخت وسایل الکترونیکی، کامپیوتر‌ها و وسایل نقلیه هوافضا، ارزش ذاتی دارتد.

تاریخچه پول فیات در آمریکا

دلار آمریکا هم پول فیات و هم ارز قانونی است و هم برای بدهی‌های خصوصی و هم دولتی پذیرفته می‌شود. هر سکه‌ای که دولت آن را ارز قانونی تعیین کند، ارز قانونی محسوب می‌شود. بسیاری از دولت‌ها یک ارز فیات ایجاد می‌کنند و سپس با تبدیل آن به روش پیش فرض بازپرداخت بدهی، آن را به ارز قانونی تبدیل می‌کنند.

پیش از این، پول ایالات متحده توسط طلا (یا نقره) پشتیبانی می‌شد. با تصویب قانون بانکداری اضطراری در سال ۱۹۳۳، دولت فدرال به شهروندان اجازه مبادله پول نقد با طلای دولتی را متوقف کرد. زمانی که ایالات متحده عرضه طلا به سایر کشور‌ها را در ازای پول ایالات متحده متوقف کرد، استاندارد طلا به پایان رسید.

از آن زمان به بعد، دلار‌های آمریکا توسط اعتبار کامل دولت، پول قانونی برای همه بدهی‌ها، دولتی و خصوصی حمایت می‌شوند، اما قابل بازخرید با پول قانونی در خزانه داری ایالات متحده یا هیچ فدرالی نیستند. بنابراین دلار در حال حاضر به‌جای مناقصه قانونی که می‌تواند با طلا، نقره یا هر کالای دیگری مبادله شود به عنوان پول مجاز شناخته می‌شود.

مزایا و معایب پول فیات (Fiat)

پول فیات اگر بتواند وظایفی مانند حفظ ارزش، ارائه یک حساب عددی و تسهیل مبادلات را که به عنوان یک واحد پولی در اقتصاد یک کشور انجام دهد، بسیار مفید است. پول فیات دارای اعتبار عالی است، بدین معنا که یک ارز تولید آن از یک ارز مرتبط با کالا مقرون به صرفه‌تر است.

ارز‌های فیات در قرن بیستم بعد از اینکه دولت‌ها و بانک‌های مرکزی به دنبال محافظت از اقتصاد خود در برابر شدیدترین تأثیرات رونق و رکود طبیعی چرخه اقتصادی بودند، به محبوبیت رسیدند.

از آنجایی که پول واقعی مانند طلا منبع کمیاب یا پایدار نیست، بانک‌های مرکزی کنترل بسیار بیشتری بر عرضه آن دارند و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا عوامل اقتصادی از جمله عرضه اعتبار، نقدینگی، نرخ‌های بهره و سرعت پول را دستکاری کنند. به عنوان مثال، فدرال رزرو در ایالات متحده وظیفه دوگانه‌ای دارد که نرخ بیکاری و تورم را پایین نگه دارد.

مزایای دیگر

• به بانک‌های مرکزی کنترل بیشتری بر اقتصاد می‌دهد.
• انعطاف‌پذیری بیشتری را فراهم می‌کند
• درآمد برای دولت (سینیورژ)

از سوی دیگر، بحران وام مسکن در سال ۲۰۰۷ و فاجعه مالی همراه با آن، انتظارات را که بانک‌های مرکزی می‌توانند از مقررات عرضه پول برای جلوگیری از رکود یا رکود‌های مهم استفاده کنند، کاهش داد. به دلیل مقدار محدود طلا، ارز مربوط به طلا اغلب از پول فیات پایدارتر است. بنابراین عرضه نامحدود، پول فیات پتانسیل بیشتری برای تشکیل حباب‌ها فراهم می‌کند.

معایب دیگر

• هیچ راهی برای محافظت از اقتصاد وجود ندارد.
• امکان به وجود آمدن حباب
• آسیب‌پذیر در مقابل تورم

ابرتورم؛ اصلی‌ترین مشکل پول فیات

در اوایل دهه ۲۰۰۰، کشور آفریقایی زیمبابوه نمونه‌ای از بدترین ابرتورم را تجربه کرد. بانک مرکزی این کشور در واکنش به مسائل عمده اقتصادی شروع به چاپ پول با نرخ هشداردهنده‌ای کرد که تاریخچه ارز فیات در نتیجه تورم فوق‌العاده ایجاد شد.

به گفته کارشناسان، پول آن‌ها در آن مدت ۹۹.۹ درصد از ارزش خود را از دست داد. با افزایش سریع قیمت‌ها، مصرف‌کنندگان موظف بودند کیسه‌های پول نقد را فقط برای خرید مایحتاج اولیه حمل کنند. دولت زیمبابوه موظف به ایجاد اسکناس ۱۰۰ تریلیون دلاری زیمبابوه در اوج بحران بود. ارز‌های خارجی در نهایت از نظر محبوبیت از دلار زیمبابوه پیشی گرفتند.

چرا پول فیات ارزشمند است؟

برخلاف پول‌های مبتنی بر کالا مانند سکه‌های طلا یا اسکناس‌های کاغذی قابل بازخرید برای فلزات گرانب‌ها، پول فیات کاملاً توسط دولت ایجادکننده آن حمایت می‌شود. یکی از دلایل این امر این است که دولت‌ها به شما برای پرداخت مالیات با ارز‌های فیات صادر شده نیاز دارند. مردم در ازای این پول فیات، مالیت پرداخت می‌کنند، کسانی هم که از مالیات فرار کنند، با مجازات‌های شدیدی یا زندان مواجه خواهند شد. سایر تئوری‌های پول، مانند نظریه اعتبار، استدلال می‌کنند که چون همه پول یک رابطه اعتباری و بدهی است، مهم نیست که توسط چیزی پشتیبانی شود تا ارزش خود را حفظ کند.

چرا اقتصاد‌های جدید از پول فیات حمایت می‌کنند؟

تا قبل از قرن بیستم، اکثر کشور‌ها به نوعی از استاندارد طلا یا پشتوانه کالایی برخوردار بودند. حجم محدود طلایی که از معادن و انبار‌های بانک مرکزی بیرون میریزد نمی‌تواند با ارزش جدید ایجاد شده همراه باشد زیرا تجارت و مالی بین‌المللی در مقیاس و وسعت رشد می‌کند و اختلالات عمده‌ای در بازار‌ها و تجارت جهانی ایجاد می‌کند. دولت‌ها می‌توانند ارز خود را مدیریت کنند، سیاست‌های پولی انجام دهند و بازار‌های جهانی را با استفاده از پول فیات راحت‌تر تثبیت کنند. همچنین امکان بانکداری ذخایر کسری را فراهم می‌کند که به بانک‌های تجاری امکان می‌دهد ذخایر نقدی خود را دو برابر کنند تا خواسته‌های وام گیرندگان را برآورده کنند.

جایگزین پول فیات چیست؟

امروزه تقریباً هر کشوری دارای پول فیات به عنوان پول قانونی است. در حالی که طلا و سکه‌های طلا را می‌توان خرید و فروش کرد، اما آن‌ها به ندرت مبادله می‌شوند یا برای خرید‌های معمولی استفاده می‌شوند و بیشتر یک دارایی قابل جمع‌آوری هستند. ارز‌های دیجیتال، مانند بیت کوین، در دهه گذشته به عنوان تهدیدی برای ماهیت تورمی ارز‌های فیات به وجود آمده‌اند. با این حال، علیرغم علاقه و پذیرش، به نظر نمی‌رسد این دارایی‌های مجازی نقش پول را بازی کنند.

آیا پول فیات منجر به ابرتورم می‌شود؟

در دولت‌هایی که پول خود را ایجاد می‌کنند، همیشه احتمال بروز ابرتورم وجود دارد. با این حال، بیشتر کشور‌های توسعه یافته تنها از تورم متوسط رنج می‌برند. در واقع، تورم پایین به عنوان محرک مثبت رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود، زیرا افراد را تشویق می‌کند که پول خود را به جای بیکار نشستن و از دست دادن قدرت خرید در طول زمان صرف کار کنند.

اکثر بانک‌های مرکزی مدرن مسئولیت حفظ یک ارز به طور کلی قوی و باثبات را بر عهده دارند، چرا که کاهش ارزش یک ارز برای تجارت و تأمین مالی مخرب است. اما در پاسخ با سؤال بالا می‌توان گفت در حقیقت، ابرتورم در طول تاریخ رخ داده است. حتی زمانی که پول بر پایه فلزات گرانبها بود. همه ابرتورم‌های اخیر با یک فروپاشی اساسی در بخش تولید واقعی کشور و یا بی‌ثباتی سیاسی آغاز شده است.

پول فیات چیست و تاریخچه‌ی آن از کجاست؟

در معنای لغوی، فیات پولی است که ارزش ذاتی ندارد. اما با دستور دولت و به صورت قانونی، به عنوان وجه نقدی تعیین و ارزش‌گذاری شده است. به طور سنتی، ارزها توسط کالاهای فیزیکی مانند نقره و طلا پشتیبانی می‌شوند، اما پول فیات بر اساس اعتبارِ دولتِ صادرکننده است.

به زبان ساده‌تر، ارزهای فیات، کالاهایی هستند که ارزش خود را از سایر کالاهای فیزیکی نمی‌گیرند. بلکه ارزش‌شان توسط دولت صادر کننده آن تعیین می‌شود. در گذشته، ارزش پول به طلا و نقره ذخیره شده در خزانه‌های یک کشور وابسته بود؛ اما در مورد پول فیات، ارزش آن‌ها به ارتباط میان عرضه و تقاضا و ثبات اقتصادی کشورِ صادرکننده، وابسته است.

فیات چیست؟

پول فیات ارزی است که فاقد ارزش ذاتی است و طبق مقررات دولتی به عنوان ارز قانونی تعیین شده است. ارزش پول فیات به عرضه و تقاضا بستگی دارد و به عنوان جایگزینی برای پولِ کالایی معرفی شد.

پول کالایی، پولی ست که پشتوانه‌ی آن فلزات گرانبها مانند طلا و نقره می‌باشند. این پول که به آن در زبان انگلیسی Commodity Money نیز می‌گویند، در نقطه مقابل پول فیات قرار دارد. یورو، دلار، پوند و بسیاری دیگر از ارزهای مطرح در جهان، ارز فیات یا پول بدون پشتوانه به شمار می‌آیند.

تاریخچه پول فیات

پول فیات در قرن دهم از کشور چین سرچشمه گرفت. (عمدتاً در سلسله‌های یوان، تانگ، سونگ و مینگ). در سلسله تانگ (618-907)، تقاضای زیادی برای پول فلزی وجود داشت که بیش از عرضه فلزات گرانبها بود. مردم با استفاده از اسکناس‌های اعتباری آشنا بودند و به راحتی تکه‌های کاغذ یا پیش نویس کاغذی را می‌پذیرفتند.

کمبود سکه مردم را مجبور به تغییر از سکه به اسکناس کرد. در زمان سلسله سونگ (960-1276)، تجارت پررونقی در منطقه سیچوان وجود داشت که منجر به کمبود پول مسی شد. معامله‌گران شروع به انتشار اسکناس‌های خصوصی تحت پوشش اندوخته پولی کردند و این اولین ارز قانونی محسوب می‌شد. پول کاغذی تنها ارز قانونی در سلسله یوان (1276-1367) شد و صدور اسکناس در طول سلسله مینگ (1368-1644) به وزارت دارایی واگذار گردید.

غرب استفاده از پول کاغذی را از چه زمانی شروع کرد؟

غرب در قرن 18 شروع به استفاده از پول کاغذی کرد. مستعمرات آمریکا، فرانسه و کنگره قاره‌ای، شروع به صدور اسناد اعتباری کردند که برای پرداخت استفاده می‌شد. دولت‌های استانی یادداشت‌هایی صادر کردند که دارندگان آن برای پرداخت مالیات به مقامات استفاده می‌کردند. دراین زمان، صدور بیش از حد اسناد اعتباری به دلیل خطرات تورم، جنجالی ایجاد کرد.

در برخی مناطق، مانند نیوانگلند و کارولینای آمریکا، اسکناس‌ها به میزان قابل توجهی کاهش و قیمت کالاها افزایش یافت. زیرا اسکناس‌ها ارزش خود را از دست دادند. در طول جنگ‌ها، کشورها برای حفظ ارزش فلزات گرانبها مانند طلا و نقره به ارزهای فیات روی می‌آوردند.

به عنوان مثال، دولت فدرال ایالات متحده در طول جنگ داخلی آمریکا به نوعی از ارز فیات که به آن “Greenbacks” گفته می‌شود، روی آورد. در این جنگ، دولت، تبدیل پول کاغذیِ خود به طلا یا نقره را متوقف کرد.

در اوایل قرن بیستم، دولت و بانک‌ها قول داده بودند که امکان تبدیل اسکناس و سکه به کالای اسمی خود را در صورت تقاضا فراهم کنند. با این حال، هزینه‌های بالای جنگ داخلی آمریکا و نیاز به بازسازی اقتصاد، دولت را مجبور به لغوِ این موضوع کرد.

قرارداد برتون وودز، ارزش یک اونس طلا را به 35 دلار آمریکا تعیین کرد. با این حال، در سال 1971، رئیس جمهور ایالات متحده، ریچارد نیکسون، یک سری اقدامات اقتصادی از جمله لغو تبدیل مستقیم دلار به طلا به دلیل کاهش ذخایر طلا ارائه کرد. از آن زمان، اکثر کشورها پول‌های فیات را که بین ارزهای اصلی قابل مبادله است، پذیرفته‌اند.

پول فیات چگونه کار می‌کند؟

ارز فیات توسط هیچ کالای فیزیکی پشتیبانی نمی‌شود، پول کاغذی به عنوان یک وسیله ذخیره سازی برای قدرت خرید و جایگزینی برای سیستم مبادله ای عمل می‌کند. این به مردم اجازه می دهد تا محصولات و خدمات را آنطوری که نیاز دارند، بدون نیاز به مبادله محصول در مقابل محصول، خریداری کنند. همانطور که در مورد مبادله‌ی کالا با کالا وجود داشت.

با توجه به قابلیت ذخیره سازیِ این ارز، افراد می‌توانند با خیالی آسوده برنامه‌ریزی کنند و فعالیت‌های اقتصادی تخصصی ایجاد نمایند. به عنوان مثال، یک کسب و کار که با مونتاژ تلفن همراه سر و کار دارد، می‌تواند تجهیزات جدید بخرد، کارمندان را استخدام کند و حقوق بدهد، و در مناطق دیگر کارش را گسترش دهد.

ارزش پول فیات بستگی به نحوه عملکرد اقتصاد یک کشور و تأثیر این عوامل بر نرخ بهره دارد. کشوری که بی‌ثباتی سیاسی را تجربه می‌کند، احتمالاً دارای یک ارز ضعیف و کالاهایی با قیمت‌های تورمی است، که خرید محصولاتی را که ممکن است نیاز داشته باشند برای مردم دشوار می‌کند.

یک ارز فیات زمانی به خوبی کار می‌کند که عموم مردم به توانایی آن ارز برای عمل به عنوان یک منبع ذخیره سازی، اعتماد کافی داشته باشند. همچنین باید با اعتبار کامل دولتی و به عنوان ارز قانونی برای معاملات مالی باشد.

مزایا و معایب ارز فیات:

مهمترین ویژگی پول فیات ، بر خلاف پول کالایی مانند طلا، مس و نقره، ثبات ارزش آن است. استفاده از پول فیات در قرن بیستم رایج شد، زیرا دولت‌ها و بانک‌ها برای محافظت از اقتصاد خود در برابر رکودهای مکرر چرخه تجاری وارد عمل شدند.

ارزهای مبتنی بر کالا به دلیل چرخه تجاری منظم و رکودهای دوره ای نوسان داشتند. بانک‌های مرکزی می‌توانند در صورت نیاز پول کاغذی را چاپ یا نگهداری کنند و به آنها کنترل بیشتری بر عرضه پول، نرخ بهره و نقدینگی بدهند. به عنوان مثال، کنترل فدرال رزرو بر عرضه و تقاضای پول، آن را قادر ساخت تا بحران مالی جهانی سال 2008 را از آسیب رساندن بیشتر به سیستم مالی ایالات متحده و اقتصاد جهانی مدیریت کند.

اگرچه پول فیات به‌عنوان ارز باثبات‌تری در نظر گرفته می‌شود که می‌تواند در برابر رکودها مقاومت کند. اما بحران مالی جهانی خلاف آن را ثابت کرد. با اینکه فدرال رزرو عرضه پول را کنترل می‌کند، اما نتوانست از وقوع بحران جلوگیری نماید. منتقدان پول فیات استدلال می‌کنند که عرضه محدود طلا آن را به ارز ثابت‌تری نسبت به پول فیات که عرضه نامحدودی دارد تبدیل می‌کند.

تاریخچه پول- قسمت هشتم: پول فیات یا بدون پشتوانه

پیشنهاد می‌گردد برای درک بهتر از تاریخچه و سیر تحول پول، قسمت هفتم این مطلب را در لینک زیر مطالعه نمایید.
تاریخچه پول- قسمت هفتم: شوک نیکسون
این مطلب در ادامه سری مطالب «تاریخچه پول: پول از کجا آمده است؟» می‌باشد. در هفتمین قسمت از این سری مطالب به موضوع شوک نیکسون پرداختیم و دیدیم که در اوایل دهه ۱۹۷۰ ریچارد نیکسون رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا طی سخنرانی عملا پایان توافقنامه برتون وودز را اعلام کرد و بازارهای جهانی وارد شوک ناشی از این تصمیم شدند. در هشتمین قسمت از این سری مطالب به موضوع نظام پولی پس از فروپاشی توافقنامه برتون وودز و شکل‌گیری پول فیات می‌پردازیم.

شوک نیکسون بر نمایندگی پولی مستقیم دلار آمریکا به طلا پایان داد. اما بدون این استاندارد، چه چیزی می‌توانست اعتبار کاغذهایی که با نام پول می‌شناختیم را به آن‌ها بازگرداند؟ دولت‌ها و اقتصاددان‌ها به راه‌حلی جایگزین رسیدند و آن «پول بدون پشتوانه» بود. راهکاری که از آن زمان تا کنون در اقتصادهای جهان فراگیر شده است.

پول فیات، پولی است که پشتوانه فیزیکی مانند طلا و نقره نداشته و یا به عبارتی ارزش ذاتی ندارد؛ بلکه پشتوانه آن دولتی است که آن را صادر کرده است. به همین دلیل به آن پول بی پشتوانه (بدون پشتوانه) نیز گفته می‌شود. ارزش پول فیات از ارتباط میان عرضه و تقاضا و ثبات دولت حاصل شده و به ارزش کالای فیزیکی تاریخچه ارز فیات وابسته نیست. امروزه بیشتر ارزهای کاغذی مدرن مانند دلار امریکا، یورو و دیگر ارزهای مهم همگی پول فیات هستند. عموما هرچه اقتصاد کشوری قوی‌‌تر باشد، پول آن هم قوی‌‌تر پنداشته می‌‌شود و بالعکس.

به صورت خلاصه می‌توان گفت پول بی پشتوانه پولی است که:

• توسط حکومت قانونی شده باشد.
• توسط دولت تولید می‌شود و نه دارای ارزش مشخصی است و نه قابل تبدیل به هیچ کالای مشخصی می‌باشد.
• دارای ارزش ذاتی نیست و تنها دلیل استفاده از آن دستور دولت است.

این پول در تضاد با پول کالایی است که در آن سکه طلا و نقره یا پولی که دارای ارزش مشخصی نسبت به طلا و نقره باشد مورد استفاده قرار می‌گیرد. مقدار ارزش ضرب شده بر روی پول بی پشتوانه به صورت سکه بسیار بیشتر از ارزش فلز آن بوده و این ارزش بالا به دلیل دستور حکومت است.

کارکردها و وظایف پول

پیش از ادامه مباحث مروری بر وظایف پول ضروری به نظر می‌رسد. در عرف اقتصادی سه وظیفه برای پول قایل هستند:

1. پول به عنوان واحد شمارش و معیاری برای سنجش ارزش
   پول، ابزار اندازه‌گیری ارزش‌های اقتصادی و وسیله‌ای برای ارزیابی کالاهای گوناگون است. امروزه ارزش کالا و خدمات بر حسب واحد پولی اندازه گیری شده که به آن قیمت می‌گویند.
2. پول به عنوان ابزار معامله یا میانجی داد و ستد
   پول دارای ارزش مبادله‌ای است. دریافت پول در مقابل واگذاری یک کالا نشان دهنده آن است که پول می‌تواند به کالای دیگر تبدیل شود. افراد در مبادلات خود، پول را می پذیرند؛ زیرا می‌دانند که دیگران نیز هنگام فروش کالاها یا خدمات خود، آن را خواهند پذیرفت. نقش اصلی پول در مبادلات، آسان‌سازی مبادله است.
3. پول به عنوان حفظ و ذخیره ارزش
   پول، نه تنها در دوره جاری برای فرد قدرت خرید ایجاد می کند بلکه برای مخارج آتی نیز امکان و توانایی خرید می‌دهد. بنابراین پول می‌تواند برای آینده ذخیره شود پیش‌بینی قیمت‌های آتی توسط دارنده پول مقدار پول را به عنوان ذخیره ارزش تعیین می‌نماید. اگر قیمت‌ها در حال افزایش باشد کالا به جای پول ذخیره می شود (و برعکس) تفاوت پول با کالا در ذخیره ارزش آن است که پول دارای امکان نقدشوندگی بالا است.

پول فیات در صورت که موفق به ایفای نقش‌های مورد نیاز نظام پولی کشور بشود ارز خوبی محسوب می‌شود. این نوع پول از طریق ایجاد ارزش حبابی فواید بسیاری برای دولت‌ها دارد (هرچند که الزاما فواید دولت در راستای فواید مردم نیست). از دیگر مزایای پول بی ‌پشتوانه می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:

• کمبود و یا وجود نداشتن یک کالای خاص (مانند طلا) بر روی پول بی ‌پشتوانه تاثیر نمی‌گذارد.
• چاپ و ایجاد پول فیات بسیار ارزان‌تر از تولید ارز با پشتوانه یک کالا است.
• پول بی ‌پشتوانه به دولت‌ها و بانک‌های مرکزی‌ این اجازه را می‌دهد که در هنگام بحران‌های اقتصادی انعطاف بیشتری از خود نشان دهند.
• از پول فیات در سراسر تاریخچه ارز فیات جهان استفاده می‌شود و این موضوع آن را قابل تبادل در کل دنیا می‌کند.
• بر خلاف طلا، پول فیات به هیچ جنس فیزیکی‌ای وابسته نیست و نیاز به نگهداری، محافظت و مانیتورینگ ندارد.

معایب و خطرات استفاده از پول بی پشتوانه

از زمان فراگیری پول فیات، اقتصاد جهانی بحران‌های متعددی را از سرگذارانده است که به عقیده بسیاری از اقتصاددانان ناشی از ویژگی‌های پول‌های بی پشتوانه است. لذا در کنار مزایای مذکور، پول بدون پشتوانه با مشکلاتی نیز مواجه است که از جمله مهم‌ترین آنها عبارت است از:

• نداشتن ارزش ذاتی
  پول فیات هیچ ارزش ذاتی‌ ندارد و این به دولت‌ها اجازه می‌دهد که از هیچ، پول تولید کنند و این موضوع می‌تواند منجر به تورم افسارگسیخته و فروپاشی اقتصادی آنها شود.
• دریافت کمیسیون بابت نقل و انتقالات پول
  جابجایی پول بین چندین کشور برای مردم عادی هزینه بر است و خیلی از بانک‌ها کمیسیون برای این کار دریافت می کنند.
• خطر تاریخی
  از نظر تاریخی استفاده از پول بدون پشتوانه منجر به فروپاشی اقتصادی شده است و نشان می‌دهد که این سیستم از نظر تاریخی کمی خطرناک بوده و ریسک دارد.
• تورم
  از زمان ایجاد پول‌های بدون پشتوانه، تورم با آن هم‌نشین بوده است. دولت‌ها با چاپ پول‌هایی که نمی‌توانستند ارزشی برای آنها ایجاد کنند، درگیر مفهومی به نام تورم شدند. خطر بزرگ در استفاده از پول فیات تورم بحرانی و افزایش بیش از حد نقدینگی به دلیل نامحدود بودن آن است. معمولاً تمامی کشورها از ارگانی به نام بانک مرکزی برای کنترل تولید پول استفاده می‌نمایند. در زمان امروزی پول کاغذی و سکه‌ها تنها درصد بسیار کمی از حجم نقدینگی را تشکیل می‌دهند و بیشتر نقدینگی تنها به صورت پس‌انداز در بانک‌ها موجود است. بانک‌های مرکزی با کنترل نرخ بهره و تعیین نرخ ذخیره برای بانک‌ها حجم نقدینگی را کنترل می‌کنند.
• از بین رفتن دولت‌ها
  یکی دیگر از خطرهایی که پول بی پشتوانه را تهدید می‌کند، از بین رفتن دولت‌ها است. چون این دولت‌ها هستند که به علت وجود و فعالیت‌هایی که انجام می‌دهند به پول ملی هر کشور اعتبار و ارزشی مناسب می‌بخشند. اگر دولتی نابود شود، ارزش پول ملی آن نیز به نابودی کشیده می‌شود.

محدثه رئیسی
دانشجوی دکتری اقتصاد دانشگاه تهران